Zweedse mijnstad Kiruna verplaatst centrum

7 maart 2013, 13:31

De Zweedse mijnstad Kiruna gaat zijn centrum verplaatsen. Aan het plan voor deze bijzondere ingreep werkt een Nederlandse architect mee. Architectenweb sprak met hem.

De 17.000 inwoners tellende plaats, zeer noordelijk gelegen in Zweden, dankt zijn bestaan aan de naastgelegen mijn. “Dat is de grootste ijzerertsmijn van Europa”, zegt Koen Kragting van White Arkitekter in Stockholm. “Er wordt voornamelijk aan de Duitse markt geleverd.”

Het centrum van Kiruna ligt in een zogeheten deformatiezone, een gebied dat wegens de ontginning van de mijn getroffen kan worden door bijvoorbeeld aardverschuivingen. Daarom is in 2007 besloten het centrum fasegewijs te verplaatsen. Voor het bijbehorende plan is een prijsvraag uitgeschreven, waarbij White deze week als winnaar werd aangewezen.

Oostwaarts
Het Zweedse bureau maakte in samenwerking met het Noorse Ghilardi + Hellsten Architects een plan, waarbij het centrum oostwaarts wordt verplaatst. Ruggengraat in dit proces vormt de Malmvägen, de centrale verkeersader waarlangs de nieuwe bebouwing komt te liggen. Vanaf 2016 worden eerst de belangrijkste functies als het stadhuis ‘verhuisd’.

“Het stadhuis, waarvoor een ontwerpprijsvraag is uitgeschreven, komt tegenover een nieuw treinstation te staan. Samen vormen zij het hart van het nieuwe centrum. Later volgen ook het ziekenhuis, het ijshockeystadion en uiteindelijk alle functies in het huidige centrum”, zegt Kragting.

In bovenstaande ontwerpen wordt het toekomstige Kiruna voorgesteld als een lint. “Vanaf de hoofdstraat is de natuur nog maar drie blokken weg, wat voor de inwoners erg belangrijk is. Zij kunnen op die manier zo op de ski’s stappen. Maar het ligt niet vast dat het er zo uit komt te zien, het plan vormt meer de basis voor toekomstige ontwikkeling”, aldus de architect.

De planners hebben er rekening mee gehouden dat Kiruna in andere richtingen kan groeien. Belangrijk onderdeel van het flexibele proces is de dialoog met inwoners van het stadje. Een deel van hen zal moeten verhuizen en daarom worden hun eisen en wensen vanaf het begin meegewogen. “Daarvoor zullen we een platform ontwikkelen”, zegt Kragting.

Zollverein
Waar bij de prijsvraag het jaar 2033 als ijkpunt gold, heeft het winnend team gedacht ‘richting 2100’. Daarbij wordt ook een groei van het toerisme in het ijskoude Kiruna niet uitgesloten. Zo komen er al veel toeristen af op het Noorderlicht en het nabijgelegen ijshotel. “Stel dat de mijn raakt uitgeput, dan kan hier misschien een soort Zollverein van worden gemaakt.”

Er zal een nieuw transportsysteem worden geïntroduceerd in de stad: een kabelbaan met gondels. “Deze zijn milieuvriendelijk, stil en kunnen zich over moeilijk toegankelijk gebied als het terrein rond de mijn verplaatsen. Daarnaast is het eenvoudiger om de route aan te passen dan bij een tramlijn”, zegt Kragting.

Hoewel White Arkitekter in Nederland niet veel bekendheid geniet, is het met zevenhonderd medewerkers, 115 (!) partners en twaalf vestigingen het grootste architectenbureau van Scandinavië. Kragting, voorheen werkzaam bij Neutelings Riedijk en KCAP, werkt bij deze opdracht in een multidisciplinair team van ongeveer dertig mensen.

Trefwoorden

kiruna koen kragting transformatie white arkitekter zweden

1	NOAHH presenteert opgeleverde Villa Vaartjes in Almere Oosterwold dinsdag, 23 april
2	Rijksmonumentaal Jachtslot Mookerheide heropend na restauratie door 1meter98 maandag, 22 april
3	Den Haag deelt ontwikkelvisie voor gebied rond centraal station dinsdag, 23 april
4	Woontorens The Grace worden lager dan gepland vrijdag, 26 april
5	Studio Modijefsky ontwerpt koekmakerij als wonderwinkel woensdag, 24 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Nieuwe stadhuis is mijlpaal in verplaatsing van Kiruna

28 november 2018

Verplaatsing mijnbouwstad gaat van start

22 mei 2014

Nieuw congrescentrum voor Stockholm

14 maart 2011

Andere nieuwsberichten

Woontoren voor jongeren op Oostenburg vormt roestbruin accent langs het spoor

Gisteren, 15:50

In de Amsterdamse wijk Oostenburg is een ensemble van vier gebouwen opgeleverd. Blikvanger van het geheel is een door NEXT architects ontworpen woontoren voor jongeren.

EU Mies Award 2024 voor studiepaviljoen Technische Universiteit Braunschweig

Gisteren, 13:57

Het gebouw naar een ontwerp van de architecten Gustav Düsing en Max Hacke werd gekozen uit zeven finalisten. Een van de andere genomineerde projecten, de Gabriel García Márquez-bibliotheek in Barcelona, kreeg de Emerging Architecture Prize.

Sofie De Caigny nieuwe voorzitter Commissie Omgevingskwaliteit en Cultureel Erfgoed Rotterdam

Gisteren, 12:15

Vanaf 23 juni zal De Caigny deze functie voor een periode van drie jaar gaan vervullen. Ze volgt Esther Agricola op, die eveneens drie jaar lang voorzitter van de commissie is geweest.

Podcasts en publicatie over realiseren ruimtelijke kwaliteit bij stedelijke ontwikkeling

Gisteren, 10:47

Deze week hebben architect Willem Hein Schenk en publicist JaapJan Berg de podcastserie De Haarlems Sessies en de bijbehorende publicatie Sturen op Stadsarrangementen gelanceerd.