Museum Voorlinden

6 november 2020

Een museum als totaalbeleving
Het museum is ontworpen als doel zijn van een reis, een totaalbeleving. De aankomst in het park, het zicht over de weilanden; de bijzondere sfeer van het vroeg 20e eeuwse patriciershuis; de wandeling op de duinrand; de vele perspectieven over het landgoed.
In die omgeving is het museum het expositie-platform voor de grootste privé verzameling eigentijdse kunst in Nederland. Naast de exposities van de eigen collectie zijn er wisseltentoonstellingen en in het museum gebouwde vaste werken zoals ‘open ended’ van Richard Serra en een kamer van James Turrell.
Een belangrijke wens van de opdrachtgever: een museum dat dienend is aan de kunst, en de aandacht niet op zichzelf richt. Maar dat wel uitmunt in perfectie en schoonheid.

Duin, bos, park en weiland komen samen op landgoed Voorlinden
Voorlinden is een gebied van 40 hectare, waarop 4 landschappen samenkomen: duin, bos, park en weiland. Het landgoed in zijn huidige vorm is ontstaan in 1912. In dat jaar ontwierp de Engelse architect R. Johnston voor Jhr. H. Loudon het huis, de verhoogde tuin en de bijgebouwen. Tuinarchitect L. Springer paste het eerdere landschapsontwerp van de Zochers aan met grote open ruimten en een uitbreiding van de waterpartij. Het tentoonstellingsgebouw ligt in het noordwesten van het terrein. Ruimtelijk gezien blijft de nieuwbouw ondergeschikt aan het landhuis. Ook worden de door Springer ontworpen zichtassen vanuit het hoofdhuis niet onderbroken. Vanaf de Buurtweg gezien tekent het eenlaags gebouw zich af tegen de duinrand, onderbroken door boomgroepen. Het landgoed is een rijksmonument.

Een open structuur van een reeks wanden, parallel aan de duinrand
De opzet van museum Voorlinden bestaat uit open structuur van een reeks wanden, parallel aan de duinrand. Deze ‘servicing walls’ integreren alles wat nodig is om de zalen leeg en schoon te houden: constructie, installaties, elektronica, deuren. De dwarswanden zijn secundair en in principe verplaatsbaar. Door deze opzet opent het museum zich naar zijn omgeving en ontstaat een direct visueel verband met het landhuis. De driedeling van het programma is ook zichtbaar in de plattegrond. Al bij binnenkomst bevind je je op de zichtas naar het park. De drie middelste traveeën zijn tentoonstellingszalen. De beide buitenste zones bevatten voorzieningen zoals de winkel, de bibliotheek, de expeditie, de ateliers en het auditorium. Over het gehele gebouw is een lichtdak aangebracht. Ter hoogte van de sculptuur van Serra is dit dak verhoogd; men kan vanaf een omloop bovenop het werk kijken.

Revolutionair samenspel van natuurlijk en kunstlicht
Het belangrijkste thema in het museum is daglicht. Niet het gebruikelijke noorderlicht, maar gereflecteerd zuiderlicht: levend licht dat wisselt met de condities buiten. Passend bij het idee van een privé-collectie; thuis wisselt het licht immers ook. In het lichtdak dat lijkt te zweven boven het gebouw, reflecteren 115 duizend schuin afgesneden aluminium buisjes indirect zonlicht. Voor het eerst in de geschiedenis kon dit op ideale gecombineerd met LED-verlichting, die als ‘uplights’ een eventueel tekort aan daglicht vrijwel onmerkbaar compenseren. Het bijzondere lichtdak is het icoon van het museum. Het thema van ‘onzichtbare elektronica’ is tot in de finesse doorgevoerd, onder meer in de ‘nood-aantjes’, de vluchtaanduiding die onzichtbaar in het stucwerk is opgenomen, en die pas bij een calamiteit oplicht.

BIM als communicatiemiddel
Het ontwerpen van museum Voorlinden is te beschouwen als één groot experiment: het bedenken en creëren van het onbekende, met een veeleisende, maar onervaren opdrachtgever. Zeer dikwijls citeerde deze de ooit gedane uitspraak van zijn architect: ‘kan niet bestaat niet’. Dus geen constructie achter een 5.26 m. hoge glazen gevel–die een dakoverspanning van bijna 11 meter moet opvangen. De oplossing: dragende windstijlen die echter zó slank zijn, dat ze speciaal bij de TU Delft getest moesten worden. Geen dilataties in wanden van meer dan 20 m. Bijzondere innovaties voor de combinatie van openheid, brandwerendheid, de hoogste klasse inbraakveiligheid en buiten normale afmetingen. De onzichtbaarheid van alle elektrische installaties. En natuurlijk het lichtdak, dat als heldere, conceptuele schets begon, maar eindeloze testen en uitwerking heeft gevraagd om het ogenschijnlijk eenvoudige, emblematische resultaat te bereiken. De hoge precisie en de complete integratie van constructies en installaties is in BIM opgezet en door ons gecoördineerd. Het BIM model stelde ons bovendien in staat het ontwerp en de details 3D te communiceren met een opdrachtgever die -tot onze verbazing- geen plattegronden kon lezen.

Wat te doen om de minimalistische detaillering consequent door te voeren
Een belangrijke les van het ontwerp: Om de minimalistische detaillering consequent door te voeren is in de plattegrond en in de doorsnede een basismodule streng aangehouden. In de plattegronden is dat een plankbreedte van 200 mm, in de hoogte een steenmaat van 400 mm. Iedere voorkomende maat is hier een veelvoud van.
Vrijwel iedereen die museum Voorlinden voor het eerst benadert, houdt even de adem in. Vijf jaar ontwerpen en bouwen heeft een museum van zeldzame kwaliteit opgeleverd. Ondanks dat het gebouw geen enkele poging doet te imponeren, is het ruimtelijk en in zijn dimensies steeds verrassend. De stilte in het landschap is voelbaar. Kunst met daglicht, en wat voor licht! Tegelijkertijd zo vanzelfsprekend. Alles is aandacht. Het is van een grote, trotse ingetogenheid. Kenners roemen het ‘maniakaal hoge afwerkingsniveau en obsessionele aandacht voor het detail’. Maar ook bezoekers die niet direct de finesses van het ontwerp doorzien, voelen de precisie en soberheid.
Bekijk de TV uitzending van 'Kunstuur' over Museum Voorlinden .

Onderscheidingen

RIBA Award voor International Excellence 2018, Londen
RIBA International Prize 2018, genomineerd
Dutch Daylight Award 2018, winnaar
Dak Award 2017, winnaar
BNA Beste Gebouw van het Jaar 2017, nominatie
Leading Culture Destinations Awards, nominatie
Herengracht Industrie Prijs 2018, nominatie
Plan Award 2017, winnaar categorie Culture
RAP Rijnland Architectuurprijs 2017, genomineerd
Glas Award 2016, winnaar

Stel jezelf kort voor! Dan weet het betreffende bedrijf wie hun model gedownload heeft.

Wil je niet bij elke download jouw gegevens in hoeven voeren?
Klik dan hier om in te loggen.

Heb je nog geen account? Maak dan hier een gratis account aan.

Voornaam

Achternaam

E-mailadres

Downloaden

Wanneer je modellen downloadt op Architectenweb.nl worden relevante gegevens van jou – zoals jouw naam en e-mailadres – met het betreffende bedrijf gedeeld. Meer hierover lees je in ons privacybeleid.

Locatie

Trefwoorden

design glas licht museum museum voorlinden architectuur prijs

Kraaijvanger Architects

Neem contact op

Staat van realisatie Voltooid

Start ontwerpproces 2009

Start bouw 2013

Oplevering 2016

Ingebruikname 2016

Plaats Wassenaar

Kosten 29507000

Bruto m² 6700

Netto m² 6700

Meewerkende partijen

ArchitectKraaijvanger ArchitectsFotograafRonald Tilleman

Leveranciers

Allround stoelenCasala Inbraakwerende schuifdeurHoefnagels Fire SafetyOverigRonald Tilleman

Neem contact op met Kraaijvanger Architects

Je bent momenteel niet ingelogd. Hierdoor is het alleen mogelijk om meer informatie per e-mail op te vragen. Wil je liever gebeld worden of documentatie per post ontvangen? Klik dan hier om in te loggen.
Heb je nog geen account? Maak dan hier een gratis account aan.

Voornaam

Achternaam

E-mailadres

Opmerkingen