De opgave waar we voor staan werd pakkend verwoord door landschapsarchitect Eric-Jan Pleijster van LOLA Landscape Architects. Kijken we vanuit de bril van de natuur naar de stad, dan is er nog ontzettend veel werk te doen, geeft hij in een interview aan. Dat begint bij de ondergrond. Zeker in het westen van Nederland is het gebruikelijk om het oorspronkelijke landschap te bedelven onder een plak zand. Voor planten, bomen en dieren is dat dramatisch.
“De beplanting op die grond mag vervolgens best wat wilder zijn dan we gewend zijn – voor de natuur is dat beter”, gaat Pleijster verder. “Al die natuur heeft ongelofelijk veel waarde, want daar worden wij gelukkiger en gezonder van, net als de dieren.”
Wat Pleijster betreft moeten we toe naar een manier van werken waarin alles wat we in de stad doen gekleurd wordt door de ambitie om natuurwaarde te creëren. En hij gelooft daarbij in bioreceptief ontwerpen – ontwerp het stedelijk landschap zo dat planten en dieren uitgenodigd worden om zich er te vestigen. Binnen dat concept zou het zelfs mogelijk moeten zijn om helemaal niets zelf aan te planten, maar puur door de juiste condities te scheppen natuur te laten groeien. Natuur die dan dus letterlijk uit die omgeving komt.
Bioreceptief ontwerpen speelt op alle schaalniveaus: van de stad via de buurt tot het bouwblok en individuele gebouwen. Bij die gebouwen gaat het erom om die als het ware op te ruwen. “Gevels en overstekken zouden poreus moeten worden, om dieren en opgaande planten te ondersteunen”, stelt Pleijster. “Gebouwen zelf zouden getrapt moeten zijn, om de natuur letterlijk mee omhoog te trekken. En alle daken zouden voorzien moeten worden van daktuinen.” De meeste natuurinclusieve gebouwen vindt Eric-Jan nog niet substantieel bijdragen aan de natuurwaarde: “Het mag allemaal veel extremer.”
Zijn de dit jaar gepresenteerde plannen voor Kindcentrum Cartesius in Utrecht, de Weespertrekvaartbuurt in Amsterdam, het natuurscherm in Almelo, de nieuwe biobased buurt in Oirschot en woongebouw Sawa in Rotterdam extreem genoeg? Oordeel zelf!