Park Paviljoen De Hoge Veluwe is eigentijds landhuis

17 juli 2019, 15:06

Als centrale ontmoetingsplek op Het Nationale Park De Hoge Veluwe hebben De Zwarte Hond en Monadnock een groot paviljoen ontworpen dat er vanaf iedere zijde anders uitziet en bezoekers een serie van belevingen biedt.

In het huidige architectuurdebat valt het woord ‘pittoresk’ nog maar zelden. Dat was voor het modernisme wel anders, toen het een belangrijk thema in ook de Nederlandse architectuur was. Als woord is het afgeleid van het Engelse picturesque, dat ook als schilderachtig vertaald kan worden. En het wijst naar een benadering waarin de instinctieve beleving van het landschap, maar ook de architectuur centraal staat. Destijds als tegenpool van het academische classicisme.

Een belangrijk kenmerk van pittoreske architectuur is een uitgesproken tekening tegen de lucht (silhouet) en op de grond (perimeter). Het Jachthuis St. Hubertus dat Hendrik Petrus Berlage op Het Nationale Park De Hoge Veluwe heeft ontworpen is een goed voorbeeld hiervan. Het verderop gelegen nieuwe Park Paviljoen hebben De Zwarte Hond en Monadnock nu volgens dezelfde benadering ontworpen. Het gebouw is dan ook het beste te omschrijven vanuit de beleving ervan.

Glinstering
Vanuit de schaduw van het bos glinstert het paviljoen je al van verre tegemoet. Bij bewolkt weer is het een subtiele glans, bij helder weer is het echt een heldere schittering. Tijdens een wandeling of fietstocht door het park word je er naartoe getrokken.

Richting de grote parkeerplaats ernaast rijst het volume op tot een dubbele ‘huis’-vorm, waar een boogvorm doorheen schijnt. Van de andere zijden is het gebouw amorfer. Richting het terras verlaagt het volume zich met een langskap en kleine luifels – eigenlijk nissen.

Een wandeling langs het gebouw is de volgende beleving. Het heeft wel iets van een uitvergrote accordeon, die glazen zigzaggevel, die zich echt aan je ontvouwt terwijl je er langs loopt, een effect dat versterkt wordt door de gebogen vorm van het gebouw. Afhankelijk van de spiegeling van de gevel biedt deze wisselende blikken naar binnen.

Haard
Stap je het paviljoen binnen, dan verandert de beleving totaal. De ruimte wordt gedomineerd door een gekromd tongewelf waarop door eigentijdse kroonluchters steeds andere plekken oplichten en dan weer weer dimmen. Eronder is tot een hoogte van drie meter een eikenhouten lambrisering aangebracht die de ruimte verder samenbindt.

In z’n doorsnede doet de ruimte wel wat denken aan de ontvangstruimtes in negentiende eeuwse landhuizen. Maar door de gebogen vorm van de ruimte is het vooral een eenentwintigste-eeuwse architectuur. De door BeersNielsen ontwikkelde kroonluchters projecteren in een continue beweging ‘licht zoals dat door een bladerdak valt’ op het met de hand afgestucte plafond.

Vanaf de entree kun je rechtsaf de winkel in en linksaf het restaurant in. Dat restaurant eindigt in een monumentale haard die in zijn vormgeving ook knipoogt naar de art deco, een van de laatste architectuurbewegingen voor het modernisme. In de haard liggen de speciaal ervoor ontwikkelde tegels precies niet recht – dat is zo ontworpen. Net zo is de speciaal voor het project ontwikkelde gietvloer bewust voorzien van ‘vegen’ om deze er gebruikt uit te laten zien en nieuwe vegen erop niet op te laten vallen.

De opdrachtgever vond het belangrijk dat er een haard zou terugkomen in de nieuwbouw. In de boerderette die voorheen op deze plek stond, en waarin ook een restaurant gevestigd was, verzamelde iedereen zich daar in het herfst- en winterseizoen namelijk altijd omheen. In de nieuwbouw is die sfeer van rond de haard zitten aangezet met twee jachttrofeeën en zware lederen meubels.

Al het meubilair is trouwens ontworpen of samengesteld door Vos Interieur, die naast eigen ontwerpen en maatwerkmeubels ook samenwerkingen is aangegaan met andere ontwerpers. Zo heeft ook designer Piet Hein Eek een reeks stoelen voor het project ontworpen.

Zigzag
In het interieur is de zone aan het raam vervolgens weer een verhaal apart. Door de glazen gevel te laten zigzaggen ontstaan glazen nissen waarin bezoekers het zich gemakkelijk maken. Waar je onder het tongewelf meer ‘binnen’ zit, daar zit je in de nissen weliswaar onder een lager plafond, maar gaat het vooral om het uitkijken over het landschap van de Veluwe.

Deze bijzondere gevel ontstond vanuit de wens om enerzijds een glazen gevel te maken, zodat er vanuit de winkel en het restaurant altijd zicht om het landschap is, maar anderzijds via een luifel te veel directe instraling van de zon tegen te gaan, zo leggen de betrokken architectenbureaus uit. Doordat op het terras buiten in de nissen ook zitjes zijn gemaakt, gaan binnen en buiten in deze zone echt in elkaar over.

Eigentijds landhuis
Terugkijkend op het ontwerpproces benadrukken de architectenbureaus hoe belangrijk het was om het toch vrij grote volume van 3.300 m2 kleiner te laten lijken en zo beter in het landschap te laten passen. De organisatie onder de dubbele kap komt daar vandaan.

“Verder speelden in het ontwerp ook drie referenties door elkaar heen”, vertelt architect Job Floris van Monadnock. “De landhuizen zoals Lutyens en Eschauzier die ontwierpen. Deze leggen wel een relatie met het omliggende landschap, maar verschillen er nadrukkelijk ook van.”

“Vervolgens is er de referentie van de Woudkapel door Asplund in de bossen bij Stockholm. Daar is goed te zien hoe een interieur qua vorm ook een verrassing kan zijn. En tenslotte is er nog de referentie van Café Una door Lacaton & Vassal in Wenen, dat laat zien hoe een plafond zo aanwezig kan zijn dat het de ruimte echt samenbindt.”

“In het ontwerp van het Park Paviljoen zijn deze referenties samengesmolten”, vult architect Willem Hein Schenk van De Zwarte Hond aan. “En door de eigentijdse vormgeving en materialisering, met bijvoorbeeld aluminium profielen, hebben we er eigentijds landhuis van willen maken.”

Achter de schermen
Ook bij een eigentijdse pittoreske architectuur horen geen zichtbare installaties. Deze zijn daarom overal zorgvuldig aan het oog onttrokken. In de winkel en het restaurant wordt verse lucht ingeblazen via perforaties in de lambrisering en wordt deze lucht vervolgens onzichtbaar afgezogen aan de onderzijden van de dakkapellen. Het paviljoen zit vol met dat soort details. De PV-panelen liggen bewust op een dakvlak dat je als bezoeker niet ziet.

Om het paviljoen zo energiezuinig mogelijk te maken is onder een zandheuvel ernaast een grote WKO aangelegd.

Bijeenkomsten
Vanaf de entree kunnen bezoekers ook omhoog via een sculpturale houten wenteltrap. Deze leidt naar een lange gang die een reeks van multifunctionele zalen ontsluit. Deze zalen zijn voor familiebijeenkomsten te gebruiken, maar ook voor zakelijke bijeenkomsten.

Centraal op de verdieping ligt een wigvormige ‘foyer’ die samen met een van de naastgelegen ruimtes is te huren. Twee evengrote ruimtes zijn met een beweegbare wand te koppelen. De twee andere ruimtes hebben beide een andere vorm, zodat ze voor verschillende typen bijeenkomsten te gebruiken zijn. Deze ruimtes zijn met een kleinere opening te koppelen.

De ruimtes voor bijeenkomsten zijn voorzien van balkons met gesloten balustrades om het laden en lossen aan de boszijde van het paviljoen van binnen aan het oog te onttrekken. Want dat is wat zich onder deze laag bevindt: de expeditie, de keuken en de kantoren.

Het spectaculairst op deze eerste verdieping is uiteindelijk toch de lange gang. Deze heeft een ritme gekregen door de sculpturale daklichten met eronder zitjes en ramen die uitzicht bieden naar het de winkel en het restaurant beneden.

Trefwoorden

vos interieur monadnock beersnielsen de zwarte hond het nationale park de hoge veluwe

1	Wooncomplex in zilver en goud voor Rotterdamse Wilhelminapier maandag, 24 maart
2	Start verbouwing van monumentale toren aan Coolsingel Rotterdam woensdag, 26 maart
3	Buiksloterham – stedenbouw volgens Cityplot concept krijgt vorm woensdag, 26 maart
4	Bouw van Schoemaker Toren in Delft gestart maandag, 24 maart
5	De Witte Panden in Rotterdam Noord – een tweede leven voor jaren 80-architectuur maandag, 24 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

Ontvangstgebouw nationaal park De Hoge Veluwe door De Zwarte Hond en Monadnock

20 maart 2018

Tweede fase Het Kielzog Hoogezand van start

17 juni 2019

Vijf Nederlandse nominaties bij Brick Award 2022

26 oktober 2021

Torengebouw van Monadnock voor Nieuw-Bergen

3 november 2015

Woongebouw Crevas door Monadnock markeert entree tot Hart van de Waalsprong

18 maart

Tentkamers verzachten kantoor Tichelaar

26 oktober 2015

Nieuwe bestemming voor voormalig V&D-pand Groningen

4 november 2019

Centrumgebied binnen de Waalsprong in Nijmegen gegund aan AM/VanWonen

6 juli 2018

Cappuvino wint Groninger Gebouwenenquête

5 juni 2018

Architecten ontvangstgebouw Hoge Veluwe bekend

18 oktober 2012

Acht genomineerden voor Dutch Daylight Award 2020

19 oktober 2020

Edelherten vreten door Berlage ontworpen tuinen op Veluwe kaal

31 juli 2023

Extra geld voor Nationale Parken

26 juli 2019

De Zwarte Hond ontwerpt grote woonwijk in Kigali

9 oktober 2019

De Caap: 150 meter hoge blikvanger voor wijk Rivium

14 november 2019

De Zwarte Hond renoveert faculteitsgebouw Joop van Stigt

3 februari 2020

Genomineerden BNA Beste Gebouw van het Jaar 2020 bekend

4 september 2020

Forum Groningen verkozen tot BNA Beste Gebouw van het Jaar

22 oktober 2020

Uitreiking Dutch Daylight Award 2020/21 op de langste dag

7 juni 2021

Zeven architectenbureaus ontwerpen eerste woningen De Suikerzijde

15 april 2024

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Job Floris over het ontwerpen van gelaagde architectuur

20 maart

Gesprek met Ellen Schindler over het verder ontwikkelen van een architectenbureau

23 maart 2023

Andere nieuwsberichten

Beschut wonen in een coulissenlandschap

28 maart, 9:30

Net buiten een dorp in De Peel wordt een nieuw landgoed ontwikkeld, waarin besloten landschapskamers ontstaan. In een van deze landschapskamers ligt een familiehuis, ontworpen door HilberinkBosch architecten in opdracht van de familie.

Space Encounters ontwerpt ShowDepot voor collectie De.Groen aan haven in Arnhem

27 maart, 3:43

Net voorbij het punt dat de IJssel zich afsplitst van de Rijn, ligt een lang havenbekken met daarachter Industriepark Kleefse Waard (IPKW). Aan de kade daar verrijst komend jaar een hybride van tentoonstellingsruimte en depot voor collectie De.Groen.

Strategische visie van MVRDV voor ‘kwaliteitssprong’ Roosendaal

27 maart, 2:05

De gemeenteraad van Roosendaal heeft op 17 maart RSD40 goedgekeurd, een strategische toekomstvisie tot 2040 voor de stad, dorpen en buitengebieden van de gemeente. Dit plan is ontwikkeld door een team onder leiding van MVRDV.

Nieuwe Bibliotheek Bonaire ademt couleur locale

27 maart, 11:28

Toegankelijk, uitnodigend en vol lokale inspiratie: de langverwachte community library van Bonaire heeft deze maand officieel de deuren geopend. Het ontwerp van het Groningse bureau includi geeft kleur en warmte aan deze huisvesting.

Wateroverlast en bodemdaling kunnen woningbouw bedreigen

27 maart, 10:36

Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) deed onderzoek naar de gevolgen van bodemdaling en wateroverlast in gebieden waar gebouwd kan worden.

Organisaties willen sneller actie van politiek in stikstofcrisis

27 maart, 10:02

Verschillende organisaties vinden dat het kabinet nu echt vaart moet maken met het aanpakken van de stikstofcrisis.

Kampen begint kort geding tegen Enexis om aansluiting schoolgebouw

26 maart, 10:56

De gemeente Kampen spant een kort geding aan tegen netbeheerder Enexis omdat die een nieuw duurzaam Kindcentrum niet zou kunnen aansluiten op het stroomnet.

Ballast Nedam ziet nettowinst en omzet stijgen

25 maart, 4:37

Ballast Nedam zag de nettowinst vorig jaar verdrievoudigen tot 74 miljoen euro. De omzet steeg licht tot 1,2 miljard euro.

Provincies willen drinkwaterbesparing in nieuwe huizen

25 maart, 10:02

Provincies vragen om regels die ervoor moeten zorgen dat bij de bouw en renovatie van huizen waterbesparende technieken worden toegepast.

Parijs stemt voor autovrij maken van 500 straten

24 maart, 10:30

Parijzenaars hebben er in een referendum voor gestemd om vijfhonderd straten in de stad af te sluiten voor auto’s. Slechts 4% van de stemgerechtigden bracht een stem uit.

Ga naar het nieuws-archief