Jan Hoogstad in lastig parket met VROM-gebouw

28 augustus 2012, 15:43

Architect Jan Hoogstad is boos over de in zijn ogen geringe rol die de Rijksgebouwendienst hem wil geven bij de renovatie van het voormalige VROM-gebouw. De ontwerper van het complex in Den Haag heeft collega’s die deelnemen aan de aanbesteding, opgeroepen te protesteren bij de opdrachtgever over deze gang van zaken. Het lijkt de enige manier waarop Hoogstad een grotere rol van betekenis kan afdwingen bij de aanstaande verbouwing.

Vanaf 2016 worden de ministeries van Buitenlandse Zaken en Infrastructuur en Milieu in het gebouw tegenover het centraal station gehuisvest. Daarnaast is het uit 1992 stammende complex aan een technische en functionele opknapbeurt toe. De Rgd is bezig met een aanbesteding volgens een pps-constructie voor de benodigde verbouwing.

Het VROM-gebouw wordt als een van Hoogstads sleutelwerken beschouwd, en geldt bovendien als een van de eerste duurzame gebouwen in Nederland. Volgens Hoogstad is hem slechts een ‘rol aan de zijlijn’ toebedeeld bij de aanstaande renovatie.

Zo vroeg de Rgd hem om de in zijn ogen belangrijkste kenmerken van het gebouw op te schrijven. Ook werd de architect zitting in een klankbordgroep voor de culturele waardebepaling van het gebouw in het vooruitzicht gesteld.

“Ik heb dat geweigerd omdat ik vond dat mij daarmee tekort gedaan werd”, laat hij weten in een brief die hij naar collega’s heeft gestuurd. “In de discussie die daarop volgde is een bemiddelingstraject om onduidelijke redenen door de Rgd eenzijdig gestaakt. Uiteindelijk heeft men zelfs niet meer het fatsoen kunnen opbrengen om op mijn correspondentie te reageren.”

Een woordvoerder van de Rgd bevestigt in de Volkskrant van afgelopen maandag het aanbod dat de Rijksdienst Hoogstad heeft gedaan. Volgens de zegsman kan de Rgd hem geen vervolgopdracht geven. “Dat zou ook volgens Europese regels niet kunnen”, tekende de krant op.

Joost Ector, medeoprichter en directeur van Ector Hoogstad Architecten, zegt echter dat er wel degelijk uitzonderingsmogelijkheden zijn. “Op grond daarvan hebben wij ook het stadhuis van Lelystad mogen verbouwen. De beperkingen liggen in dit geval puur bij de spelregels die de opdrachtgever zichzelf oplegt”, vertelt Ector aan Architectenweb.

Michel Geertse van het Steunpunt Ontwerpwedstrijden & Aanbestedingen vraagt zich af of een uitzondering in dit geval wenselijk is, en niet alleen vanwege de financiële drempel die bij het VROM-gebouw is opgeworpen. “Als dit soort opdrachten onderhands worden gegund, krijg je een situatie waarbij je kunt afvragen of de architectuurbranche als geheel erbij gebaat is.”

Bevredigende manier
Hoogstad doet in zijn brief een moreel appel op collega’s die deelnemen aan de aanbesteding. Hij wijst erop dat architecten een opdracht voor een bestaand gebouw ‘waarop collega’s of nabestaanden rechten kunnen doen gelden’ naar goed gebruik alleen aanvaarden wanneer ‘met die rechthebbenden vooraf op een bevredigende manier afspraken zijn gemaakt’.

“Bij deze laat ik u weten dat dit voor Rijnstraat 8 absoluut niet het geval is”, schrijft de architect. “Wanneer een situatie als deze zich zou voordoen met het gebouw dat u als uw eigen hoofdwerk beschouwt, kan ik mij niet voorstellen dat u dat zou kunnen en willen accepteren.”

“Daarom doe ik een beroep op u om - al dan niet als toekomstig deelnemer aan deze tenderprocedure - bij de Rijksgebouwendienst te protesteren tegen deze gang van zaken en erop aan te dringen dat men alsnog met mij tot bevredigende afspraken komt. Ik zou dat zeer waarderen.”

Hoogstad wijst er in zijn brief op een en ander is omschreven in de gedragsregels van de BNA. Een woordvoerster van de brancheorganisatie nuanceert deze lezing. “Onze gedragsregels zeggen niet dat een nieuwe architect geen opdracht mag aannemen om een gebouw dat is ontworpen door een andere architect te transformeren. De regels zeggen wel dat de opvolgende architect contact moet zoeken met de oorspronkelijke architect.”

Richtinggevende rol
Juridisch gezien kan Hoogstad niet afdwingen dat hij een richtinggevende rol krijgt bij het ontwerp- en planningsproces voor de renovatie van het VROM-gebouw, zoals hij getuige zijn brief wenst. Als ‘auteur’ van het oorspronkelijke gebouw zou hij alleen achteraf in geval van verminking naar de rechter kunnen stappen.

Volgens Geertse van het Steunpunt is zelfs dat nu niet zeker. “De Rijksgebouwendienst heeft hem wel benaderd om betrokken te worden bij de opdracht. Als hij daar niet op in gaat en de boot afhoudt, kan het lastig worden om achteraf bezwaar aan te tekenen.”

Rest nog als optie dat Ector Hoogstad meedoet aan de aanbesteding. Ector sluit het niet uit. “Tot nu toe hebben we geen aanbieding gehad vanuit een consortium, maar we wijzen het niet op voorhand af. Toch zouden we er stevig over moeten nadenken. Want als je zelf meedoet, in hoeverre kun je dan achteraf nog protesteren als je het niet eens bent met de uiteindelijke plannen?”

Trefwoorden

steunpunt architectuuropdrachten & ontwerpwedstrijden renovatie michel geertse jan hoogstad den haag europese aanbesteding vrom-gebouw bna

1	Rotterdam verleent bouwvergunning voor Schieblokken vrijdag, 28 november
2	Dolmen – mysterieus object aan de rand van de Veluwe vrijdag, 28 november
3	Gemeente Haarlemmermeer kiest plan Ons Erf voor deelgebied Lincolnpark Hoofddorp woensdag, 3 december
4	Rijnboutt levert CityPromenade in Nieuwegein op vrijdag, 28 november
5	De mythe van de architect dinsdag, 2 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Video: rondleiding rijkskantoor Rijnstraat 8

21 juli 2017

Oude VROM-gebouw grondig vernieuwd door OMA

31 oktober 2017

Korte brand in voormalig VROM-gebouw

26 juni 2015

Zes consortia voor aanbesteding VROM-gebouw

5 oktober 2012

BAM en OMA vernieuwen oud VROM-gebouw

19 mei 2014

Drie partijen door voor vernieuwing VROM-gebouw

20 december 2012

Contract vernieuwing VROM-gebouw getekend

2 juni 2014

Kamer wil meer ministeries in één gebouw

11 maart 2009

'Waarde vastgoed Rijk onduidelijk'

15 december 2011

Ministeries staan voor grote verhuizing

30 mei 2011

Geen bewindspersonen meer in gebouw VROM

18 oktober 2010

‘Architect onafhankelijk adviseur bij DBFMO’

16 juli 2010

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Met Lighthouse is voorlopig hoogste toren van Eindhoven opgeleverd

4 uur geleden

In Eindhoven is de door De Zwarte Hond ontworpen woontoren Lighthouse opgeleverd. Met 109 meter is het gebouw op Strijp-S momenteel de hoogste toren van de Lichtstad.

Sporthal van MoederscheimMoonen Architects markeert transformatie naar parklandschap

Vandaag, 14:28

MoederscheimMoonen Architects heeft in Weert een nieuwe sporthal ontworpen die de transformatie van een sportpark naar een parklandschap gaat markeren.

MUST Stedebouw wint prijsvraag verbeteren van naoorlogse wijken met water

Vandaag, 11:54

Het plan ‘Nieuw leven tussen Veen en Steen’ is gericht op het toekomstbestendig maken van de Schrijverswijk in Veenendaal, waarbij water een belangrijke rol speelt.

Holterbergdistrict Amsterdam Zuidoost herontwikkeld tot gemengde wijk

Vandaag, 10:44

De gemeente Amsterdam gaat een bedrijventerrein nabij de Johan Cruijff Arena herontwikkelen tot een wijk met 240.000 m2 bedrijfsruimte en 5500 tot 8000 woningen.

Staten Utrecht verdeeld over plan voor verbouwing provinciehuis

Vandaag, 13:15

Meerdere Statenfracties in de provincie Utrecht hebben twijfels over het plan voor de verbouwing van het provinciehuis.

‘Ambtenaren zeer ontevreden over privatisering bouwtoezicht’

Vandaag, 10:00

Ambtenaren zeggen de grip te zijn kwijtgeraakt, meldt Binnenlands Bestuur.

Wang Shu en Lu Wenyu worden curator Architectuurbiënnale van Venetië in 2027

Gisteren, 14:52

De Chinese architecten en docenten verzorgen de artistieke leiding van de twintigste editie van de Venetiaanse architectuurmanifestatie.

Verduurzaming Nederland moet veel eerlijker, vindt adviesraad

Gisteren, 12:18

De verduurzaming van Nederland dreigt vast te lopen, doordat grote groepen mensen de voordelen mislopen en daardoor het draagvlak afbrokkelt, stelt de RLi.