Allocated Grounds #04
10 januari 2003
Osdorp, de Punt WoningbedrijfWimpel 2002
AG #04
richt zich op transformatie van de stedelijke identiteit van “de Punt” door middel van een zowel ruimtelijke als sociale herdefinitie van de bestaande stedenbouwkundige structuur. Aan de basis van het project ligt de vraag of het mogelijk is om de actuele betekenis van de begrippen collectieve en individuele stedelijke ruimte, en hun onderlinge relatie, te (her-)definiëren of zelfs vorm te geven in een stedenbouwkundig plan.
Het project biedt een stedenbouwkundig plan op basis van een heldere en weloverwogen (her-)definitie van verschillende types stedelijke ruimte aan de hand van specifieke ruimtelijke en sociale karakteristieken. De toekomstige “de Punt” wordt gepresenteerd als een zelfstandige wijk met een heldere en sterke ruimtelijke structuur, opgebouwd uit verschillende kleinschalige en individuele buurten en een wat ruimere collectieve zone, onderling verbonden door een genuanceerd en fijnmazig stelsel van verschillende collectieve stedelijke ruimten, dat vanzelfsprekend past binnen het zowel in ruimtelijk als historisch opzicht waardevolle stedelijke weefsel van Amsterdam-West.
AG #04
heeft de ambitie om het concept van een open structuur uit de dagen dat “de Punt” werd geconcipieerd, te combineren met haar reïnterpretatie als “leegte” in latere jaren: de stedelijke leegte wordt gevuld met de zorgvuldige ruimtelijke en sociale herdefinitie van afzonderlijke stedelijke ruimten, terwijl het open karakter wordt voorzien in de seriële stedenbouwkundige lay-out.
De kwaliteit van project hangt, naast de kwaliteit van de ruimtelijke vormgeving, in belangrijke mate af van de vraag of, en zo ja hoe, het mogelijk is om deze collectieve ruimtelijke structuur in sociaal en cultureel opzicht te (re-) aktiveren. Het project zoekt een antwoord op deze vraag in een vergroting van de verantwoordelijkheid van bewoners voor hun directe omgeving. Niet door middel van privatisering, een in dit kader veel gehoorde strategie die uitgaat van individuele verantwoordelijkheid. In het geval van de stedelijke ruimte lijkt echter een collectieve verantwoordelijkheid meer op zijn plaats.
AG #04
stelt voor om de bewoners van “de Punt” collectief bij de uitwerking van delen van het project te betrekken in een volwaardige rol van opdrachtgever. Bewonersparticipatie: een inhoudelijke herdefinitie van bestaande inspraakprocedures, waarbij belanghebbenden aktief in plaats van passief zullen participeren in de inrichting van hun directe leefomgeving. Enerzijds een proces dat is gericht op het bovengenoemde concrete resultaat: de realisatie van een goed stedenbouwkundig plan. Anderzijds een aansprekend cultureel en sociaal evenement, dat op zichzelf reeds een belangrijke bijdrage zou kunnen leveren aan de transformatie en presentatie van de identiteit van de wijk. Maar in ieder geval een collectieve poging om het maatschappelijke concept van de multiculturele samenleving concreet vorm te geven.
Het idee van bewonersparticipatie als essentieel onderdeel van het stedenbouwkundig plan wordt vormgegeven in een organisatieschema van het ontwerpproces, gerelateerd aan de procedure R.O..
De bewonersparticipatie wordt georganiseerd per individuele buurt; elk deelgebied van het project wordt vertegenwoordigd door een afzonderlijke groep bewoners. De opdrachtgeversrol spitst zich toe op de inrichting en vormgeving van de collectieve ruimten binnen de eigen buurt, binnen het ruimtelijke kader van AG #04.
Elke buurt wordt in het proces bijgestaan door een team van door de bewoners geselecteerde professionele begeleiders en adviseurs: in ieder geval een landschapsarchitect, een beeldend kunstenaar en een ambtelijk procesbegeleider per deelgebied. Deze opdrachtnemers vervullen in een later stadium tevens de ontwerptaken binnen het betreffende deelgebied.
Paralel aan de aktiviteiten van de bewonersgroepen is een overkoepelend ontwerpteam verantwoordelijk voor de uitwerking van het stedenbouwkundig plan, de supervisie op het gehele participatie- en ontwerpproces, alsmede de vormgeving en/of realisatie van enkele strategische ruimtelijke elementen binnen het stedenbouwkundig plan: de collectieve zone rond het Dijkgraafplein, de bruggen en het Skateboardpavilion van Dan Graham.
Het ontwerpproces is expliciet bedoeld als een volledig transparant en openbaar evenement, met als doel zoveel mogelijk belanghebbenden te informeren, interesseren, betrekken of zelfs aktiveren en op die manier de draagkracht en reikwijdte van het stedenbouwkundig plan te vergroten. De presentatie en marketing vormt een belangrijke onderdeel van het ontwerpproces, en vice-versa. Formele stadia en momenten worden gemarkeerd middels openbare bijeenkomsten, presentaties, tentoonstelling, publicaties, etc.. Maar ook meer informele gelegenheden, b.v. onderlinge presentaties van verschillende ontwerpgroepen, zijn openbaar toegankelijk. Voor de huisvesting van het ontwerpproces wordt voorzien in een zichtbare en toegankelijke locatie binnen het plangebied.
Allocated Grounds #04
wordt gepresenteerd middels 3 panelen (840 x 1190mm), waarop aangegeven:
Het organisatieschema van het ontwerpproces verdeeld in 3 fasen. Het stedenbouwkundig ontwerp: plattegrond en ruimtelijke structuur schaal 1:2500 en 11 ruimtelijke en functionele schema’s. Schetsontwerp Dijkgraafplein en omgeving: plattegrond en 2 doorsneden schaal 1:1000. Afbeeldingen van Dan Graham’s Skateboard Pavilion (uit: Dan Graham, Works 1965-2000, Richter Verlag 2001, blz. 241)
Schetsontwerp bruggen: voorbeeldplattegrond, -doorsnede en samenstellende elementen schaal 1:50. 8 Schetsontwerpen voor deelgebieden: 4 afzonderlijk beelden op ooghoogte van 8 karakteristieke collectieve ruimten, totaal 32 beelden.
Virtual images : VLM