Zweedse mijnstad Kiruna verplaatst centrum

7 maart 2013, 13:31

De Zweedse mijnstad Kiruna gaat zijn centrum verplaatsen. Aan het plan voor deze bijzondere ingreep werkt een Nederlandse architect mee. Architectenweb sprak met hem.

De 17.000 inwoners tellende plaats, zeer noordelijk gelegen in Zweden, dankt zijn bestaan aan de naastgelegen mijn. “Dat is de grootste ijzerertsmijn van Europa”, zegt Koen Kragting van White Arkitekter in Stockholm. “Er wordt voornamelijk aan de Duitse markt geleverd.”

Het centrum van Kiruna ligt in een zogeheten deformatiezone, een gebied dat wegens de ontginning van de mijn getroffen kan worden door bijvoorbeeld aardverschuivingen. Daarom is in 2007 besloten het centrum fasegewijs te verplaatsen. Voor het bijbehorende plan is een prijsvraag uitgeschreven, waarbij White deze week als winnaar werd aangewezen.

Oostwaarts
Het Zweedse bureau maakte in samenwerking met het Noorse Ghilardi + Hellsten Architects een plan, waarbij het centrum oostwaarts wordt verplaatst. Ruggengraat in dit proces vormt de Malmvägen, de centrale verkeersader waarlangs de nieuwe bebouwing komt te liggen. Vanaf 2016 worden eerst de belangrijkste functies als het stadhuis ‘verhuisd’.

“Het stadhuis, waarvoor een ontwerpprijsvraag is uitgeschreven, komt tegenover een nieuw treinstation te staan. Samen vormen zij het hart van het nieuwe centrum. Later volgen ook het ziekenhuis, het ijshockeystadion en uiteindelijk alle functies in het huidige centrum”, zegt Kragting.

In bovenstaande ontwerpen wordt het toekomstige Kiruna voorgesteld als een lint. “Vanaf de hoofdstraat is de natuur nog maar drie blokken weg, wat voor de inwoners erg belangrijk is. Zij kunnen op die manier zo op de ski’s stappen. Maar het ligt niet vast dat het er zo uit komt te zien, het plan vormt meer de basis voor toekomstige ontwikkeling”, aldus de architect.

De planners hebben er rekening mee gehouden dat Kiruna in andere richtingen kan groeien. Belangrijk onderdeel van het flexibele proces is de dialoog met inwoners van het stadje. Een deel van hen zal moeten verhuizen en daarom worden hun eisen en wensen vanaf het begin meegewogen. “Daarvoor zullen we een platform ontwikkelen”, zegt Kragting.

Zollverein
Waar bij de prijsvraag het jaar 2033 als ijkpunt gold, heeft het winnend team gedacht ‘richting 2100’. Daarbij wordt ook een groei van het toerisme in het ijskoude Kiruna niet uitgesloten. Zo komen er al veel toeristen af op het Noorderlicht en het nabijgelegen ijshotel. “Stel dat de mijn raakt uitgeput, dan kan hier misschien een soort Zollverein van worden gemaakt.”

Er zal een nieuw transportsysteem worden geïntroduceerd in de stad: een kabelbaan met gondels. “Deze zijn milieuvriendelijk, stil en kunnen zich over moeilijk toegankelijk gebied als het terrein rond de mijn verplaatsen. Daarnaast is het eenvoudiger om de route aan te passen dan bij een tramlijn”, zegt Kragting.

Hoewel White Arkitekter in Nederland niet veel bekendheid geniet, is het met zevenhonderd medewerkers, 115 (!) partners en twaalf vestigingen het grootste architectenbureau van Scandinavië. Kragting, voorheen werkzaam bij Neutelings Riedijk en KCAP, werkt bij deze opdracht in een multidisciplinair team van ongeveer dertig mensen.

Trefwoorden

kiruna koen kragting transformatie white arkitekter zweden

1	Realisatie woongebouw Atlas I naast Essalammoskee in Rotterdam-Zuid gestart woensdag, 10 december
2	Architecten tonen voorstellen voor woningbouw in tussenruimtes Wallengebied donderdag, 11 december
3	Gebouwen niet slopen, maar langzaam laten rijpen donderdag, 11 december
4	Nieuwe gebouwen zorgen voor 1.100 woningen in Pompenburg Rotterdam donderdag, 11 december
5	Rijksmuseum krijgt vestiging in nieuw gebouw in Eindhoven donderdag, 11 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Nieuwe stadhuis is mijlpaal in verplaatsing van Kiruna

28 november 2018

Verplaatsing mijnbouwstad gaat van start

22 mei 2014

Nieuw congrescentrum voor Stockholm

14 maart 2011

Andere nieuwsberichten

Powerhouse Company en SO-IL delen ontwerp voor toren naast Whitney Museum

Gisteren, 14:21

MVRDV heeft een prijsvraag voor voor een toren naast het Whitney Museum of American Art in New York gewonnen. Powerhouse Company en SO-IL namen ook deel aan de prijsvraag en delen hun ontwerp.

Realisatie woningbouwproject De Bund op Katendrecht van start

Gisteren, 11:40

Maandag is de eerste damwand geslagen voor de realisatie van woningbouwproject De Bund in Rotterdam. Het door KCAP ontworpen complex op Katendrecht bestaat uit twee woontorens met in totaal 482 woningen.

Open Call voor Folly Art Norg 2026

15 december, 11:49

Ontwerpers van allerlei pluimage kunnen vanaf vandaag tot en met 28 februari een ontwerp indienen voor een folly die komende zomer mogelijk wordt gerealiseerd tijdens het steeds populairder wordende evenement in het Drentse Norg.

Inschrijving voor Gouden Piramide 2026 geopend

15 december, 9:59

Tot en met 15 januari kunnen projecten worden voorgedragen voor de tweejaarlijkse rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap.

Renovatie Helderse vuurtoren Lange Jaap blijkt mogelijk

Gisteren, 12:19

De monumentale vuurtoren Kijkduin in Den Helder, in de volksmond beter bekend als Lange Jaap, wordt gerenoveerd.

Nederland telt voor het eerst meer ouderen dan jongeren

Gisteren, 10:56

Ongeveer 3,76 miljoen mensen zijn 65 jaar of ouder, terwijl er bijna 3,72 miljoen mensen van jonger dan 20 zijn.

KNVB praat verder met Almere en Zeist over nieuw complex

15 december, 12:28

Almere en Zeist zijn de overgebleven kandidaten om het nieuwe complex van de KNVB te huisvesten.

Datacenters gebruiken evenveel stroom als twee miljoen woningen

15 december, 10:53

De datacenters in Nederland gebruiken steeds meer elektriciteit.

RIVM: verbeterde luchtkwaliteit leidde tot afname sterfte

12 december, 12:27

Een verbeterde luchtkwaliteit heeft ervoor gezorgd dat er tussen 1995 en 2019 een kwart minder mensen zijn overleden na dagen met verhoogde concentraties van luchtverontreinigende stoffen.