Zweedse mijnstad Kiruna verplaatst centrum

7 maart 2013, 13:31

De Zweedse mijnstad Kiruna gaat zijn centrum verplaatsen. Aan het plan voor deze bijzondere ingreep werkt een Nederlandse architect mee. Architectenweb sprak met hem.

De 17.000 inwoners tellende plaats, zeer noordelijk gelegen in Zweden, dankt zijn bestaan aan de naastgelegen mijn. “Dat is de grootste ijzerertsmijn van Europa”, zegt Koen Kragting van White Arkitekter in Stockholm. “Er wordt voornamelijk aan de Duitse markt geleverd.”

Het centrum van Kiruna ligt in een zogeheten deformatiezone, een gebied dat wegens de ontginning van de mijn getroffen kan worden door bijvoorbeeld aardverschuivingen. Daarom is in 2007 besloten het centrum fasegewijs te verplaatsen. Voor het bijbehorende plan is een prijsvraag uitgeschreven, waarbij White deze week als winnaar werd aangewezen.

Oostwaarts
Het Zweedse bureau maakte in samenwerking met het Noorse Ghilardi + Hellsten Architects een plan, waarbij het centrum oostwaarts wordt verplaatst. Ruggengraat in dit proces vormt de Malmvägen, de centrale verkeersader waarlangs de nieuwe bebouwing komt te liggen. Vanaf 2016 worden eerst de belangrijkste functies als het stadhuis ‘verhuisd’.

“Het stadhuis, waarvoor een ontwerpprijsvraag is uitgeschreven, komt tegenover een nieuw treinstation te staan. Samen vormen zij het hart van het nieuwe centrum. Later volgen ook het ziekenhuis, het ijshockeystadion en uiteindelijk alle functies in het huidige centrum”, zegt Kragting.

In bovenstaande ontwerpen wordt het toekomstige Kiruna voorgesteld als een lint. “Vanaf de hoofdstraat is de natuur nog maar drie blokken weg, wat voor de inwoners erg belangrijk is. Zij kunnen op die manier zo op de ski’s stappen. Maar het ligt niet vast dat het er zo uit komt te zien, het plan vormt meer de basis voor toekomstige ontwikkeling”, aldus de architect.

De planners hebben er rekening mee gehouden dat Kiruna in andere richtingen kan groeien. Belangrijk onderdeel van het flexibele proces is de dialoog met inwoners van het stadje. Een deel van hen zal moeten verhuizen en daarom worden hun eisen en wensen vanaf het begin meegewogen. “Daarvoor zullen we een platform ontwikkelen”, zegt Kragting.

Zollverein
Waar bij de prijsvraag het jaar 2033 als ijkpunt gold, heeft het winnend team gedacht ‘richting 2100’. Daarbij wordt ook een groei van het toerisme in het ijskoude Kiruna niet uitgesloten. Zo komen er al veel toeristen af op het Noorderlicht en het nabijgelegen ijshotel. “Stel dat de mijn raakt uitgeput, dan kan hier misschien een soort Zollverein van worden gemaakt.”

Er zal een nieuw transportsysteem worden geïntroduceerd in de stad: een kabelbaan met gondels. “Deze zijn milieuvriendelijk, stil en kunnen zich over moeilijk toegankelijk gebied als het terrein rond de mijn verplaatsen. Daarnaast is het eenvoudiger om de route aan te passen dan bij een tramlijn”, zegt Kragting.

Hoewel White Arkitekter in Nederland niet veel bekendheid geniet, is het met zevenhonderd medewerkers, 115 (!) partners en twaalf vestigingen het grootste architectenbureau van Scandinavië. Kragting, voorheen werkzaam bij Neutelings Riedijk en KCAP, werkt bij deze opdracht in een multidisciplinair team van ongeveer dertig mensen.

Trefwoorden

kiruna koen kragting transformatie white arkitekter zweden

1	Zeven architectenbureaus ontwerpen eerste woningen De Suikerzijde maandag, 15 april
2	‘Stoere dame op hoge hakken’ model voor gevel pand P.C. Hooftstraat woensdag, 17 april
3	Een sereen samenspel van villa’s in een groen landschap woensdag, 17 april
4	Woontoren Nova in De Binckhorst rondt de transformatie Maanplein af woensdag, 17 april
5	Kunstmanifestaties tonen ongeziene kant van Brugge en de Belgische kust dinsdag, 16 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Nieuwe stadhuis is mijlpaal in verplaatsing van Kiruna

28 november 2018

Verplaatsing mijnbouwstad gaat van start

22 mei 2014

Nieuw congrescentrum voor Stockholm

14 maart 2011

Andere nieuwsberichten

MoederscheimMoonen ontwerpt nieuw bewegingscentrum voor zorglandgoed

25 minuten geleden

In opdracht van zorginstelling Ipse de Bruggen heeft MoederscheimMoonen Architects een nieuw bewegingscentrum ontworpen voor landgoed Hooge Burch in Zwammerdam. Bio-based materiaalgebruik en energieneutraliteit zijn uitgangspunten bij het ontwerp.

Nominaties Gouden Piramide 2024 bekend

Gisteren, 15:46

Er zijn vijf projecten genomineerd voor de Rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap. Dat heeft Atelier Rijksbouwmeester donderdag bekendgemaakt.

Een appartementengebouw met acht verschillende woningen

Gisteren, 14:50

OPEN architects + planners en Solid architecture ontwierpen voor een collectief van particulieren in Delft een woongebouw met bijzondere ruimtelijk kwaliteit.

'Gat' naast Hulstkampgebouw op Noordereiland opgevuld met woningbouw

Gisteren, 13:57

Naar ontwerp van V8 Architects is er een gebouw met vier luxe appartementen neergezet. Aan de achterkant van dit pand, waar voorheen een parkeerplaats lag, heeft het bureau nog eens een blok met 24 appartementen gerealiseerd.

Zeeland investeert miljoenen in wonen, wegen en leefbaarheid

Gisteren, 16:31

Zo komt er van 2025 tot en met 2027 jaarlijks 3 miljoen euro beschikbaar voor het verbeteren van de bestaande woningvoorraad en het versnellen van de woningbouw.

De Jonge: invoering Omgevingswet tot nu toe ‘rustig en stabiel’

Gisteren, 12:28

Bijna vierhonderd tekortkomingen zijn gemeld, die ‘(enige) hinder’ voor gebruikers opleverden.

Amsterdam verbiedt bouw nieuwe hotels

Gisteren, 09:14

Met deze aanscherping verdwijnen de laatste uitzonderingen waardoor het nog mogelijk was om een nieuw hotel te bouwen in de stad.

Gelderland steekt 17 miljoen in verbeteren leefbaarheid dorpen

17 april, 3:27

Met name dorpen hebben volgens de provincie te maken met vergrijzing, jongeren die wegtrekken en daarmee samenhangend verdwijnende voorzieningen.

TU Delft heeft spijt van actie tegen journalistiek platform

17 april, 9:21

Delta zag zich genoodzaakt een stuk van de eigen site te halen, nadat onder meer de juridische afdeling van de universiteit had gedreigd met gerechtelijke stappen.