Louis Kahn: de kracht van een veelzijdig architect

5 september 2012, 17:32

Zaterdag wordt in het NAi de tentoonstelling Louis Kahn – The Power of Architecture geopend. In deze overzichtsexpositie wordt het werk van de Amerikaanse architect op veelomvattende wijze belicht. Architectenweb nam alvast een kijkje.

Tekst Ronnie Weessies

Edmund Bacon, het voormalige hoofd van de stedenbouwkundige dienst van Philadelphia, kon op hoge leeftijd nog in woede ontsteken als hem gevraagd werd naar Louis Kahn. De twee werkten in de jaren vijftig samen aan de herontwikkeling van de leeggelopen en verpauperde binnenstad, maar ze groeiden uit elkaar.

Beide architecten zagen het nieuwe (bestuurs)centrum als een forum, waarbij ook de infrastructuur voor verkeer zou worden aangepakt. Tot Duncans afgrijzen wilde Kahn mensen hun auto’s laten parkeren in monumentale parkeertorens, die oogden als forten. Voor het hoofd stedenbouw was dit plan niets anders dan een nachtmerrie.

Kahn zelf beschouwde de parkeergebouwen als een afspiegeling van de gebouwen voor de Wereldtentoonstelling, die Philadelphia in 1876 als eerste Amerikaanse stad had georganiseerd. Helemaal waanzinnig bleek zijn voorstelling niet, al was het maar doordat iedere stad tegenwoordig over een of meerdere prominente parkeergebouwen beschikt.

Visionair architect
Louis Isadore Kahn (1901-1974) was een visionair architect, die een klassieke kijk op architectuur combineerde met vooruitstrevendheid. Zijn ontwerpen waren zwaarder, formeler en hiërarchischer dan die van zijn modernistische tijdgenoten. Tegelijkertijd paste Kahn vernieuwende constructiemethoden toe en was hij niet te beroerd om stijlen te mengen.

De in Estland geboren Amerikaan wordt geroemd als een van de grootste architecten van de twintigste eeuw. “Hij ontwierp belangrijke, betekenisvolle gebouwen met veel gevoel voor ruimte, licht en materiaal. Zijn gebouwen verheffen en inspireren de mens die zich erin bevindt”, zegt het NAi.

The Power of Architecture, de subtitel van de tentoonstelling over Kahn, slaat deels op de monumentaliteit van zijn werk. De kracht schuilt echter ook in de tijdloosheid en schoonheid van gebouwen als het parlementsgebouw van Dhaka. Het ontstaansproces van deze bouwwerken wordt op verhelderende wijze getoond in de hoofdzaal van het NAi.

Bij het genoemde regeringsgebouw, beschouwd als het meesterwerk van Kahn, hangt bijvoorbeeld het fictieve stedenbouwkundig plan Campo Marzio van Piranesi. De inrichting van het complex is gebaseerd op dit ontwerp. Tegelijkertijd zijn ook de Beaux Arts-regels voor symmetrie toegepast in het gebouw, zoals andere tekeningen laten zien.

Letterlijk hoogtepunt van de tentoonstelling is een meer dan vijf meter hoge maquette van een gebouw dat nooit is gerealiseerd. Naast het stadhuis van Philadelphia had Kahn een 180 meter hoge toren bedacht, die moest dienen als uitbreiding van het bestaande stadhuis en als middelpunt annex ‘landmark’ van het nieuwe stadscentrum.

Het uit 1957 stammend ontwerp was geïnspireerd door de dubbele helixvorm van het destijds pas ontdekte DNA. Constructief was het gebouw zijn tijd ver vooruit, zegt Jochen Eisenbrand, een van de curatoren van de tentoonstelling. “Ingenieurs vertelden me dat dit gebouw toen nog niet te realiseren was.”

Saillant
Een even belangrijk als saillant aspect aan het ontwerp is dat Anne Tyng er een belangrijk aandeel in had. Met deze twintig jaar jongere architecte had de getrouwde Kahn een van zijn twee buitenechtelijke relaties, waaruit in beide gevallen een kind geboren werd. Deze informatie ontbreekt in de volledig op architectuur gerichte tentoonstelling.

Nu zal het vakpubliek dit toejuichen, eindelijk weer een expositie in het NAi waar de aantrekkelijkheid voor het grote publiek niet voorop staat. Tegelijkertijd was het spannender geweest voor dat brede publiek wanneer er iets meer aandacht zou zijn voor het turbulente privéleven van de toch al onbekende Kahn.

My Architect
Ondanks dit mankementje kan het NAi bogen op een veelomvattende overzichtstentoonstelling van een bijzondere architect. Tijdens de publieksopening aanstaande zaterdag wordt My Architect, een documentaire van Nathaniel Kahn over zijn vader, vertoond. Kahn junior zal de film zelf inleiden en vragen uit het publiek beantwoorden.

De tentoonstelling Louis Kahn – The Power of Architecture is samengesteld door het Vitra Design Museum, in samenwerking met het NAi en het Architectuurarchief van de Universiteit van Pennsylvania. De expositie is tot met 6 januari 2013 te bezoeken, daarna zal deze verder reizen door Europa.

Trefwoorden

tentoonstelling vitra design museum louis kahn nederlands architectuurinstituut

1	Eigenwijs vakantiehuis in dorp op Terschelling woensdag, 4 december
2	Bouw wooncomplex Nelson View in Amsterdam Zuidoost van start woensdag, 4 december
3	Woongebouwen met houten modules vervangen verouderde portiekflats Schalkwijk vrijdag, 6 december
4	Woningbouwcomplex Kop Dakpark geïnspireerd op winnend ontwerp Europan dinsdag, 3 december
5	Bouw 215 appartementen op oude kantoorlocatie in Amersfoort gestart dinsdag, 3 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Conferentie privatisering van steden in NAi

7 september 2012

Video: My Architect (Louis Kahn)

7 september 2012

Laatste werk Louis Kahn ingewijd

23 oktober 2012

Architectuurjaar 2012 (8): Louis Kahn in het NAi

19 december 2012

NAi exposeert werk van Braziliaan Lélé

23 oktober 2012

NAi trekt 140.000 bezoekers

2 januari 2013

Debat in het NAi over nieuw architectuurbeleid

13 september 2012

Tentoonstelling Louis Kahn in NAi

20 juni 2012

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Team met diederendirrix ontwerpt grootschalig nieuwbouwproject bij Amsterdam Sloterdijk

Gisteren, 16:06

Direct naast Amsterdam Sloterdijk komt een omvangrijk stadsblok met bijna 400 huurwoningen, bedrijfsruimten en een fietsenstalling. Ondanks de extreme verdichting is het complex ontworpen met veel groen.

Bouw hoogbouwcomplex The Modernist tegenover Rotterdam Centraal gestart

Gisteren, 15:21

Het door MVRDV ontworpen project bestaat uit twee woontorens van respectievelijk 125 en zeventig meter bovenop een multifunctionele plint. Het complex vormt het sluitstuk van de herontwikkeling van het Weenapoint.

Gebouw voor gecombineerd oncologisch en neurologisch onderzoek op Zuidas klaar

Gisteren, 13:13

Op de Zuidas in Amsterdam het Research en Diagnostiek Centrum (RDC) Adore opgeleverd. Het 23.000 m2 omvattend complex voor het Amsterdam UMC is ontworpen door Atelier PRO.

Voormalig V&D-pand in Maastricht wordt woon- en winkelcomplex

Gisteren, 11:25

Belangrijke ingrepen in het ontwerp van Rijnboutt voor woon- en winkelcomplex Inde Lanscroon zijn een extra bouwlaag en het realiseren van een groen binnenhof in het hart van het pand.