Zweedse mijnstad Kiruna verplaatst centrum

7 maart 2013, 13:31

De Zweedse mijnstad Kiruna gaat zijn centrum verplaatsen. Aan het plan voor deze bijzondere ingreep werkt een Nederlandse architect mee. Architectenweb sprak met hem.

De 17.000 inwoners tellende plaats, zeer noordelijk gelegen in Zweden, dankt zijn bestaan aan de naastgelegen mijn. “Dat is de grootste ijzerertsmijn van Europa”, zegt Koen Kragting van White Arkitekter in Stockholm. “Er wordt voornamelijk aan de Duitse markt geleverd.”

Het centrum van Kiruna ligt in een zogeheten deformatiezone, een gebied dat wegens de ontginning van de mijn getroffen kan worden door bijvoorbeeld aardverschuivingen. Daarom is in 2007 besloten het centrum fasegewijs te verplaatsen. Voor het bijbehorende plan is een prijsvraag uitgeschreven, waarbij White deze week als winnaar werd aangewezen.

Oostwaarts
Het Zweedse bureau maakte in samenwerking met het Noorse Ghilardi + Hellsten Architects een plan, waarbij het centrum oostwaarts wordt verplaatst. Ruggengraat in dit proces vormt de Malmvägen, de centrale verkeersader waarlangs de nieuwe bebouwing komt te liggen. Vanaf 2016 worden eerst de belangrijkste functies als het stadhuis ‘verhuisd’.

“Het stadhuis, waarvoor een ontwerpprijsvraag is uitgeschreven, komt tegenover een nieuw treinstation te staan. Samen vormen zij het hart van het nieuwe centrum. Later volgen ook het ziekenhuis, het ijshockeystadion en uiteindelijk alle functies in het huidige centrum”, zegt Kragting.

In bovenstaande ontwerpen wordt het toekomstige Kiruna voorgesteld als een lint. “Vanaf de hoofdstraat is de natuur nog maar drie blokken weg, wat voor de inwoners erg belangrijk is. Zij kunnen op die manier zo op de ski’s stappen. Maar het ligt niet vast dat het er zo uit komt te zien, het plan vormt meer de basis voor toekomstige ontwikkeling”, aldus de architect.

De planners hebben er rekening mee gehouden dat Kiruna in andere richtingen kan groeien. Belangrijk onderdeel van het flexibele proces is de dialoog met inwoners van het stadje. Een deel van hen zal moeten verhuizen en daarom worden hun eisen en wensen vanaf het begin meegewogen. “Daarvoor zullen we een platform ontwikkelen”, zegt Kragting.

Zollverein
Waar bij de prijsvraag het jaar 2033 als ijkpunt gold, heeft het winnend team gedacht ‘richting 2100’. Daarbij wordt ook een groei van het toerisme in het ijskoude Kiruna niet uitgesloten. Zo komen er al veel toeristen af op het Noorderlicht en het nabijgelegen ijshotel. “Stel dat de mijn raakt uitgeput, dan kan hier misschien een soort Zollverein van worden gemaakt.”

Er zal een nieuw transportsysteem worden geïntroduceerd in de stad: een kabelbaan met gondels. “Deze zijn milieuvriendelijk, stil en kunnen zich over moeilijk toegankelijk gebied als het terrein rond de mijn verplaatsen. Daarnaast is het eenvoudiger om de route aan te passen dan bij een tramlijn”, zegt Kragting.

Hoewel White Arkitekter in Nederland niet veel bekendheid geniet, is het met zevenhonderd medewerkers, 115 (!) partners en twaalf vestigingen het grootste architectenbureau van Scandinavië. Kragting, voorheen werkzaam bij Neutelings Riedijk en KCAP, werkt bij deze opdracht in een multidisciplinair team van ongeveer dertig mensen.

Trefwoorden

kiruna koen kragting transformatie white arkitekter zweden

1	Nominaties Woongebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 3 september
2	Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 maandag, 1 september
3	Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd maandag, 1 september
4	's-Hertogenbosch selecteert acht ontwerpteams voor volgende ronde Citadelpoort woensdag, 3 september
5	D66 wil stad bouwen in nieuwe polder tussen Amsterdam en Almere woensdag, 3 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Nieuwe stadhuis is mijlpaal in verplaatsing van Kiruna

28 november 2018

Verplaatsing mijnbouwstad gaat van start

22 mei 2014

Nieuw congrescentrum voor Stockholm

14 maart 2011

Andere nieuwsberichten

Limburgse bessenplantage uitgebreid met (on)opvallende groepsaccommodatie

Gisteren, 14:47

Op de bessenplantage Blankwater in Swalmen is naar ontwerp van Jasper Smits Architecten in samenwerking met Raumkultur een groepsaccommodatie opgeleverd.

Van Bergen Kolpa architecten levert innovatiecentrum voor metropolitane tuinbouw in Hengshui op

Gisteren, 13:00

In de Chinese stad Hengshui is een innovatiecentrum voor metropolitane voedselproductie naar ontwerp van het Nederlandse bureau gebouwd. De zogeheten Vertical Farm is gebouwd op het Hengshui International Horticultural Park.

NEXT architects ontwerpt onderwijs- en sportcomplex in nieuwe wijk Voorhout

Gisteren, 10:40

Het gebouw gaat onderdak bieden aan twee basisscholen, een kinderdagverblijf, een sportzaal en de maatschappelijke voorzieningen voor de nieuwe wijk. Het complex wordt gerealiseerd van hout en andere biobased materialen, meldt NEXT.

D66 wil stad bouwen in nieuwe polder tussen Amsterdam en Almere

3 september, 2:36

IJstad, zoals D66 de nieuwe stad voorlopig heeft genoemd, moet ruimte bieden aan 60.000 woningen.

Kenniscentrum: veel studenten zoeken niet meer naar kamer

Gisteren, 12:08

Steeds minder studenten gaan op kamers, constateert Kences.

Ronald Schleurtholts gestart als hoogleraar Heritage & Design aan TU Delft

Gisteren, 11:22

Met het oog op de klimaatdoelen bepleit de partner bij cepezed een herwaardering van alle bestaande gebouwen, ook de niet-monumenten.

Energiekosten huishoudens Randstad lager dan in rest van het land

3 september, 12:27

In Groningen betaalt een gezin gemiddeld 105 euro meer per maand aan energie dan een vergelijkbaar huishouden in Utrecht.

ING en Rabobank stoppen 200 miljoen euro in Nationaal Warmtefonds

2 september, 11:58

Het fonds verwacht dat de bijdrage 12.500 huishoudens helpt bij het energiezuiniger maken van hun woning. Met een lening kunnen ze bijvoorbeeld een warmtepomp aanschaffen of hun vloeren isoleren.