Brandepoortbastion
14 augustus 2006
Binnen de grenzen van de gemeente Geertruidenberg verschijnt een nieuw stedelijk beeld naar een opmerkelijk consistent ontwerp. Dongeburgh is de verzamelnaam voor het plan, dat bestaat uit een aantal zorgvuldig ontworpen woonbuurten met een gevarieerd aanbod van woningen en voorzieningen, ingepast in het recent ontwikkelde gebied aan de oevers van de rivier de Donge, tussen de vesting Geertruidenberg en de dorpskern van Raamsdonksveer.
De Vesting, een van de plandelen, bestaat uit een serie van drie besloten woonbuurten, bastions genaamd, op de noordelijke oever van de rivier. Ze verrijzen op een strook grond die vroeger ingenomen werd door scheepswerven, kleine industrie en een spoorlijn. Het ontwerp bevat duidelijke verwijzingen naar het vestingkarakter van Geertruidenberg: het vormt dan ook een organische eenheid met de stad in termen van architectuur en stedelijke ruimtes, maar behoudt daarbij wel een eigen identiteit.
Door zijn ligging In de bocht van de rivier is Brandepoortbastion in feite de meest centraal gelegen woonbuurt in De Vesting. De naastgelegen voetgangers-/fietsbrug verbindt deze en de andere buurten met de twee bestaande kernen van de gemeente Geertruidenberg. Het Brandepoortbastion bestaat uit 145 woningen en een gezondheidscentrum met huisartsen, een apotheek en een tandarts. Met een stedelijk te noemen dichtheid is dit bastion op compacte wijze gegroepeerd rond een driehoekig plein. De vijf samenstellende bouwblokken hebben een verrassende verscheidenheid aan woningtypes: 74 eengezinshuizen in 10 verschillende types en 71 appartementen in 20 types. Ongeveer een kwart van het totaal bestaat uit huurwoningen.
De parkeervoorzieningen voor deze woningen zijn ruim bemeten. Het blok met de huurwoningen en het gezondheidscentrum heeft zijn eigen ondergrondse parkeergarage. De twee blokken met eengezinswoningen hebben hun binnenhoven om te parkeren. Omdat de parkeerplaatsen gelegen zijn aan de uiteinden van de hoven, en de meeste onder overstekende balkons, behouden de hoven hun kwaliteit van gemeenschappelijke binnenruimte voor de huizen er om heen. Ze bieden gelegenheid voor kinderspel, kuieren en een praatje maken. Bezoekers kunnen hun auto's kwijt direct buiten de woonbuurt in de halfverdiepte parkeerhoven ter weerszijde van de noordelijke toegang.
De gevelwanden accentueren het verschil tussen de beschermde wereld binnen de muren van het bastion en de openheid van het land er om heen. In het bijzonder de gevels rond het middenplein vormen een entourage voor de mensen, die zich in deze centrale ruimte bevinden. Dubbele toegangsportieken benadrukken de eigenheid van de afzonderlijke huizen en maken contact mogelijk tussen het privédomein en de openbare ruimte. De eerste woonlaag van de appartementen is een meter boven maaiveld gelegen. Dit resulteert in een voldoende mate van privacy voor de bewoners, een afwisselend gevelbeeld voor de voorbijganger en daglicht voor de ondergelegen parkeergarage. De gevelwanden aan de buitenzijde van het bastion benadrukken het beschermende karakter en voegen zich naar de grotere schaal van het open land er om heen.
Het appartementenblok aan de kant van de rivier heeft een karakteristieke stedelijke gevel aan de straat- en pleinzijde en aan de andere kant een heel open, informele wand met loggia's en balkons, die op de rivier zijn gericht. Het torenachtige gebouw aan de oostzijde van het complex dient als blikvanger voor het hele bastion. Met zijn halfronde buitenkant als een beschermend gebaar, zijn open gevel, gericht naar de rivier en een uitgesproken stedelijke gevel naar de overige blokken, weerspiegelt dit gebouw de kwaliteiten van het bastion als geheel: duidelijk gearticuleerde wanden, die een intieme en levendige binnenwereld oproepen voor haar bewoners.
Van de gevelstenen tot de gevelwanden, van de gevelwanden tot de straten, de pleinen en de gebouwen, van de straten, pleinen en gebouwen tot het land buiten zijn begrenzingen, het Brandepoortbastion getuigt op alle schaalniveaus van de professionele zorg en aandacht, die tot dit ontwerp hebben geleid. Tijdloos en ontspannen in zijn ruimtelijk arrangement, trekt het Brandepoortbastion lering uit de architectuur van bestaande vestingsteden, terwijl het tevens zichzelf durft te etaleren als een bij uitstek eigentijdse, nieuwe woonomgeving.