Aorta presenteert online magazine Interactielandschap Utrecht

10 januari 2023, 11:59

Architectuurcentrum Aorta heeft het Magazine Interactielandschap Utrecht gelanceerd. Het online magazine is het resultaat van een ontwerpend onderzoek naar datagedreven ontwerp op de schaal van gebiedsontwikkeling. Centraal staat een actuele casus: de gebiedsontwikkeling Papendorp/A12-zone.

Dit project is een van knooppunten die in de Regionale Strategie Utrecht 2040 (RSU) wordt aangewezen als nieuw centrum waar verdichting moet gaan plaatsvinden. In de nabije toekomst transformeert Papendorp van een monofunctioneel kantoorgebied naar een mix van wonen, kantoren en stedelijke voorzieningen in hoge(re) dichtheden.

In ruimtelijke ontwerpopgaven wordt het gebruik van data steeds belangrijker. Vooral op kleinere, architectonische schaal vindt datagedreven ontwerp veelvuldig toepassing. Op grotere schaal, van gebiedsontwikkeling, is dit minder vanzelfsprekend. Welke mogelijkheden biedt data voor dit type opgaven? Om antwoord te krijgen op deze vraag organiseerde Aorta het ontwerpend onderzoek.

De verschillende omgangsvormen met data gaan ervan uit dat de selectie, validatie, analyse en toepassing van data vanzelfsprekend volgen uit de vraagstelling. Het ontwerpend onderzoek Interactielandschap Utrecht draait dit om: wat gebeurt er als datasets de vraagstelling mee gaan sturen, en ontwerpers eerder betrokken worden bij de selectie, analyse en verwerking van data? Levert deze werkwijze andere en wellicht nieuwe inzichten op en dus ook alternatieve ontwerpopgaven?

Ontwerpteam
Een ontwerpteam bestaande uit IMOSS bureau voor stedebouw, BASTA urbanism en Sweco boog zich samen met verschillende andere experts over het vraagstuk Papendorp/A12-zone. Door eindeloos veel (open) datasets te analyseren, valideren en waarderen, kwam het team tot de ontdekking dat de opgave voor Papendorp misschien een herdefiniëring nodig heeft.

Het omliggende landschap aan de westzijde van Utrecht blijkt - objectief - slecht toegankelijk te zijn vanuit de stedelijke knooppunten die gedefinieerd zijn in de RSU. Papendorp ligt op kaart misschien dichtbij het landschap, maar als je het gebied in het licht van de vertraagde stad en het door de gemeente Utrecht geambieerde tien-minutenlandschap bekijkt, ligt Papendorp van alle knooppunten het meest ver weg van dit landschap.

Ook blijkt dat Papendorp weliswaar aan de rand van de stad ligt, maar wel centraal in de stedelijke regio. Dit roept een fundamentele vraag op: moet Papendorp door ontwikkelen naar een stedelijk knooppunt of moet ingezet worden op een stedelijk rustpunt, om ook juist de inwoners van andere wijken, zoals bijvoorbeeld Kanaleneiland, de kans te geven binnen tien minuten in het landschap te komen?

Ontwerpen met het tienminuten-landschap
Het scenario van Papendorp als stedelijk knooppunt in nabijheid van groen is verder uitgewerkt. Aan de hand van vier verschillende vormen van vervoer (voet, fiets, kabelbaan en tram) is onderzocht hoe toegankelijk het landschap is vanuit het toekomstige knooppunt Papendorp. Hierbij is het uitgangspunt steeds tien minuten geweest.

Per modaliteit is het bereik binnen deze tijd uitgerekend en getekend, is verkend welke infrastructurele ingrepen een positieve bijdrage aan deze bereikbaarheid kunnen leveren en onderzocht welke invloed de modaliteitskeuze heeft op de potentiële ontwikkeling van het knooppunt. Daarbij heeft het team ook rekening gehouden met het type gebruiker. Utrecht wil een inclusieve stad zijn waar voorzieningen voor iedereen bereikbaar zijn, ongeacht of je met een e-bike door de stad beweegt of met een rolstoel of kinderwagen. Tien minuten betekent heel wat anders voor die doelgroepen.

Geen kritiek, maar inspiratie
De uitkomsten van het onderzoek zijn niet bedoeld om kritiek te leveren op de RSU, meldt Aorta. Eerder is het een aanvulling of uitwerking op basis van een alternatief ontwerpproces dat het werkveld kan inspireren. De ontwerpers laten zien dat het gebruik van data niet alleen bedoeld is voor technische experts, maar dat de selectie, combinatie en interpretatie van data een belangrijk onderdeel kan en zelfs moet zijn van het ontwerpproces zelf. Ze wenden de datasets aan als een instrument door ze te verknopen, de juiste vragen te stellen en scherp de uitkomsten te analyseren. Op deze manier wordt werken met data net zo goed een creatief als een technisch proces, aldus het Utrechtse architectuurcentrum

Trefwoorden

tienminutenstad gebiedsontwikkeling data aorta utrecht papendorp

1	Woontorens The Grace worden lager dan gepland vrijdag, 26 april
2	NOAHH presenteert opgeleverde Villa Vaartjes in Almere Oosterwold dinsdag, 23 april
3	Den Haag deelt ontwikkelvisie voor gebied rond centraal station dinsdag, 23 april
4	Rijksmonumentaal Jachtslot Mookerheide heropend na restauratie door 1meter98 maandag, 22 april
5	Studio Modijefsky ontwerpt koekmakerij als wonderwinkel woensdag, 24 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Steun voor alternatief Ring Utrecht, ook vragen over haalbaarheid

18 januari

Utrechtse gemeenteraad stemt in met plannen 'tienminutenstad'

16 juli 2021

Rietveldprijs 2022 toegekend aan parkontwerp Catharijnesingel

21 november 2022

Heringerichte Catharijnesingel Utrecht bekroond met internationale prijs

18 november 2022

Utrecht steekt miljoenen in ov voor woningbouw

29 juni 2022

Nieuw college Utrecht wil toch bouwen in polder Rijnenburg

1 juni 2022

Harbers zet verbreding A27 door ondanks regeerakkoord

31 maart 2022

Woningcorporatie steekt 250 miljoen in Utrechtse wijk Overvecht

11 maart 2022

Bouw eerste fase wijk Merwede Utrecht kan van start

25 februari 2022

Utrecht wil met eigen fonds huizen betaalbaar houden

19 juli 2021

Utrecht werkt aan alternatief voor verbreding A27

2 februari 2023

Omgeving wint prijsvraag groot stadsontwikkelingsproject Valencia

13 april 2023

Toon alles

Gerelateerde evenementen

16 november 2022

Slotbijeenkomst Interactielandschap Utrecht

Ptolemaeuslaan 80, Utrecht (kantoor AM)

Architectuurcentrum Aorta

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Casper Schuuring over het behoud van maakpartijen in de verdichtende stad

1 december 2022

Andere nieuwsberichten

Woontoren voor jongeren op Oostenburg vormt roestbruin accent langs het spoor

26 april, 3:50

In de Amsterdamse wijk Oostenburg is een ensemble van vier gebouwen opgeleverd. Blikvanger van het geheel is een door NEXT architects ontworpen woontoren voor jongeren.

EU Mies Award 2024 voor studiepaviljoen Technische Universiteit Braunschweig

26 april, 1:57

Het gebouw naar een ontwerp van de architecten Gustav Düsing en Max Hacke werd gekozen uit zeven finalisten. Een van de andere genomineerde projecten, de Gabriel García Márquez-bibliotheek in Barcelona, kreeg de Emerging Architecture Prize.

Sofie De Caigny nieuwe voorzitter Commissie Omgevingskwaliteit en Cultureel Erfgoed Rotterdam

26 april, 12:15

Vanaf 23 juni zal De Caigny deze functie voor een periode van drie jaar gaan vervullen. Ze volgt Esther Agricola op, die eveneens drie jaar lang voorzitter van de commissie is geweest.

Podcasts en publicatie over realiseren ruimtelijke kwaliteit bij stedelijke ontwikkeling

26 april, 10:47

Deze week hebben architect Willem Hein Schenk en publicist JaapJan Berg de podcastserie De Haarlems Sessies en de bijbehorende publicatie Sturen op Stadsarrangementen gelanceerd.