Aorta presenteert online magazine Interactielandschap Utrecht

10 januari 2023, 11:59

Architectuurcentrum Aorta heeft het Magazine Interactielandschap Utrecht gelanceerd. Het online magazine is het resultaat van een ontwerpend onderzoek naar datagedreven ontwerp op de schaal van gebiedsontwikkeling. Centraal staat een actuele casus: de gebiedsontwikkeling Papendorp/A12-zone.

Dit project is een van knooppunten die in de Regionale Strategie Utrecht 2040 (RSU) wordt aangewezen als nieuw centrum waar verdichting moet gaan plaatsvinden. In de nabije toekomst transformeert Papendorp van een monofunctioneel kantoorgebied naar een mix van wonen, kantoren en stedelijke voorzieningen in hoge(re) dichtheden.

In ruimtelijke ontwerpopgaven wordt het gebruik van data steeds belangrijker. Vooral op kleinere, architectonische schaal vindt datagedreven ontwerp veelvuldig toepassing. Op grotere schaal, van gebiedsontwikkeling, is dit minder vanzelfsprekend. Welke mogelijkheden biedt data voor dit type opgaven? Om antwoord te krijgen op deze vraag organiseerde Aorta het ontwerpend onderzoek.

De verschillende omgangsvormen met data gaan ervan uit dat de selectie, validatie, analyse en toepassing van data vanzelfsprekend volgen uit de vraagstelling. Het ontwerpend onderzoek Interactielandschap Utrecht draait dit om: wat gebeurt er als datasets de vraagstelling mee gaan sturen, en ontwerpers eerder betrokken worden bij de selectie, analyse en verwerking van data? Levert deze werkwijze andere en wellicht nieuwe inzichten op en dus ook alternatieve ontwerpopgaven?

Ontwerpteam
Een ontwerpteam bestaande uit IMOSS bureau voor stedebouw, BASTA urbanism en Sweco boog zich samen met verschillende andere experts over het vraagstuk Papendorp/A12-zone. Door eindeloos veel (open) datasets te analyseren, valideren en waarderen, kwam het team tot de ontdekking dat de opgave voor Papendorp misschien een herdefiniëring nodig heeft.

Het omliggende landschap aan de westzijde van Utrecht blijkt - objectief - slecht toegankelijk te zijn vanuit de stedelijke knooppunten die gedefinieerd zijn in de RSU. Papendorp ligt op kaart misschien dichtbij het landschap, maar als je het gebied in het licht van de vertraagde stad en het door de gemeente Utrecht geambieerde tien-minutenlandschap bekijkt, ligt Papendorp van alle knooppunten het meest ver weg van dit landschap.

Ook blijkt dat Papendorp weliswaar aan de rand van de stad ligt, maar wel centraal in de stedelijke regio. Dit roept een fundamentele vraag op: moet Papendorp door ontwikkelen naar een stedelijk knooppunt of moet ingezet worden op een stedelijk rustpunt, om ook juist de inwoners van andere wijken, zoals bijvoorbeeld Kanaleneiland, de kans te geven binnen tien minuten in het landschap te komen?

Ontwerpen met het tienminuten-landschap
Het scenario van Papendorp als stedelijk knooppunt in nabijheid van groen is verder uitgewerkt. Aan de hand van vier verschillende vormen van vervoer (voet, fiets, kabelbaan en tram) is onderzocht hoe toegankelijk het landschap is vanuit het toekomstige knooppunt Papendorp. Hierbij is het uitgangspunt steeds tien minuten geweest.

Per modaliteit is het bereik binnen deze tijd uitgerekend en getekend, is verkend welke infrastructurele ingrepen een positieve bijdrage aan deze bereikbaarheid kunnen leveren en onderzocht welke invloed de modaliteitskeuze heeft op de potentiële ontwikkeling van het knooppunt. Daarbij heeft het team ook rekening gehouden met het type gebruiker. Utrecht wil een inclusieve stad zijn waar voorzieningen voor iedereen bereikbaar zijn, ongeacht of je met een e-bike door de stad beweegt of met een rolstoel of kinderwagen. Tien minuten betekent heel wat anders voor die doelgroepen.

Geen kritiek, maar inspiratie
De uitkomsten van het onderzoek zijn niet bedoeld om kritiek te leveren op de RSU, meldt Aorta. Eerder is het een aanvulling of uitwerking op basis van een alternatief ontwerpproces dat het werkveld kan inspireren. De ontwerpers laten zien dat het gebruik van data niet alleen bedoeld is voor technische experts, maar dat de selectie, combinatie en interpretatie van data een belangrijk onderdeel kan en zelfs moet zijn van het ontwerpproces zelf. Ze wenden de datasets aan als een instrument door ze te verknopen, de juiste vragen te stellen en scherp de uitkomsten te analyseren. Op deze manier wordt werken met data net zo goed een creatief als een technisch proces, aldus het Utrechtse architectuurcentrum

Trefwoorden

tienminutenstad gebiedsontwikkeling data aorta utrecht papendorp

1	Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 maandag, 1 september
2	Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd maandag, 1 september
3	CO2-gestuurd ontwerpen is oog hebben voor kosten. Betaalbaar is duurzamer! donderdag, 28 augustus
4	Houten groepsaccommodatie voor scouting in de bossen van Baarn vrijdag, 29 augustus
5	Amsterdam schrijft tender uit voor eerste kavels Pampusbuurt op Strandeiland vrijdag, 29 augustus

Gerelateerde nieuwsberichten

Steun voor alternatief Ring Utrecht, ook vragen over haalbaarheid

18 januari 2024

Rekenkamer Utrecht kritisch over groenbeleid van de stad

11 juni 2024

Utrechtse gemeenteraad stemt in met plannen 'tienminutenstad'

16 juli 2021

Rietveldprijs 2022 toegekend aan parkontwerp Catharijnesingel

21 november 2022

Heringerichte Catharijnesingel Utrecht bekroond met internationale prijs

18 november 2022

Utrecht steekt miljoenen in ov voor woningbouw

29 juni 2022

Nieuw college Utrecht wil toch bouwen in polder Rijnenburg

1 juni 2022

Harbers zet verbreding A27 door ondanks regeerakkoord

31 maart 2022

Woningcorporatie steekt 250 miljoen in Utrechtse wijk Overvecht

11 maart 2022

Bouw eerste fase wijk Merwede Utrecht kan van start

25 februari 2022

Utrecht wil met eigen fonds huizen betaalbaar houden

19 juli 2021

Utrecht werkt aan alternatief voor verbreding A27

2 februari 2023

Omgeving wint prijsvraag groot stadsontwikkelingsproject Valencia

13 april 2023

Toon alles

Gerelateerde evenementen

16 november 2022

Slotbijeenkomst Interactielandschap Utrecht

Ptolemaeuslaan 80, Utrecht (kantoor AM)

Architectuurcentrum Aorta

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Casper Schuuring over het behoud van maakpartijen in de verdichtende stad

1 december 2022

Andere nieuwsberichten

's-Hertogenbosch selecteert acht ontwerpteams voor volgende ronde Citadelpoort

35 minuten geleden

In het gebied ten noorden van de Citadel wil de gemeente 185 tot 200 woningen bouwen, een nieuw onderkomen voor Design Museum Den Bosch realiseren en een ‘oeverpark’ aanleggen. Ook moet er een nieuwe Lage Diezebrug komen.

Tweede prijs voor ontwerp Caruso St John, Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke en SteenhuisMeurs bij tender Tilburgse spoorzone

4 uur geleden

Caruso St John, Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke (ADVMB), SteenhuisMeurs eindigden onlangs op de tweede plaats bij een tender voor de Tilburgse Spoorzone.

Nominaties Woongebouw van het Jaar 2025 bekend

Vandaag, 09:00

Als onderdeel van de Architectenweb Awards 2025 wordt begin november de prijs voor Woongebouw van het Jaar 2025 uitgereikt. Uit de veertig inzendingen voor deze prijs heeft de jury vijf projecten genomineerd.

'Vakantiewoonbuurt' Happy Days wint Gemma Smid Architectuurprijs Zoetermeer 2025

Gisteren, 14:39

De vakjury kende het ruim 200 woningen omvattende project de hoogste eer toe, terwijl het publiek Happy Days samen met het tuinpaviljoen Zoete Aarde als gedeelde winnaar aanwees. De vakjury gaf het laatstgenoemde project een eervolle vermelding.

Energiekosten huishoudens Randstad lager dan in rest van het land

1 uur geleden

In Groningen betaalt een gezin gemiddeld 105 euro meer per maand aan energie dan een vergelijkbaar huishouden in Utrecht.

ING en Rabobank stoppen 200 miljoen euro in Nationaal Warmtefonds

Gisteren, 11:58

Het fonds verwacht dat de bijdrage 12.500 huishoudens helpt bij het energiezuiniger maken van hun woning. Met een lening kunnen ze bijvoorbeeld een warmtepomp aanschaffen of hun vloeren isoleren.