Nieuwe stadhuis is mijlpaal in verplaatsing van Kiruna

28 november 2018, 16:21

De in het verre noorden gelegen Zweedse stad Kiruna wordt drie kilometer verplaatst. In dat bijzondere verhaal is een mijlpaal bereikt met de opening van het nieuwe stadhuis, ontworpen door architectenbureau Henning Larsen Architects. Het gebouw is afgelopen donderdag officieel geopend door koning Carl XVI Gustaf van Zweden.

Er was eens een stad die door de aarde opgeslokt dreigde te worden. Ruim 150 kilometer boven de noordelijke poolcirkel ligt Kiruna, ontstaan doordat de aarde hier een van ’s werelds grootste ijzerertsaders herbergt. Echter, een eeuw aan mijnbouw heeft de grond onder en rond de stad gedestabiliseerd.

De aarde scheurt en er ontstaan diepe kloven en ‘sinkholes’, waarin volgens deskundigen de stad binnen een eeuw zal verdwijnen. In reactie op dat gevaar is in 2007 besloten Kiruna zeker drie kilometer naar het oosten te verplaatsen. De mijnbouwonderneming – een staatsbedrijf – ondersteunt de verplaatsing vanuit een speciaal daartoe opgericht fonds.

Breuk en behoud
Het verhuizen van de bewoners naar een nieuw stadscentrum en het slopen van het oude Kiruna betekent ook een breuklijn in geschiedenis en sociale structuren van Kiruna. Hechte buurten worden uiteengerafeld, het generatielange bezit van een familiewinkel wordt onderbroken. Het nieuwe stadhuis neemt dan ook een belangrijke plek in bij het behouden van identiteit en eenheid.

In 2012 schreven het gemeentebestuur van Kiruna en het mijnbouwbedrijf Luossavaara-Kiirunavaara (LKAB) een ontwerpwedstrijd uit voor een nieuw stadhuis, als eerste gebouw van het verplaatste stadscentrum. De competitie werd gewonnen door het Deense architectuurbureau Henning Larsen Architects, in samenwerking met Temagruppen, WSP en UiWE.

Gemeenschap
Het winnende concept is, zo legt het architectenbureau uit, een ode aan de geschiedenis van de stad en biedt een raamwerk voor de nieuwe gemeenschappen die zullen worden gevormd. In vorm en in naam verwijst het gebouw naar de hoekige geometrie van ijzermineralen, die de identiteit van Kiruna hebben bepaald. Kristallen (‘het kristal’) heet het nieuwe stadhuis, dat op 22 november is geopend.

Kristallen biedt onderdak aan zowel maatschappelijke als sociale functies. Rond de kern, die bestaat uit een schakeling van hoekige volumes, heeft het architectenbureau een ringvormig volume geplaatst. In deze metalen band zijn de kantoren van de gemeentelijke publieksdiensten geplaatst. Het hart van het gebouw biedt plek aan publiek toegankelijke expositieruimtes, workshops, vergaderruimten en dergelijke.

“Een fundamenteel goed voor het nieuwe stadscentrum”, noemt Louis Becker, partner en hoofdarchitect in Henning Larsen Architects de openbare ruimtes in het gebouw. “Het is een plek waar oude vrienden en buren elkaar kunnen treffen, voor een gevoel van sociale eenheid tijdens de overgangsperiode van Kiruna's verhuizing.”

Erfstukken
Van het oude stadhuis, ontworpen door de Zweedse architect Arthur von Schmalensee, heeft Henning Larsen de iconische klokkentoren verwerkt in het nieuwe ontwerp. Ook de originele deurklinken van de entree keren terug bij Kristallen.

Volgens het architectenbureau staan de toren en deurklinken op visuele wijze voor het heruitvinden van Kiruna’s identiteit; daarnaast vertegenwoordigen ze een fysieke voortzetting van Kiruna’s geschiedenis.

Trefwoorden

gemeentehuis kiruna henning larsen zweden henning larsen architects mijnbouw stadhuis publiek gebouw

1	EVA architecten transformeert Girokantoor Leeuwarden tot woongebouw vrijdag, 10 januari
2	Consortium Fullhouse transformeert voormalig gemeentekantoor Westersingel Rotterdam woensdag, 8 januari
3	Waaiervormige woonbuurt op Cruquiseiland naar integraal ontwerp van KCAP woensdag, 8 januari
4	Herontwikkeling voormalig Slotervaartziekenhuis voltooid met nieuwe dakopbouw maandag, 13 januari
5	Woonzorgensemble met dorpse opzet langs het Damsterdiep woensdag, 8 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Verplaatsing mijnbouwstad gaat van start

22 mei 2014

Zweedse mijnstad Kiruna verplaatst centrum

7 maart 2013

Gemeentehuis op Faeröer-eilanden overbrugt riviertje

9 augustus 2018

Moesgaard Museum Aarhus officieel geopend

13 oktober 2014

Definitief ontwerp entree Belevenspark Emmen

29 januari 2014

Architect Henning Larsen (87) overleden

25 juni 2013

Mies van der Rohe Award voor Harpa

1 mei 2013

Zweden krijgt grootste onderzoekscampus

28 februari 2013

Praemium Imperiale Award voor Henning Larsen

13 september 2012

Team met B-architecten en Bressers Erfgoed ontwerpt stadhuis Roeselare

22 juni 2020

Vernieuwde publiekhal van gemeentehuis Moerdijk is groen en gastvrij

23 november 2020

Traditioneel én atypisch woonhuis voor Nederlands echtpaar in Zweden

28 oktober 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nieuwe editie ‘Architects, not Architecture’ in Amsterdam

Gisteren, 15:37

In de Vondelkerk in Amsterdam vindt op donderdag 30 januari een nieuwe aflevering van AnA plaats. Sprekers zijn Kai-Uwe Bergman (Bjarke Ingels Group), Bjarne Mastenbroek (SeARCH) en Donna van Milligen Bielke.

Bedrijfsgebouw Lab02 in Zuid-Duitsland van Mulder Zonderland opgeleverd

Gisteren, 14:27

Mulder Zonderland ontwierp, in samenwerking met het plaatselijke bureau Moser Architekten, een getrapt gebouw als gezamenlijk onderkomen voor twee farmaceutische bedrijven.

Herontwikkeling voormalig Slotervaartziekenhuis voltooid met nieuwe dakopbouw

13 januari, 4:22

Met de oplevering van de nieuwe dakopbouw eind 2024 is de herontwikkeling van het voormalige Slotervaartziekenhuis in Amsterdam afgerond. Het renovatieontwerp is gemaakt door INBO, de dakopbouw is ontworpen door MVSA Architects.

Lab-S verbouwt jaren 30-villa in relatie met natuur

13 januari, 3:08

De eigenaren van een karakteristieke villa uit de jaren 1930, gelegen aan de rand van de Veluwe, wilden hun woning uitbreiden, waarbij de oorspronkelijke architectuur goed uit de verf moest komen.

Noord-Holland: grotere woningbouwprojecten in beschermd landschap

Gisteren, 13:37

Noord-Holland verwacht dat mogelijk vijf gemeenten in de provincie een aanvraag gaan indienen om meer dan 25 woningen in beschermd landschap te mogen bouwen.