Biesbosch Museum is landschappelijke sculptuur

24 november 2015, 12:01

Na een verbouwing van acht maanden is het Biesbosch Museum bij Werkendam weer geopend voor publiek. Studio Marco Vermeulen heeft niet alleen het bestaande gebouw ingrijpend aangepakt, maar het hele eiland tot museum gemaakt.

Directe aanleiding voor de ontwikkeling van het Biesbosch Museumeiland is de ontpoldering van de Noordwaard. In het kader van Ruimte voor de Rivier stroomt bij hoog water in de Nieuwe Merwede het water door de Noordwaard. Aan weerszijden van het bestaande Biesbosch Museum zijn uitstroomopeningen gecreëerd, waardoor een eiland is ontstaan.

Het bestaande Biesbosch Museum in Werkendam is voor veel bezoekers een logisch beginpunt voor een verkenning van het waterrijke natuurgebied. Het museum was echter verouderd en niet toegerust om de groeiende bezoekersstroom goed te ontvangen. Een goede horecavoorziening ontbrak en de collectiepresentatie was aan vernieuwing toe.

Renovatie en uitbreiding
Om niet onnodig materiaal en energie te verspillen heeft Studio Marco Vermeulen gekozen voor behoud van de bestaande zeshoekige paviljoenstructuur; die heeft Vermeulen uitgebreid met circa duizend vierkante meter aan de zuidwestelijke zijde. De totale oppervlakte van het gebouw is daarmee verdubbeld.

De uitbreiding is voorzien van veel glas, waarmee het gesloten karakter van het oorspronkelijke museum is doorbroken. Het gebouw opent naar een deel van het eiland dat fungeert als museumtuin. De nieuwbouw biedt onderdak aan een biologisch restaurant – met uitzicht op het water en buitenmuseum De Pannenkoek – en een ruimte voor tijdelijke exposities.

Het bestaande gebouw is gerenoveerd; naast de vernieuwde vaste presentatie is er ruimte gecreëerd voor een bibliotheek en een multifunctionele filmzaal. Studio Joyce Langezaal ontwierp de tentoonstelling.

De entreeruimte huisvest de receptie en de museumwinkel. Door de toevoeging van grote dakkapellen is op de verdieping ruimte gemaakt voor de kantoren van het museum, Staatsbosbeheer en het Parkschap.

Grondlichamen
Het oude en nieuwe deel van het museum zijn omzoomd met grondlichamen en voorzien van een gras- en kruidendak. Hiermee heeft Vermeulen ecologische en landschappelijke waarde toegevoegd; tegelijkertijd is er een sculpturaal object ontstaan, dat zich zowel voegt als manifesteert in het omringende landschap. Via een plooi in het dak voert een trap naar een wandelpad en een uitkijkpost.

De vormgeving van oud- en nieuwbouw minimaliseert het energieverbruik. De grondlichamen en het groendak fungeren als extra isolatie en warmtebuffer. De glazen pui is uitgevoerd met zonnewarmtewerend glas, waardoor er geen zonwering nodig is.

Het museum maakt gebruik van wat de omgeving te bieden heeft. Zo wordt het gebouw verwarmd met een biomassakachel, waarbij wilgenhout als brandstof dient, dan wel gekoeld met rivierwater. Het sanitair afvalwater wordt gezuiverd door een wilgenfilter, het eerste in Nederland en goed passend bij de lokale griendcultuur.

Beleving getijden
Het museumeiland is een ‘zoetwatergetijdenpark’, waarbij een gegraven kreek het omringende rivierwater toelaat. Door getijdenwerking, seizoensgebonden verschillen in waterstand en bijgevolg een grote diversiteit aan flora en fauna, verandert het landschap telkens van gedaante.

Ondedeel van het museumeiland is ook de Biesbosche Beleving, een schaalmodel van het natuurgebied met polders, dijken en stromen. Met een cyclus van een half uur verandert de waterstand van ‘extreem laag’ tot ‘extreem hoog’, waarbij bezoekers de loop van het water kunnen beïnvloeden.

Aan de andere zijde van de rivier is een ‘levend’ buitenmuseum met gecultiveerde wilgentuinen en hakgrienden. Hier kunnen bezoekers tevens een eendenkooi, een schrankkeet en een beverburcht zien.

Trefwoorden

natuurgebied ontpolderen museumeiland biesbosch studio marco vermeulen landschap renovatie biesbosch museumeiland museum biesbosch museum

1	Groen licht voor woontoren Riva in Rotterdam woensdag, 12 maart
2	MVRDV ontwerpt winkelcentrum als stapeling van blokken met buitenruimte maandag, 10 maart
3	Grosfeld Bekkers van der Velde ontwerpt ‘grensoverschrijdend’ cultureel centrum in Baarle woensdag, 12 maart
4	Van oud schoolgebouw naar buurtgebouw met breed sociaal programma dinsdag, 11 maart
5	Rotterdam ambieert Paris Proof woonwijk in Schiehaven Noord donderdag, 13 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

Ontpoldering Hedwigepolder gestart

2 maart 2020

Marco Vermeulen schetst toekomstig station: multifunctioneel en gelaagd

27 maart 2019

Biobasecamp van Studio Marco Vermeulen als gebouwd argument

7 november 2019

Nieuw Museumpark Vonk in Eindhoven krijgt biobased museumgebouw

30 april 2024

Tentoonstelling op hoogste plein Amsterdam

21 april 2016

Waterpeil Waal fors lager door nieuwe dijken

9 juni 2016

Architect pompstation Bergsche Maas gekozen

30 mei 2017

Architizer Awards voor vijf Nederlandse bureaus

19 april 2016

Wijnmuseum in walsende beweging

2 juni 2016

Twee Dutch Design Awards voor FLAX Chair

31 oktober 2016

MNNR geselecteerd voor twee projecten Staatsbosbeheer

8 januari 2018

Gasontvangststation met biogevel opgeleverd

11 oktober 2013

Studio Marco Vermeulen: “Kringlopen zijn ruimtelijk”

17 juni 2013

Biesbosch Museum wil MuseumEiland worden

13 september 2013

Bruggenhoofd Willemspoorbrug gerestaureerd

12 december 2011

Museum Voorlinden opent zijn deuren

1 september 2016

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Tien lessen rond de Post-Growth City

Gisteren, 08:15

Samen met BURA en Crimson Historians & Urbanists organiseerde Architectenweb op maandag 10 maart 2025 in Pakhuis de Zwijger een symposium over de manieren om tot duurzamere, socialere en eerlijkere stedelijke ontwikkelingen te komen. Tien lessen.

Rotterdam ambieert Paris Proof woonwijk in Schiehaven Noord

13 maart, 1:20

Rotterdam wil in Schiehaven Noord 500 tot 700 woningen realiseren, met het merendeel in het sociale huur- of middenhuursegment. Aandacht voor groen en duurzaamheid bleek een belangrijke wens van bewoners in het participatietraject.

Dertiende Eo Wijers-prijsvraag in teken van ontwerpen aan gezondheid en geluk

13 maart, 10:17

De Eo Wijers-stichting organiseert voor een nieuwe editie van de Eo Wijers-prijsvraag met een regionale ontwerpopgave. De stichting zoekt regio’s die voor hun gebied ontwerpteams een visie willen laten ontwikkelen.

Health Innovation Campus Boxmeer krijgt hotel naar ontwerp UNStudio

12 maart, 4:22

De omgevingsvergunning voor het Marriott International-hotel is onherroepelijk geworden. De bouw van het hotel, ontworpen door UNStudio, start komende zomer. Dit markeert de officiële start van de campusontwikkeling.

Eeuwenoude waterput blootgelegd in centrum Utrecht

13 maart, 9:00

Onder de Neude in Utrecht zijn “talloze bijzondere” archeologische vondsten gedaan, meldt de gemeente. De belangrijkste vondst is een grote openbare waterput uit de 16e eeuw.

Provinciehuis in Groningen is toe aan grote renovatie

12 maart, 5:08

Het provinciehuis in Groningen is toe aan een opknapbeurt. De investering wordt geraamd op 13,4 miljoen euro.

Zuid-Holland stemt in met plannen bouw 250.000 woningen tot 2032

11 maart, 4:47

Het college van Gedeputeerde Staten stemde in met bijna 2.300 plannen, goed voor 248.700 woningen in totaal. Die moeten uiterlijk in 2032 zijn gebouwd.

Steeds meer vergunde woningen waarvan bouw niet is gestart

11 maart, 10:23

Volgens brancheorganisatie WoningBouwersNL steeg dit aantal vanaf 2022 van 95.000 woningen naar 115.000 eind 2024.

Windkracht 5: elektriciteitsnet flexibeler gebruiken scheelt miljarden

10 maart, 3:29

De energie- en met name netwerkkosten stijgen de komende jaren aanzienlijk als gevolg van de energietransitie. Flexibeler gebruik van het net kan miljarden opleveren.