Paviljoen aan de voet van Snøhetta

Snøhetta: van de bergtop naar Times Square

27 september 2016, 14:08

Met projecten als het operahuis van Oslo en de uitbreiding van het SFMOMA in San Francisco maakte het Noorse Snøhetta de afgelopen jaren een flinke internationale doorbraak. Tijdens een bezoek aan de Architectuurtriënnale van Oslo is Architectenweb langsgegaan bij het bureau en sprak met een van de medeoprichters, Kjetil Trædal Thorsen. “Wij besteden veel tijd aan de vormgeving van het proces.”

Tekst Ronnie Weessies

Een beetje architectuurliefhebber kende het bureau met die markante Noorse naam al langer, zoals van de bibliotheek van Alexandrië, die in 2004 werd bekroond met de prestigieuze Aga Khan Award. Dat jaar wonnen de Scandinaviërs ook de prijsvraag voor het herinneringscentrum voor 9/11 in New York.

Toch liet de echte internationale doorbraak op zich wachten tot 2008, toen het Operahuis van Oslo werd geopend. De Noorse hoofdstad kreeg er met het volledig bewandelbare complex klap een van zijn meest gewaardeerde gebouwen en toeristische attracties bij. In de jaren erop stroomden de grote opdrachten binnen bij het bureau, dat op een steenworp van de opera is gevestigd.

Snøhetta breidde het SFMOMA in San Francisco uit, voorzag Times Square in New York van een nieuwe inrichting (de oplevering staat gepland voor dit jaar) en werd aangesteld voor het nieuwe hoofdkantoor van de krant Le Monde in Parijs. Verder verwierf het bureau indrukwekkende opdrachten in Zuid-Korea (Busan Opera House) en Saoedi-Arabië (waarover straks meer).

Nieuwe bureaupartner
Bij het bezoek van Architectenweb heeft Snøhetta een ander opmerkelijk nieuwtje. Het Fritt Ord-fonds, dat zich inzet voor de bescherming en verspreiding van de vrijheid van meningsuiting, heeft zich bij het bureau ingekocht. Samen met de twee oprichters (naast Thorsen is dat Craig Dykers) mag de particuliere instelling zich sinds deze maand bureaupartner noemen.

“Wij waren op zoek naar een financiële en ideologische partner”, vertelt Thorsen, “en we vonden in Fritt Ord een perfecte match. Behalve een sterke ideologische basis, gestoeld op waarden als democratie en openheid, biedt de organisatie ons de macht om deze waarden te verdedigen. We kunnen meer gewicht in de schaal leggen op plaatsen in de wereld waar dit nodig is.”

Thorsen ziet architectuur als een instrument voor politieke verandering, ‘of iets vergelijkbaars’. Met een (invloed)rijke partij achter zich hoopt de architect hier meer in te kunnen bereiken. Al bespeurt hij in een berucht land als Saoedi-Arabië zonder zulke steun al progressie. Zo ligt bij het binnenkort op te leveren King Abdulaziz Center for World Culture in Dharaan de focus op culturele vooruitgang.

Het complex krijgt onder meer een rijk gevulde bibliotheek (200.000 boeken) en er worden vele vormen van theater aangeboden. De totstandkoming van het project is eveneens veelbelovend, meldt Thorsen. “We hebben geen enkele tegenwerking van de autoriteiten ervaren. Bovendien was zowel een van onze projectleiders als de vertegenwoordiger van de overheid een vrouw.”

Uitwisseling van ideeën
In de directie van Snøhetta zijn enkele vertegenwoordigers van Fritt Ord opgenomen. Zij zullen zich lang niet met alle zaken bemoeien, maar het aantrekken van deze mensen tekent wel de werkwijze van het bureau. De firma kent een multidisciplinaire en horizontale organisatie, waarin uitwisseling van ideeën en verplaatsing in de ander als speerpunten gelden.

Op de werkvloer zit iedereen door elkaar, van architecten en sociologen tot stagiairs. En ze wisselen om de zoveel tijd van werkplek. “We zetten zelfs de leden van projectgroepen niet bij elkaar”, zegt Thorsen. “Zo ontstaat een brede dialoog tussen de verschillende beroepen en een voortdurende interactie tussen uiteenlopende projecten. Dat werkt bij ons erg efficiënt.”

“Verder doen we aan transpositioneren, het wisselen van positie en uitgangspunt met iemand anders. Ik zou jou nu kunnen interviewen, terwijl jij vanuit de stoel van een architect antwoordt. Op die manier ga ik ook om met bijvoorbeeld een ingenieur. Het helpt ons om inzicht te krijgen in elkaars persoon en hoe we onze ideeën verder kunnen ontwikkelen.”

Snøhetta benadert een project echter minder los dan je op basis van het bovenstaande zou verwachten. “We besteden veel tijd aan de vormgeving van het proces, in samenwerking met de klant. Aan het begin zijn we erg geduldig en staan we open voor veranderingen, maar als we hebben besloten ergens voor te gaan, dan zorgen we ook dat het zo gerealiseerd wordt.”

Symbolische plekken
Het bureau telt inmiddels 180 medewerkers, verdeeld over vestigingen in Oslo, Innsbruck, New York en San Francisco. In The Big Apple werkt Snøhetta bovendien op de zeer symbolische plekken Ground Zero en Times Square. Met de bureaunaam zullen de meeste Amerikanen grote moeite hebben, maar verder voelt Thorsen zich zeer welkom in de Verenigde Staten.

“We worden echt omarmd door de gemeenschap daar. Voor stedelijke ruimtes als Times Square bestaat behoefte aan kwaliteiten die je in Noord-Europese modellen ziet, zoals een duurzame en democratische benadering. In de VS is de publieke ruimte te lang verstopt geweest, nu krijgen ze er een die genereus is. Niet erg Amerikaans misschien, maar de New Yorkers waarderen het wel.”

Eenmaal per jaar gaan alle medewerkers van Snøhetta naar het hart van Noorwegen, om gezamenlijk de bergtop te beklimmen waar het bureau min of meer toevallig naar vernoemd is. “We zijn ooit begonnen boven een bierlokaal dat Dovrehallen heet”, vertelt Thorsen. “Snøhetta is de naam van het hoogste punt van het gebergte dat Dovre heet, vandaar dat we daarvoor gekozen hebben.”

Neemt niet weg dat de piek een belangrijke rol speelt in de bureaucultuur. “We gaan er ieder jaar met onze medewerkers heen om hem te beklimmen. Het gaat ons om de fysieke ervaring in een collectieve setting. Het fysieke aspect komt ook terug in het ontwerpen; daarbij gebruik je niet alleen je brein of vingers, maar het hele lichaam. Het collectieve zit hem in het feit dat je met zijn allen naar boven en terug gaat en daar na afloop met elkaar over praat.”

Dat laatste doet het personeel in het door Snøhetta zelf ontworpen paviljoen aan de voet van de berg.

Woensdag 28 september is Jenny Osuldsen van Snøhetta te gast bij Lunch with an architect in Brussel.

Trefwoorden

snøhetta kjetil trædal thorsen

1	Zwanenburg heeft nieuw huis met de contouren van een dorp woensdag, 21 oktober
2	Van Wijnen en architectenbureaus tonen plannen Dirkzwagerterrein Schiedam dinsdag, 20 oktober
3	Amsterdam schrijft eerste tender uit voor kavel in Sluisbuurt vrijdag, 23 oktober
4	Pieter Sprangers en Tom Bokkers richten samen bureau op dinsdag, 20 oktober
5	Villa met harmonieuze eenheid van interieur en architectuur woensdag, 21 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Museum en bezoekerscentrum grot Lascaux geopend

Vernieuwd Times Square officieel geopend

Universiteit Bergen opent faculteitsgebouw van Snøhetta

Snøhetta schept gastronomische beleving op de zeebodem

'Mobiliteitscampus' voor Ford rond Michigan Central Station

Snøhetta voltooit nieuw kristal-atelier voor Swarovski

Snøhetta ontwerpt Shanghai Grand Opera House

Snøhetta biedt wandelaar over de Nordkette nieuwe perspectieven

Snøhetta ontwerpt cultureel centrum Dhahran

Twee opdrachten in VS voor Snøhetta

Snøhetta wint prijsvraag kabelbaan Bolzano

Snøhetta ontwerpt kunstcentrum Virginia Tech

Snøhetta presenteert ontwerp studiecentrum

Herinneringscentrum 11 september geopend

Noren ontwerpen paviljoen Serpentine Gallery

Noorse kantoren na verbouwing energieopwekkend

Nationale opera Noorwegen opent deuren

Drie keer zoveel ruimte voor vernieuwd SFMOMA

Snøhetta wint prijsvraag opera Busan

Noorse winnaar Mies van der Rohe Award

Snøhetta wint prijsvraag hoofdkantoor Le Monde

Ontwerp paviljoen Serpentine Gallery onthuld

Andere nieuwsberichten

De knik maakt het verschil in woontoren The Muse

4 uur geleden

Een gesprek met Caro van de Venne, bureaupartner bij Barcode Architects, over de dit jaar in gebruik genomen woontoren in het Rotterdamse Wijnhavenkwartier.

Kantoorpand voor PGB gemoderniseerd door M+R interior architecture

4 uur geleden

M+R interior architecture heeft een flexibele en gevarieerde werkomgeving gerealiseerd, met als blikvangers twee nieuwe, open trappen in de atria.

Volglazen kantoorgebouw met ferme luifels

Vandaag, 11:26

Langs de N272 bij Gemert is een nieuw kantoorgebouw voor Van Dijk Groep gerealiseerd naar ontwerp van Denkkamer.

Video: Hungry for Design

23 oktober, 2:42

In een videoserie in het kader van de Dutch Design Week maken topkoks een gerecht op basis van het werk van een bepaalde ontwerper en gaan de kok en designer met elkaar in gesprek.

Winnaars Dutch Design Awards 2020 bekend

2 uur geleden

Onder de winnaars Forum Groningen van NL Architects, het programma Water As Leverage van de Rijksoverheid en een ontwerper die zijn gezichtsvermogen verloor.

Negentien gemeenten kunnen aan de slag met aardgasvrije wijken

3 uur geleden

Het kabinet wil met het programma leren op welke wijze het aardgasvrij maken van wijken het beste kan worden ingericht en opgeschaald.

Bestuurders enthousiast over plan 'zonne-eilanden' in IJsselmeer

23 oktober, 1:33

Het opwekken van duurzame energie en het versterken van de beschermde natuur in het gebied rond Medemblik kunnen goed samengaan, staat in een rapport.

Ombudsman: betrek Groningers meer bij versterkingsoperatie huizen

23 oktober, 9:37

"Het is mijn huis en mijn leven; mijn geld, mijn verleden en toekomst zitten daarin, daar wil ik zelf zeggenschap over", vertelden Groningers tegen ombudsman Van Zutphen.

Branche: CO2-taks strop voor productie oer-Hollandse baksteen

22 oktober, 2:21

De heffing zal de behoefte aan bakstenen en dakpannen niet laten afnemen, maar het kleine aantal Nederlandse fabrikanten zal 'ernstig verzwakken', aldus de Vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek.