Ja, denk met me mee rond de
materialisering van mijn project

Almere Oosterwold: zelfbouw ‘to the max’

21 oktober 2015, 12:20

Eind dit jaar start de bouw van de eerste projecten in Almere Oosterwold. Het 43 vierkante kilometer omvattend gebied wordt op voor Nederlandse begrippen ongekende wijze ontwikkeld. Vorige week vond in de Schouwburg Almere een conferentie plaats over het nieuwe stadsdeel en Architectenweb was erbij.

Tekst Ronnie Weessies

Almere Oosterwold is niet meer of minder dan een revolutie in de Nederlandse gebiedsontwikkeling. Sommige uitspraken van Esther Geuting, de vertrekkende ‘gebiedsregisseur’, waren vorige week al te kras, maar deze bewering is juist. Tussen Almere en Zeewolde wordt de komende jaren een gebied zo groot als Amstelveen ontwikkeld. Dat gebeurt op organische wijze, zonder een vooraf vastgelegd eindbeeld en met zo min mogelijk bemoeienis van de overheid.

Het plan is om 15.000 woningen te bouwen en 20.000 arbeidsplaatsen te creëren. Bewoners, bedrijven en andere initiatiefnemers fungeren als ontwikkelaar, door een of meerdere stukken grond te kopen. Ze kunnen de vorm van hun kavel in principe zelf bepalen (al moeten de verschillende puzzelstukjes wel in elkaar passen) en verschillende woonconcepten realiseren.

Wel dienen ze zich aan bepaalde spelregels houden. Zo moet bijna de helft van de kavel worden bestemd voor landbouw (de ‘drager’ van het plan voor Oosterwold) en zorgen de initiatiefnemers zelf voor de aanleg van secundaire wegen door het gebied. De organisatie van de waterzuivering en energievoorziening komt eveneens voor hun rekening.

Nieuw DNA
De bewering van Geuting dat iemand ‘die heel veel zelf doet’ al voor 125.000 euro in Oosterwold kan komen wonen, mag dan ook met een korreltje zout worden genomen. Is in dat bedrag bijvoorbeeld rekening gehouden met de kosten voor archeologisch onderzoek op de verschillende kavels, die ook door de bewoners zelf moeten worden opgehoest?

Wel lijkt het erop dat Almere (en Zeewolde) het zo gewenste ‘nieuw DNA’ gaat aantrekken; inwoners die normaal niet voor de stad zouden kiezen, maar nu worden gelokt door de mogelijkheden die hen wordt geboden. Zij zorgen op hun beurt weer voor andere impulsen, zoals nieuwe bedrijvigheid, zodat Geuting met recht kan zeggen: “We planten nieuwe zaadjes.”

Frank Meijers behoort tot de mensen die zo ongeveer het laatst aan Almere dachten bij de realisatie van hun droomhuis, maar er uiteindelijk toch terechtkwamen. Vooral vanwege de regelgeving lukte het hem niet om in bestaande woningen in onder meer Groningen aan te laten passen volgens zijn wensen. In Almere Oosterwold vindt hij wat dat betreft alle vrijheid.

Meijers gaat op een lap grond van twee hectare een huis, een schuur en twee kassen bouwen. Mogelijk komen daar in de toekomst twee gebouwen bij, maar de initiatiefnemer weet nog niet hoe hij dat voor elkaar moet krijgen. Ironisch genoeg wordt hij hierbij gehinderd door de spelregels: het percentage van de kavel dat verhard mag worden is nu al verbruikt.

Volgens Meijers, die een zeer informatief blog bijhoudt over zijn Kavel 052, valt al het werk dat komt kijken bij het ontwikkelen ‘te behappen’, maar is het ‘wel een parttime job’. Lastig vindt hij onder meer de trage ambtelijke procedures, de onduidelijkheid die bij de gemeente zelf heerst over haar nieuwe rol en (vooral) de realisatie van een ontsluitingsweg.

Wakker
Ook Frode Bolhuis, die behoort tot een collectief dat negen ecologische loftwoningen realiseert, stuit op de nodige ‘weerbarstige materie’. De beeldend kunstenaar ligt er regelmatig wakker van en heeft vanwege de drukte even moeten stoppen met werken, maar het enthousiasme houdt hem gaande. “Het is zelfbouw to the max”, zegt hij over het ontwikkelen in Oosterwold.

Daar kan Eva Hekkenberg, ontwikkelingsmanager bij AM, over meepraten. Het bedrijf is eigenaar van 38 hectare grond in het gebied dat als eerste ontwikkeld gaat worden. AM werkt aan een woonconcept waarbij het zelf de taken van een ontwikkelaar op zich neemt en stadsboer Tom Saat zorg draagt voor het verplichte onderdeel landbouw.

Hekkenberg vraagt zich af hoe ‘vrij’ Almere Oosterwold daadwerkelijk is, want ze constateert dat het plan vooral is gericht op particulier initiatieven. “Wij worden gedwongen om ons gebied in stukken op te knippen, maar dan zit je weer in de sfeer van traditionele stedenbouw”, klaagde Hekkenberg. Om dit te voorkomen, overweegt AM vergunningen voor afzonderlijke kavels te gaan aanvragen.

‘Sceptische fan’
Tijdens zijn reflectie op Almere Oosterwold typeerde Rijksadviseur voor het Landschap Eric Luiten zich als‘een sceptische fan’ van het plan. Volgens hem biedt het gebied goede mogelijkheden om de in Nederland zeldzame ‘contractkwaliteit’ te realiseren. Hierbij is de integratie van stad en landschap zo ver doorgevoerd, dat je nauwelijks merkt of er sprake is van ‘stad’ of ‘platteland’.

Luiten toont zich ook bezorgd, en wel over twee zaken. Hij vraagt zich ten eerste af hoe duurzaam Oosterwold kan worden als er geen collectieve nutsvoorzieningen worden gerealiseerd. Daarnaast vreest hij een overvloed aan de beruchte bordjes met ‘verboden toegang’. Kunnen personen die er niet wonen zich straks vrij door Oosterwold bewegen of ontstaan er afgesloten gebieden?

Over het opofferen van 4.300 hectare aan cultuurlandschap voor grootschaliger bewoning zit Luiten nog het minst in. Zolang Almere Oosterwold waarde toevoegt aan het landschap, de stedenbouw en andere belangrijke zaken als duurzaamheid, heeft het plan zijn zegen. “Over de idylle van Flevoland ben ik niet zo bezorgd”, besluit Luiten zijn reflectie.

In AWM 49 staat een artikel over het plan voor Almere Oosterwold, waarbij ook Jeroen Zuidgeest van MVRDV aan het woord komt. MVRDV is als ontwerper betrokken bij het plan

Trefwoorden

almere almere oosterwold mvrdv zeewolde eric luiten

1	Tien principes om werken en wonen succesvol te mengen woensdag, 28 september
2	Rotterdam wil nieuwe brug over de Maas van Oost naar Zuid woensdag, 28 september
3	KAAN Architecten geselecteerd voor ontwerp gerechtsgebouw in Nancy woensdag, 28 september
4	Bekijk de beste architectuurfilms tijdens Architectenweb Best Of AFFR! woensdag, 28 september
5	Nominaties Publiek gebouw van het Jaar 2022 bekend maandag, 03 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Wildgroei

Expressieve draagconstructie maakt huis ook écht van hout

Bureau SLA realiseert woning met 'binnenhuis' en kas in Almere Oosterwold

Het Avonturenhuis voor Scouting Nederland officieel geopend

Eric Luiten aangesteld als nieuwe Politiebouwmeester

Ontwikkelstrategie Almere Oosterwold bekend

Verslag tweede dag Het Grote Woningbouwcongres

Grootschalig groeiplan voor Almere

Seinen op groen voor Floriade 2022

2050: particulier initiatief

Ontwikkeling Almere Oosterwold van start

Dirk Jan Postel over Het Grote Woningbouwcongres

Video: animatie bouw aquaduct Muiden

MVRDV verhuist naar Industriegebouw Goudsesingel

Eerste project Almere Oosterwold van start

Groeiend MVRDV benoemt vijf nieuwe partners

MVRDV heeft traditionele gevel in PC Hooftstraat verglaasd

Zelfbouwers De Mient ontwerpen eigen buurt

Ecologische woonwijk voor Almere Oosterwold

Almere genomineerd voor stedenbouwprijs

Burgercollectief start bouw windmolenpark

CDA en D66: snel investeren in woningen en verbinding Almere

Expositie met luchtfoto's toont ontwikkeling Almere

Activiteitgerelateerde en levensloopbestendige villa van NOAHH

Zelfvoorzienend 'zorglandgoed' voor Almere Oosterwold

Andere nieuwsberichten

Negen nominaties voor NRP Gulden Feniks 2022

Gisteren, 16:44

Elke inzending is beoordeeld op een aantal aspecten in onderlinge samenhang, zoals duurzaamheid, sublimatie, economische waarde, maatschappelijke waarde en innovatie.

Driehoekige uitkijktoren symboliseert verbinding tussen landschappen

Gisteren, 15:06

Bij Tilburg is afgelopen jaar een door Architectuur Maken ontworpen uitkijktoren opgeleverd. Het driehoekige, 25 meter hoge bouwwerk staat op een stuk niemandsland tussen een knooppunt van snelwegen.

Nominaties Publiek gebouw van het Jaar 2022 bekend

Gisteren, 10:00

In de categorie Publiek gebouw van het Jaar, onderdeel van de Architectenweb Awards 2022, heeft de jury maar liefst zes projecten genomineerd.

DP6 ontwerpt 23 appartementen in Bossche School-kerk Malden

30 september, 3:59

Het naoorlogse gebouw behoudt zijn kerkfunctie; alleen wordt de kerkzaal vanwege het teruglopende aantal bezoekers verkleind. De woningen worden deels in een uitbreiding gerealiseerd rond twee nieuwe binnentuinen.

Piet Oudolf ontvangt Sikkens Prize 2022

Gisteren, 11:38

Oudolf krijgt de kunstprijs vanwege ‘zijn indrukwekkende bijdrage aan de kleurbeleving van parken en tuinen over de hele wereld’.

Jetten wil stroomverbruik overdag omlaagbrengen

Gisteren, 10:47

Minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) laat onderzoeken hoe in Nederland overdag meer kan worden bespaard op het stroomverbruik.

Deyan Sudjic leest over Stalins staatsarchitect in Het Nieuwe Instituut

30 september, 2:34

Zijn verhaal biedt inzicht in de moeizame relatie van succesvolle architecten met de macht.

Deltares: nu voorbereiden op snellere zeespiegelstijging

30 september, 10:53

Ons land zou nu al moeten nadenken over zaken als aangepast bouwen of een bredere kuststrook, schrijft het kennisinstituut in een rapport.

De Jonge: woningbouw kan stagneren door onzekerheid op markt

30 september, 9:41

De bewindsman laat doorschemeren dat de 90.000 beoogde woningen voor volgend jaar buiten bereik kunnen vallen.

Diverse organisaties eisen actie voor gezondere schoolgebouwen

29 september, 11:25

Ze roepen het kabinet op van goede, gezonde en duurzame schoolgebouwen een prioriteit te maken en er jaarlijks ‘minstens’ 730 miljoen euro voor uit te trekken.

Ga naar het nieuws-archief