Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. Soft Silence van ontwerpcollectief 9+1: installatie uit geprinte washi-pulp

Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. Voorgrond: Lichtobject van Studio Roex; achter: Soft Silence van 9+1

Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. Phase, van Relative Distance

Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. Falling Light, van Will Laslett

Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. Sinusoidal Noise, van KaiLab

Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. 10.000 Tiny Suns I, van Duncan Carter

Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. Van links naar rechts, 10.000 Tiny Suns I van Duncan Carter, Tube Lamp (uit gestampte aarde) van Tom Schoonhoven en CoWave van Aga Blonska

Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. Werk van Kiki Astner (voor), Ben van Kemenade (links achter) en Lotte Wigman (rechts achter)

Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. Werk van Aga Blonska (voor), Ben van Kemenade (links achter) en Lotte Wigman (rechts achter)

Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. Subderma, van Kiki Astner

Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. CoWave, van Aga Blonska

Negotiating Boundaries, van Lotte Wigman

Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. Vooraan: project 'Take Part' van Iris Nijenhuis

Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. Voor en midden: Mottainai van Fanbrikaat en Etsuji Noguchi; achter: Circular Ceramics van Fabrikaat, JAF en ROEM Instituut

Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. Growing Up with Grains of Sand, van Emma Batsheva Cohen en Basia Pruszynska

Kazerne, tentoonstelling Human = Non-Human. Werk van Will Laslett (links achter), Martens & Visser (rechts achter) en Emma Batsheva en Basia Pruszyn´ska (voor)

Kazerne, expositie Roots – From Dutch Soil. Van links naar rechts werk van Diana Scherer, Piet Hein Eek en Claudy Jongstra

Kazerne, expositie Roots – From Dutch Soil. Krukjes van Piet Hein Eek

Presentatie van Noa Haim (Collective Paper Aesthetics) en Labro Verpakkingen in Kazerne

Kazerne, Noa Haim (Collective Paper Aesthetics) en Labro Verpakkingen

Kazerne, presentatie van Noa Haim (Collective Paper Aesthetics) en Labro Verpakkingen

Sterke tentoonstelling in Kazerne toont streven naar natuurinclusief ontwerpen

12 november 2024, 14:30

De tentoonstelling ‘Human = Non-Human’ in designlocatie Kazerne in Eindhoven verkent de grenzen tussen het menselijke en niet-menselijke, waarbij het laatstgenoemde zowel natuur als technologie kan zijn. Het gepresenteerde is onderzoekend en functioneel, geëngageerd en esthetisch. De tentoonstelling opende op 19 oktober, tegelijkertijd met Dutch Design Week, en blijft te bezoeken tot voorjaar 2025.

Er is inmiddels een omvangrijke digitale wereld gecreëerd, waarin email, avatars en virtual reality voor ons net zo werkelijk zijn als fysieke post, personen en omgevingen. Tegelijkertijd maken we als mens deel uit van de natuur. Tot die twee werkelijkheden – een niet-tastbare en een zeer tastbare – moeten we ons verhouden. Hoe goed ons dat nog lukt ten opzichte van de natuur als we ons steeds laten (ver)leiden door de digitale wereld, is één van de vragen die ten grondslag ligt aan de tentoonstelling ‘Human = (equals) Non-Human’. Hoe maken we weer verbinding tussen mens en de rest van de natuur?

Levende en niet-levende natuur
Een verbeterde relatie met de natuur zou juist belangrijke oplossingen kunnen opleveren voor tal van maatschappelijke problemen waar we nu tegenaan lopen. De onderkenning dat de mens een gelijkwaardig onderdeel van de natuur is, nauw verstrengeld met alle levende en niet-levende entiteiten, is een belangrijk uitgangpunt bij het natuurinclusief denken en handelen.

Kazerne, zo legt oprichter en creatief directeur Annemoon Geurts uit, wil bijdragen aan het bewegen naar een natuurinclusievere samenleving. Dat doet de organisatie onder meer door het tonen van design dat natuurinclusiviteit vertegenwoordigt – en daarmee hoopt Kazerne ook ontwerpers tot natuurinclusiever werken te stimuleren, want “dat wordt toch nog te weinig gedaan”, stelt Geurts.

Natuurinclusiever ontwerpen, zo legt ze uit, betekent telkens de vraag stellen: wat verantwoordt dit ontwerp? Waarom deze materialen, kan het met natuurlijker en kan het met minder materiaal? En vooral: waarom is dit product er? Die vraag stelt ze zich ook bij het samenstellen van een expositie, zegt Geurts.

Tegelijkertijd mogen de oplossingen bij alle verantwoorde keuzes die ontwerpers onderweg maken beslist ook ‘mooi’ zijn. “Het gaat ook om schoonheid en maakplezier. Bovendien heeft schoonheid ook een helende werking.” Bij het natuurinclusieve ontwerpen hoeft technologie trouwens niet te worden uitgesloten.

Herstellend
Van dat laatste toont ‘Human = Non-Human’ een aantal voorbeelden, die Geurts heeft geselecteerd op de afgelopen editie van London Design Festival. Het object ’10.000 Tiny Suns I’ van de Britse ontwerper Duncan Carter, bijvoorbeeld, bestaat uit een organisch ogende structuur met bovenin een uit vele lenzen samengesteld glasvlak, dat het licht vervormt. De voet oogt als een bundel vezels of wortels en is ontworpen door digitale simulatie van een fictieve biologie. Carter zoekt in zijn werk steeds toepassingen van wetenschap en technologie die reflecteren mechanismen in de natuur.

Van het Londense Kai Lab toont de expositie ‘Sinusoidal Noise’, een lichtinstallatie met 243 ‘pixels’, feitelijk analoge lichtvlakjes, die ieder volgens een eigen sinusfrequentie aan- en uitgaan. Hoewel zich daardoor geheel willekeurige patronen ontvouwen, is de kijker geneigd in de chaotische, trage verschuivingen bekende vormen te zien, net zoals in wolkenluchten. Dat werkt intrigerend – en kalmerend.

Een ander voorbeeld is het ‘ambient’ lichtobject ‘Phase’ van Relative Distance (Roland Ellis en Dev Joshi), dat in real time de fases van de maan volgt. Van uur tot uur en van dag tot dag verandert het beeld bijna ongemerkt. De kwaliteit van het licht en de ondoorzichtigheid van het rookglas zijn zorgvuldig op elkaar afgestemd om het maanoppervlak gedetailleerd weer te geven. Het beeld is gebaseerd op een (samengestelde) foto die NASA in 2011 vrijgaf. Het licht van ‘Phase’ doet natuurlijk aan, waardoor het fascinerende, krachtige beeld van de maan overeind blijft. Het object verbindt de beschouwer met de natuur en het trage tijdsverloop.

Andere gebouwde omgeving
Lotte Wigman zoekt op heel andere wijze de verbinding met de natuur. ‘Negotiating Boundaries’, het project waarmee Wigman vorig jaar afstudeerde aan de Design Academy Eindhoven (DAE), stelt dat we de gebouwde omgeving niet alleen voor de mens moeten maken, maar rekening houden met ander leven. Dat gaat bij haar verder dan het integreren van vogel-, vleermuis en insectenkasten: ze stelt een bouwstijl voor die erosie en successie (een merkbare verandering in de soortensamenstelling binnen een habitat) omarmt als ontwerpprocessen. Nu de zeespiegel stijgt, krijgt de gebouwde omgeving ook andere bewoners. Bij Wigmans bouwstijl vormt de ondergelopen bebouwing een gunstige omgeving voor het zeeleven. Voor bouwmaterialen kiest ze grondstoffen als schelpen en algen.

Van architect en ontwerper Aga Blonska laat ‘Human = Non-Human’ het project CoWave zien. Hierin bieden hersengolven de informatie voor gepersonaliseerde, driedimensionale akoestische panelen. Met EEG-technologie worden menselijke hersengolven bij reacties op visuele stimuli vastgelegd. Vervolgens zet AI die registraties om in unieke paneelvormen, die 3D-geprint worden geprint uit herbruikbare materialen, zoals houtvezel. Blonska verwacht dat we met een product dat is gebaseerd op iets persoonlijks als een eigen gemoedstoestand zuiniger omgaan. Daarnaast is een CoWave-paneel duurzaam omdat het wordt gemaakt met een minimum aan materiaal en kan worden gerecycled.

Ambacht en hergebruik
Ook van de huidige lichting afstudeerders aan de DAE is een aantal projecten te zien. Kiki Astner was bij de Graduation Show 2024 vertegenwoordigd met het sterke project ‘Tonne für Tonne’; in Kazerne kan ze ‘Subderma’ laten zien. Het traditionele ambacht, uitgevoerd in Beieren en Oostenrijk, van de verwerking van hertenleer tot kleding heeft ze in kaart gebracht om nieuwe toepassingen te ontwikkelen. Astner heeft het materiaal, verkregen uit de huiden van gejaagd wild gebruikt als meubelstoffering in een onderzoek naar een nieuwe toekomst voor ambachten met natuurlijke materialen.

Emma Batsheva Cohen en Basia Pruszynska waren bij de Graduation Show te zien met respectievelijk een zeer materiaalzuinige en duurzame meubelcollectie en een ‘romantische’, op ambachten gebaseerde meubelcollectie. Van hen samen is in Kazerne het glaswerk ‘Growing Up With Grains of Sand’. De glazen objecten bestaan voor 80 tot 90% uit gerecycled glas en zijn in vormen, kleuren, patronen en texturen gebaseerd op het basismateriaal: zandkorrels. Het glas is bovendien gegoten in zandmallen.

Ander hergebruik van materiaal laat Fabrikaat (Katerien ter Meulen) zien. In samenwerking met de Japanse ontwerper Etsuji Noguchi ontwikkelde Fabrikaat een servies op basis van rivierklei, glasafval en as. Grond- en afvalstoffen krijgen hiermee (nieuwe) waarde. Toepasselijk heet het servies Mottainai, het Japanse begrip dat spijt over verspilling uitdrukt. Samen met het Indonesische JAF en ROEM Instituut heeft Fabrikaat een koffiebeker ontwikkeld, die na gebruik volledig kan worden opgenomen in de natuur. De beker bestaat uit ongebakken rivierklei, die is voorzien van een laag hitte- en waterbestendige bijenwas. Bovendien is onderzocht hoe de beker met een Javaanse gemeenschap, van imkers en barista’s tot steenfabrieken, kon worden geproduceerd. De regeneratieve productieketen biedt een alternatief voor het vervuilende productieproces van traditioneel keramiek.

Organisch en geometrisch
Hoe we weer natuurlijke materialen kunnen gaan gebruiken liet ook een ‘sub-expositie’, samengesteld door ontwerper Simone van Es, zien. Onder meer toonde ‘Roots – From Dutch Soil’ wol en grondstoffen die Claudy Jongstra gebruikt en een ‘tapijt’ van Diana Scherer, die graswortels in mallen laat groeien tot verweven, geometrische patronen. Verder vestigde Van Es de aandacht op de van oorsprong Noord-Amerikaanse plant Silphium Perforliatum. Een interessant plant die grote hoeveelheden CO₂ opslaat en bij aanplant in combinatie met andere gewassen water en voedingsstoffen ‘deelt’. Als geoogst materiaal kan het voor vele toepassingen dienen, van potgrond tot bouwmateriaal. Piet Hein Eek heeft er alvast een stapelkraak krukje van ontworpen.

Een speelse presentatie boden architectonisch ontwerpster Noa Haim (Collective Paper Aesthetics) en Labro Verpakkingen. Ze presenteerden een installatie van hun geometrische (tetraëdrische, octaëdrische, et cetera) bouwblokken, die gedurende de tentoonstelling door bezoekers kon worden uitgebreid en aangepast. De bouwblokken bestaan volledig uit golfkarton en worden zonder hulpmiddelen in elkaar gezet. Dat maakt ze niet alleen ecologisch duurzaam: ingezet bij publieke evenementen stimuleren ze samenwerking en gemeenschapsgevoel. In hun nu twaalfjarige samenwerking hebben Haim en Labro al meer dan twintig modellen ontworpen voor tientallen internationale klanten, zoals musea, festivals en bibliotheken. Dat de blokken het publiek uitnodigen tot vouwen en bouwen, bleek ook weer in Kazerne.

‘Roots – From Dutch Soil’ en de presentatie van Collective Paper Aesthetics met Labro waren alleen te zien tijdens Dutch Design Week. De tentoonstelling ‘Human = Non-Human’ blijft verder te bezoeken tot voorjaar 2025.

Trefwoorden

kai lab biobased noa haim tentoonstelling natuur-inclusief fabrikaat dutch design week simone van es basia pruszynska dev joshi labro verpakkingen ddw24 lotte wigman claudy jongstra roland ellis annemoon geurts roem instituut expositie etsuji noguchi collective paper aesthetics kazerne piet hein eek diana scherer kiki astner katerien ter meulen eindhoven duncan carter aga blonska design emma batsheva cohen relative distance jatiwangi art factory (jaf) natuurinclusief hergebruik

1	Rapport: rijke Amsterdammers leven steeds vaker apart van rest dinsdag, 30 september
2	Rijk schrijft aanbesteding uit voor nieuwe marinierskazerne woensdag, 1 oktober
3	Architectenweb symposium: klein maar fijn wonen? donderdag, 2 oktober
4	Leiden wil verhoogd busstation naast treinperrons centraal station dinsdag, 30 september
5	Nominaties Interieur van het Jaar 2025 bekend woensdag, 1 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

DAE Graduation Show 2024: van conceptuele installaties tot praktisch materiaalonderzoek

29 oktober 2024

Nieuwe eigenaren voor designlocatie Kazerne

13 december 2024

Jubileumeditie Dutch Design Week in teken van thema 'Past. Present. Possible.'

10 juli

Secrid Talent Podium presenteert ontwerpers die de industrie veranderen

15 oktober 2024

Antonia Schreiber wint Kazerne Design Award 2025 met circulair pleistermateriaal

15 mei

World Design Embassies bieden perspectieven in grote expo tijdens DDW24

11 oktober 2024

Dutch Design Week: ontwerpen voor de tussenfase

27 oktober 2021

Knelpunten en oplossingen natuurinclusieve gebiedsontwikkeling belicht in boek

29 november 2024

Nieuwe editie van designbeurs Object Rotterdam in voormalige V&D

11 februari

Publieksproject van Noa Haim rond stedelijke problemen Tirana

15 oktober 2020

New Material Award voor printen met klei

26 oktober 2016

Tijdelijke stadspiramides in Haifa

8 mei 2014

Kartonnen krukje voor modulaire museumwinkel

12 februari 2014

BNO benoemt Hella Jongerius en Claudy Jongstra tot erelid

26 maart 2021

Kunstwerk als hangende tuin in industriële omgeving

11 juli 2018

Vernieuwd kapelinterieur met kunstwerk Claudy Jongstra

2 oktober 2017

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Realisatieovereenkomst voor hoogbouwcomplex De Sax op Wilhelminapier getekend

Vandaag, 16:16

VOF PhilHavana en BAM Bouw en Techniek hebben een realisatieovereenkomst getekend voor hoogebouwcomplex De Sax op de Wilhelminapier in Rotterdam.Het door MVRDV ontworpen woningbouwproject bestaat uit twee torens die worden verbonden door een 'balk'.

Online tool CarbonSpace berekent materiaalgebonden CO2-uitstoot vanaf eerste schets

Vandaag, 15:09

MVRDV heeft een openbare online tool gelanceerd die de materiaalgebonden CO2-uitstoot van bouwprojecten vanaf de eerste schets berekent. CarbonSpace heeft als doel om architecten inzicht te geven in de impact van hun projecten op het klimaat.

Stationsomgeving Bunnik transformeert naar toekomstbestendig woon- en werkgebied

Vandaag, 13:08

Het masterplan door SVP Architectuur en Stedenbouw, OKRA landschapsarchitecten en CROSS Architecture krijgt groen licht van gemeente.

Winnaars Groninger Architectuurprijs 2025 bekendgemaakt

Vandaag, 11:17

Zowel de vak- als publieksjury van de Groninger Architectuurprijs 2025 wees twee gedeelde winnaars aan, waarbij Dudok aan het Diep door de beide jury’s als winnaar werd gekozen.