Het Woningenwoud, oftewel de kubuswoningen van Piet Blom in Helmond

De Vier Vierkanten van Abe Bonnema in Alkmaar

Het Woningenwoud, oftewel de kubuswoningen van Piet Blom in Helmond

De Vier Vierkanten van Abe Bonnema in Alkmaar

Nederlandse experimentele woningbouw gedocumenteerd in boek

12 februari 2020, 15:28

Tussen 1968 en 1980 zijn in heel Nederland 10.000 woningen gebouwd die het officiële predicaat ‘experimenteel’ droegen. Voor het eerst zijn alle 64 projecten die werden gerealiseerd binnen het programma Experimentele Woningbouw op een rijtje gezet in een boek. Volgens de auteurs van Experimentele Woningbouw in Nederland 1968-1980 kunnen we ook bij de woningbouwopgave waar het land nu voor staat leren van de experimenten van destijds.

Het programma Experimentele Woningbouw is in 1968 ingesteld door minister van Volkshuisvesting W.F. Schut, als reactie op de grootschalige en monotone woonwijken uit de jaren vijftig en zestig. In het hele land, van Den Helder tot Maastricht en van Delfzijl tot Middelburg verrezen experimentele woningbouwprojecten, die voor vernieuwing en meer kwaliteit moesten zorgen.

Sommige van deze projecten zijn bekend geworden, zoals de kubuswoningen (de eerste in Helmond zijn in het boek opgenomen) en de Kasbah in Hengelo, het grootste deel lijdt echter een betrekkelijk anoniem bestaan. En dat terwijl ze daadwerkelijk hebben bijgedragen aan woningbouwvernieuwing in Nederland en soms ook regelrechte parels zijn.

Bloemkoolwijken
Behalve de genoemde kubuswoningen bestond het palet onder meer uit woonheuvels, terrasflats en splitlevelwoningen. Ironisch genoeg vonden de experimenten voornamelijk plaats in de woonerf- en bloemkoolwijken die in Nederland zo alledaags werden als brood en koffie (bovendien waren het dit soort wijken die Carel Weeber bestempelde als ‘nieuwe truttigheid’).

Onder invloed van de door de staat gefinancierde experimenten verschoof de aandacht in de gehele Nederlandse woningbouw van kwantiteit naar kwaliteit, flexibiliteit in gebruik en inrichting van de woning en het mengen van verschillende woningtypen. Zaken die in de huidige woningbouwopgave ook bijzonder actueel zijn, laten de auteurs niet na om te vermelden.

Toekomst
Volgens Marcel Barzilay, Ruben Ferwerda en Anita Blom (zij zijn de auteurs van het boek) wordt het ook tijd om na te denken over de toekomst van de projecten uit de ‘experimentele periode’ zelf, die immers minimaal veertig jaar oud zijn inmiddels. Vragen die daarbij opwellen, zijn bijvoorbeeld ‘wat is hun cultuurhistorische betekenis?’ en ‘in welke mate kunnen de oorspronkelijke sociale idealen nu nog in stand worden gehouden?’.

‘Experimentele Woningbouw in Nederland 1968-1980’, uitgegeven door nai010 uitgevers, is verkrijgbaar voor 34,95 euro. Het boek bevat een voorwoord van Rijksbouwmeester Floris Alkemade.

Trefwoorden

piet blom kubuswoningen bloemkoolwijk nai010 uitgevers woningbouw boek experimentele woningbouw woonerf kasbah

1	Marco Vermeulen: de Maas heeft potentie om Central Park van Rotterdam te worden dinsdag, 23 mei
2	Caro van de Venne vertrekt bij Barcode Architects en richt nieuw bureau op dinsdag, 23 mei
3	Rotterdam wil 2.500 woningen en andere functies in Merwehaven woensdag, 24 mei
4	Opinie – de BNA staat voor belangrijke keuzes dinsdag, 23 mei
5	Kunstwerf siert cover Jaarboek Architectuur in Nederland 2022-2023 dinsdag, 23 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Bewoners Kasbah openen Piet Blom-museum

3 januari 2013

Ontwerpteams prijsvraag Panorama Lokaal bekend

7 februari 2020

’Gigantische opgave’ om toename bevolking op te vangen

3 februari 2020

CBS: groei nieuwbouw zet niet door

29 januari 2020

'Overheid doet te weinig voor oplossen woningcrisis'

9 januari 2020

Alternatieve reisgids voor 'treurplekken' in Nederland

23 januari 2020

'Problemen in kwetsbare wijken nemen toe'

3 februari 2020

'Komende jaren meer flexibele woningen in Nederland'

18 februari 2020

Kabinet wil meer en gerichter woningen bouwen

19 februari 2020

Making Space: tien jaar projecten van Studio Modijefsky

5 oktober 2020

Boek over bijna vergeten woningbouwer Jan Sterenberg

12 november 2021

Boek verschenen over vijftigjarige Diagoonwoningen

5 januari 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Eerste bomen geplant bij Wonderwoods in Utrecht

26 mei, 1:36

Deze week zijn de eerste van driehonderd bomen geplant bij Wonderwoods in Utrecht. De beplanting van het ‘verticale bos’ is geïnspireerd op die van de Utrechts Heuvelrug.

Platform Woonopgave gelanceerd met scherpe analyse van woningbouwopgave

26 mei, 12:00

Een groep architecten heeft het initiatief genomen om Platform Woonopgave op te richten. Bij de lancering van het nieuwe platform in het Keilepand presenteerde het collectief een scherpe analyse van de woningbouwopgave.

Demontabel kantoren- en laboratoriumcomplex Matrix ONE van MVRDV geopend

25 mei, 4:07

Matrix ONE is het grootste van zeven gebouwen, die samen het Matrix Innovation Center op Amsterdam Science Park vormen. MVRDV heeft het gebouw ontworpen met een volledig demontabele structuur.

Rotterdam wil 30.000 woningen bouwen in Oostflank

25 mei, 3:03

Rotterdam wil 30.000 woningen bouwen in de gebieden die verbonden gaan worden door de nieuwe stadsbrug en de snelle tramlijn Kralingse Zoom en Zuidplein.

Boek brengt brutalistische gebouwen in Nederland in kaart

25 mei, 3:56

Donderdag is het boek BRUUT - Atlas van het brutalisme in Nederland gepresenteerd.

VDL Groep wil De Meeuw volledig overnemen

25 mei, 2:06

Volgens beide familiebedrijven kan De Meeuw zijn ingezette strategie voor een koppositie in de groeimarkt voor modulaire huisvesting uitvoeren met de investeringskracht van VDL Groep.