Cover 'Bouwen aan de geluksmachine. Architectuur in de groeikernen 1965-1990', Rotterdam 2025, ISBN 9789081752039

De Vier Vierkanten, Abe Bonnema, Alkmaar 1977-1980

De Zwaluw, Jan Verhoeven, Nieuwegein, 1976-1980

Houtskeletbouwwoningen, Jan Sterenberg, Nieuwegein, 1976-1980

De Mammoet, Jaap Vlaming, Zoetermeer, 1979-1980

Stadsverwarmingscentrale, Hoekstra Roosenburg Van Buul Garveling, Purmerend, 1982-1983

De Bergenbuurt, Benno Stegeman, Capelle aan den IJssel, 1972-1973

Woonkollektief Purmerend, Jan Verhoeven, Purmerend, 1982-1985

Zonne-energiewoningen, TNO, Kokon, Zoetermeer, 1977

Michelle Provoost

Het boek 'Bouwen aan de geluksmachine. Architectuur in de groeikernen 1965-1990', Rotterdam 2025, ISBN 9789081752039

INTI publiceert architectuurgids voor de groeikernen

25 augustus, 14:27

Het International New Town Institute (INTI) heeft een gids voor de architectuur in de groeikernen uitgebracht. Met het boek Bouwen aan de geluksmachine. Architectuur in de Groeikernen 1965 1990 wil auteur Michelle Provoost aantonen dat de architectuur in groeikernen als Zoetermeer, Almere en Purmerend rijker en diverser is dan vaak wordt verondersteld.

Veel mensen denken bij groeikernen, de steden die tussen de jaren zestig en tachtig nieuw werden gebouwd of een forse uitbreiding ondergingen, oersaaie oorden van platte kleinburgerlijkheid. In de ogen van Provoost is dit een grote misvatting. Sterker nog: “Er is nog nooit een periode geweest in de Nederlandse architectuur die zo divers was in vorm, stijl en uitstraling, zo ambitieus wat betreft maakbaarheid van de samenleving en waarin zo veel gebouwd werd”, aldus Provoost.

In de groeikernen zijn dorpsachtige clusters van woningen te vinden, maar ook glanzende gebouwen die als ruimteschepen in de polder lijken te zijn geland. Daarnaast zijn er strenge orthogonale blokken, organische plattegronden, gebouwen die volledig door de bewoners zijn bepaald en vroege experimenten van latere wereldberoemde avant-gardisten.

“Een voorwaarde voor de rijke oogst van ontwerpen was een politiek die onbeschaamd het arsenaal van bestuurlijke macht en kapitaal inzette om de maatschappij beter, gelijkwaardiger en gelukkiger te maken. Architectuur en stedenbouw waren een middel om de emancipatie van de burger te bevorderen. De groeikernen, nieuwe gemeenschappen op maagdelijke grond, vormden hiervoor de laboratoria”, stelt het INTI.

“De verrassende diversiteit van de architectuur in de Groeikernen, en de vooruitziende blik van haar ontwerpers op het gebied van duurzaamheid, participatie, milieu en (bouw) technologie, wordt door Provoost niet gebracht als ‘das war einmal’, maar als een architectuurproductie die relevant is voor de manier waarop men tegenwoordig de - vergelijkbare - opgaven aanpakt”, aldus het INTI.

Een onvoltooid project
Bouwen aan de geluksmachine is het vierde en voorlopig laatste deel in de publicatiereeks ‘Een onvoltooid project’, waarin het INTI de geschiedenis en de toekomstkansen van de voormalige groeikernen heeft onderzocht. Eerder verschenen de delen Over de toekomst van onze groeikernen, 15 kansen voor onze groeikernen en Over stadsgroen uit de jaren 70.

Bouwen aan de geluksmachine is verkrijgbaar voor 25 euro. Afgelopen weekend schreef Provoost een opiniestuk over bloemkoolwijken in NRC Handelsblad.

Trefwoorden

inti post 65 experimentele woningbouw boek groeikern international new town institute michelle provoost

1	Het streven naar nieuw is ouderwets donderdag, 20 november
2	SAWA officieel geopend door Koningin Máxima donderdag, 20 november
3	Space&Matter ontwerpt ingetogen houten paviljoen voor BSO in Zeist vrijdag, 21 november
4	Studioninedots deelt nieuwe beelden van project Spark op Smakkelaarsveld in Utrecht maandag, 24 november
5	MoederscheimMoonen Architects ontwerpt eigen kantoor in historische vertrekhal Oranjelijn Rotterdam woensdag, 19 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Jubileumviering van zestigjarige 'new town' Zoetermeer

18 januari 2022

Terugkijken: uitreiking Rotterdam-Maaskantprijs aan Michelle Provoost

2 april 2021

VPRO Tegenlicht over ‘Wonen buiten de box’

10 maart 2021

Rotterdam-Maaskantprijs 2020 voor Michelle Provoost

17 juli 2020

In beeld: vijftien potentiële jonge rijksmonumenten

9 september

Boek verschenen over vijftigjarige Diagoonwoningen

5 januari 2022

Almere en TU Delft organiseren kennisbijeenkomst over Bouwen door de Buurt

24 september

Magazine over vijf jaar experimenten door Woningbouwatelier Almere

3 juni 2021

Nederlandse experimentele woningbouw gedocumenteerd in boek

12 februari 2020

Toon alles

Gerelateerde evenementen

24 januari — 10 mei 2025

Expositie ‘Huizen groeit!’ over de transformatie van een vissersdorp

Achterbaan 82 1271 TZ Huizen

Andere nieuwsberichten

RxDOMI ontwikkelt modulaire, biobased mantelzorgwoning op basis van WikiHouse-systeem

Gisteren, 16:06

Met 3D-modules van 10 m2 kunnen kleinere en grote woonruimtes gerealiseerd worden. RxDOMI ontwikkelt en bouwt de modulaire mantelzorgwoning.

Open oproep: deel jullie ontwerp binnen de Merwedekanaalzone

Gisteren, 12:30

Half december willen we op Architectenweb.nl een overzichtsartikel van de verschillende ontwerpen publiceren en nemen jullie ontwerp daar dan graag in mee!

Stad Villingen-Schwenningen kiest VenhoevenCS en RKW Architektur voor nieuw Zentralbad

Gisteren, 12:00

VenhoevenCS heeft, in samenwerking met RKW Architektur +, de aanbesteding gewonnen voor het nieuwe Zentralbad in Villingen-Schwenningen, Duitsland.

Compacter schoolgebouw in Klein-Zundert maakt veel groener schoolplein mogelijk

Gisteren, 10:30

In Klein-Zundert, een dorp in Noord-Brabant, heeft een uitgestrekte, eenlaagse school plaats gemaakt voor een tweelaagse, duurzame school met houten aula als hart. Door de compactere opzet van de nieuwe school kon de omgeving ervan vergroend worden.

Kennisinstituut: reizen met auto, vliegtuig en e-bike in de lift

Gisteren, 12:56

Het wegverkeer, het aantal vliegtuigpassagiers, en het gebruik van de elektrische fiets zijn in 2024 gegroeid en naar verwachting zet die stijging door.

Amsterdam koppelt metrolijn 50 en 53 om capaciteit metronetwerk te verhogen

Gisteren, 10:00

Op het nieuwe netwerk kunnen de metro's vaker rijden: acht keer per uur overdag en tien keer per uur in de spits. Door de ontvlechting rijden er straks minder lijnen op hetzelfde spoor.

Gemeente Den Haag komt met meldpunt voor onveilige plekken

24 november, 12:11

De gemeente Den Haag heeft een meldpunt gecreëerd waar mensen melding kunnen maken van onveilige plekken. Experts bekijken de locaties vervolgens om vast te stellen welke maatregelen er nodig zijn om het gevoel van veiligheid te verbeteren.

Vervoersregio's Rotterdam, Den Haag en Amsterdam willen miljard extra voor OV

21 november, 11:29

Volgens burgemeester Jan van Zanen van Den Haag is 500 miljoen euro extra nodig "om niet achteruit te gaan door indexering en bezuinigingen". En nog eens 500 miljoen euro is nodig "om het OV mee te laten groeien met het aantal inwoners.

Mogelijke proef zelfrijdende pendelbussen tussen station Hoofddorp en Schiphol Trade Park

20 november, 2:15

De provincie Noord-Holland onderzoekt of het zelfrijdende pendelbussen zonder chauffeur kan laten rijden in de buurt van Schiphol. Als dit qua veiligheid en techniek haalbaar is, wil de provincie in 2027 een proef starten.