Het Timmerhuis: meer dan een wolk van pixels

15 december 2015, 16:57

Met de officiële opening van het Timmerhuis afgelopen vrijdag is het tweede deel van de OMA-trilogie in Rotterdam voltooid. Architectenweb was aanwezig bij de opening en heeft samen met de architecten en twee bewoners het multifunctionele complex bekeken. “Ik voel me hier echt onderdeel van de stad.”

Tekst Ronnie Weessies

Een wolk van pixels, een schip vol containers; de (door OMA zelf geplugde) bijnamen zijn niet van de lucht. Toch doet deze beeldspraak niet helemaal recht aan het gebouw. Net als het in 2013 opgeleverde De Rotterdam voegt het complex niet eerder in Nederland geziene kwaliteiten toe. Neem bijvoorbeeld de complexe manier waarop de woningen getrapt zijn. Of hoe de stalen constructie brutaalweg ingezet is als beeldbepalend element in de atria (al lopen de meningen uiteen over de schoonheid hiervan).

Daarnaast verlevendigt het Timmerhuis een plek waar je voorheen in het donker beter niet kon komen, zoals schrijver en presentator Wilfried de Jong aangaf in zijn lezing tijdens de officiële opening. Het programma behelst 84 woningen, kantoorruimte voor in totaal 1.800 ambtenaren, het op 6 februari te openen Museum Rotterdam, winkels en horeca plus een ondergrondse parkeergarage. De verbindende factor is de openbare passage op de begane grond.

De realisatie van de passage was mogelijk door de constructie vorm te geven als twee ‘bomen’, legde Katrien van Dijk, een van de projectarchitecten, vrijdag uit. De dragende stammen staan opgesteld in de atria en dankzij een combinatie van vakwerk- en vierendeelliggers reiken de takken ver naar de zijkanten. In het bovenste deel van de kruin zijn de woningen ondergebracht; de gemeentelijke kantoren bevinden zich op de vijf verdiepingen daaronder.

Demontabel
De stalen constructie draagt er voor een belangrijk deel aan bij dat het gebouw met het label BREEAM Excellent voor duurzaamheid is gecertificeerd. “Een stalen constructie scheelt in bouwtijd en ze is demontabel”, vertelt ‘partner in charge’ Reinier de Graaf. “Als je een betonnen constructie moet afbreken, krijg je te maken met bouwpuin. Nu kan zelfs de vorm wijzigen. Als de gemeente ooit vertrekt, kunnen de kantoren worden omgebouwd tot bedrijfsruimten.”

Bijzonder is ook de gevel, die als een uniforme semitransparante huid meerdere programmaonderdelen omhult. De gevel is opgebouwd uit staal en drie lagen glas, met twee luchtkamers voor isolatie. In het glas is een zonwerend grit, bestaande uit kleine stipjes, verwerkt. Onder invloed van het zonlicht zijn deze stippen meer of minder zichtbaar, vertelde Van Dijk tijdens de rondleiding. De bewoners worden zo beschermd tegen al te fel licht en hitte, terwijl ze toch maximaal uitzicht genieten.

Dat ervaart ook architectuurfotograaf Ossip van Duivenbode, die de afgelopen weken is uitgegroeid tot de beroemdste bewoner van het complex. Hij woont met zijn gezin op de tiende verdieping, waar ze een panoramisch zicht op de stad hebben. De Markthal en Laurenskerk lonken op ooghoogte en de binnenplaats van het naastgelegen stadhuis kan haast in volle glorie worden aanschouwd. “Het mooie aan deze plek is dat je alles ziet, maar tegelijkertijd zit je er middenin. Je voelt je op die manier echt onderdeel van de stad”, zegt Van Duivenbode.

De bewoners vormen een vrij hechte club, in die zin dat de meeste elkaar kennen. Al dat glas zal dan ook zeker verbinden, maar lijkt ook wel enigszins ten koste te gaan van de privacy. Vanaf het terras van de een kijk je zo naar binnen bij de ander. Toch blijkt het moeten delen van een terras het grootste obstakel. “Acht tot tien woningen zijn samengevoegd omdat de bewoners zoiets niet wilden”, zei Van Dijk. Voor de gedeelde terrassen kon helaas geen fraaiere oplossing worden gevonden dan diagonaal geplaatste schermen. Een minpuntje in het verder voortreffelijke woonlandschap.

Handtekening
De handtekening van OMA is het meest zichtbaar in het kantoorgedeelte. Dankzij de aluminium vloer en ‘harde’ materialen als draadglas (voor onder meer de kastdeuren) doet het interieur van de gedeelde ruimten haast Spartaans aan. Tegelijkertijd zorgen elementen als tapijt waarin beelden van Rotterdam zijn verwerkt voor de nodige verzachting. Het doet wel een beetje aan de inrichting van het nhow hotel in De Rotterdam denken, ook al een ontwerp van OMA. “We horen vaak van mensen dat ze het een zeer mannelijk interieur vinden”, zegt Van Dijk lachend, “maar het is net als dat van het Timmerhuis door Saskia (Simon, RW) en mij ontworpen.”

Het interieur van het gemeentelijke deel bestaat in de basis uit gemeenschappelijke ruimten, het zogeheten Traject (herkenbaar aan de aluminium vloer), en een ring van kantoren. In de kap van het monumentale Stadstimmerhuis, waar de nieuwbouw tegenaan is gebouwd, zijn de installaties en een boardroom ondergebracht. Via het atrium en de ramen van enkele ‘pixels’ hebben de ambtenaren zicht op de andere functies, waaronder het toekomstige Museum Rotterdam. Eigenlijk zou in die ruimte het Stadsloket komen, waar inwoners van de stad bijvoorbeeld hun rijbewijs kunnen verlengen.

Om financiële redenen heeft de gemeente Rotterdam daar op het laatste moment van afgezien, terwijl het niet-monumentale deel van het Stadstimmerhuis al tegen de vlakte lag. Reinier de Graaf spreekt de suggestie in een artikel van The Guardian tegen dat hij woedend zou zijn geweest over deze beslissing. “Ik ben er juist heel blij mee, want een museum is veel openbaarder dan een Stadsloket." In februari opent het Museum Rotterdam met een expositie over de wederopbouw, die in de tweede helft van de vorige eeuw werd geleid vanuit het Stadstimmerhuis.

Forum Rotterdam
Volgend jaar moet de bouw van het derde grote project van OMA in Rotterdam starten. Onlangs werd bekend dat het ontwerp voor het Forum Rotterdam in sterk gewijzigde vorm zal worden uitgevoerd. In 2018 moet het gebouw volledig zijn opgeleverd.

Trefwoorden

reinier de graaf oma saskia simon timmerhuis katrien van dijk rotterdam

1	De Nieuwe Eindhoven gaat nieuwe fase in maandag, 27 november
2	Facelift maakt kantoorgebouw in Buitenveldert veel transparanter woensdag, 22 november
3	Keuterij getransformeerd tot eigentijds woonhuis vrijdag, 24 november
4	Boomplantceremonie markeert start bouw La Serre van MVRDV vrijdag, 24 november
5	Grosfeld Bekkers van der Velde wint selectie clubgebouw Roelofarendsveen maandag, 27 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Door MVRDV ontworpen NIO House in Rotterdam geopend

23 maart

Eerste toren van OMA voor Tokio

19 april 2016

Multifunctioneel complex BLOX in Kopenhagen geopend

7 mei 2018

De Trap bij Rotterdam Centraal officieel geopend

17 mei 2016

OMA renoveert warenhuis KaDeWe in Berlijn

19 januari 2016

R'dam Architectuurprijs voor Rozenburcht en Timmerhuis

22 december 2016

750.000 mensen vieren wederopbouw Rotterdam

1 augustus 2016

Expositie op gevels Rotterdamse gebouwen

20 januari 2016

David Gianotten: OMA is nu een collectief

16 maart 2016

Ambtenaren laten hoogtevrees wegmasseren

8 juli 2014

Koolhaas alom aanwezig tijdens Motel Mozaïque

8 april 2014

Timmerhuis Rotterdam opent deuren officieel

10 december 2015

Gesprek tussen Koolhaas en Van Hooydonk over mobiliteit

11 december 2015

Hoogste punt Timmerhuis Rotterdam gevierd

1 oktober 2014

Bouwstart Rotterdams stadskantoor van OMA

3 juni 2013

Verslag van Architectuur, Innovatie, Rotterdam

14 juli 2015

Winy Maas: verhuis Museum Rotterdam terug naar Schielandshuis

23 september 2020

Reinier de Graaf presenteert roman The Masterplan

19 maart 2021

Raad van State wijst bezwaren tegen realisatie Post Rotterdam af

24 maart 2021

V8 Architects: vestig Museum Rotterdam in Steigerkerk

4 mei

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Een thuiskomen voor Bedaux de Brouwer Architecten

3 uur geleden

Bedaux de Brouwer Architecten betrekt gerenoveerd gemeentelijk monument dat ontworpen werd door oprichter Jos. Bedaux.

Bouw van The Baan Tower nu echt van start

4 uur geleden

Samen met Wethouder Chantal Zeegers (Klimaat, Bouwen en Wonen), ABN AMRO en andere partners werd de start van de bouw feestelijk ingeluid.

Mei transformeert Gasometer in Münster tot duurzaam woongebouw

4 uur geleden

De tender voor de transformatie van de monumentale Gasometer in Münster is gewonnen door een interdisciplinair team bestaande uit UTB Berlin, Mei architects and planners, Peter Bastian Architekten, Engie en Inside Outside.

Bij nai010 uitgevers verschijnt publicatie over natuurinclusieve architectuur

Vandaag, 09:02

De nieuwe publicatie ‘Stadsnatuur bouwen. Naar een natuurinclusieve architectuur’ is een pleidooi voor een natuurinclusieve en bio-receptieve architectuur.

Duits energieconcern RWE steekt 55 miljard in duurzame projecten

1 uur geleden

Het Duitse energieconcern RWE is van plan tot en met 2030 wereldwijd in totaal 55 miljard euro te investeren in duurzame energiebronnen en andere schone projecten.

Frankrijk maakt stranden, parken en bossen rookvrij

3 uur geleden

Frankrijk breidt het aantal zones in het land uit waar niet gerookt mag worden. Stranden, openbare parken, bossen en de omgeving van scholen worden aan de lijst toegevoegd.

Stedelijk Museum krijgt eind 2024 weer een beeldentuin

Vandaag, 11:27

Het Stedelijk Museum krijgt in het najaar van 2024 weer een beeldentuin. Dat maakt het Amsterdamse museum dinsdag bekend.

CBS: steun voor kernenergie in Nederland neemt toe

Vandaag, 09:50

Het CBS stelt dat vooral mannen, ouderen en hoogopgeleiden voorstander zijn van kernenergie.

Lagere straffen in langslepende Vestia-zaak na hoger beroep

Gisteren, 13:49

De veroordeelden sloten jarenlang bij banken voor tientallen miljarden euro's aan contracten af voor zogeheten derivaten, financiële producten die beschermen tegen rentestijgingen.