Gemeentehuis Bloemendaal vernieuwd achter oud voorhuis
26 juni 2015, 18:02
Op 25 juni heeft het nieuwe Gemeentehuis Bloemendaal haar deuren geopend. Achter het bestaande voorhuis hebben Rudy Uytenhaak architecten en NEXT architects een volledig nieuw gebouw ontworpen. Deze vernieuwing past in een traditie: in 1966 vond een vergelijkbare radicale transformatie van het gebouw plaats.
De realisatie van het nieuwe gemeentehuis is de sluitsteen van een proces dat met de ‘vereniging’ van de gemeentes Bloemendaal en Bennebroek in januari 2009 in gang gezet is. Met deze centrale huisvesting krijgt de gemeentelijke organisatie, die nu de kernen Bloemendaal, Overveen, Aerdenhout, Vogelenzang en Bennebroek omvat, ook een fysieke uiting. Eén adres, één gezicht, één identiteit.
Gelegen op de grens van duin en veen bouwde de landschapsarchitect J.D. Zocher hier in 1820 een landhuis, een wit gepleisterde villa in neoklassieke stijl. In 1950 werd de buitenplaats aangekocht door de gemeente Bloemendaal met de intentie het landhuis uit te breiden. Deze beoogde uitbreiding werd echter nooit gerealiseerd en in 1966 werd uiteindelijk een nieuw gebouw gerealiseerd waarbij een getrouwe kopie van de originele villa als voorgevel opgenomen werd.
In 2011 kregen Uytenhaak en NEXT de opdracht om het bestaande gemeentehuis uit 1966 te revitaliseren, te verduurzamen en geschikt te maken voor Het Nieuwe Werken. Het ontwerpproces startte met de intentie om het gebouw beperkt uit te breiden met een penthouse boven de uitgekernde oudbouw, maar leidde uiteindelijk tot de beslissing om het voorhuis en de voorgevel te behouden en op beperkte afstand van deze voorgevel een nieuw ruimtelijk en compact gebouw te maken. De architecten slaagden er daarmee in om het nieuwe programma te realiseren bínnen de contouren van het oude gebouw, mét behoudt van de karakteristieke identiteit.
Met het ontwerp is de geschiedenis van de buitenplaats volgens de architectenbureaus leesbaar geworden: “Het oorspronkelijke en nieuwe gebouw komen op een gelaagde wijze samen: het ontwerp is een dialoog tussen oud en nieuw, tussen de geschiedenis en het heden.”
Een nieuwe entree
Het ontwerp van het gemeentehuis kent volgens Uytenhaak en NEXT een aantal slimme vondsten. Zo is het duinlandschap gedeeltelijk afgegraven om het niveau, waar voorheen de kelder zat, nu te ontsluiten voor het publiekscentrum en de burgerzaal. Het landschap, ontworpen door landschapsarchitect Peter de Ruyter, plooit aan de zuidzijde omlaag. In de voeg tussen het oude en het nieuwe gebouw kon zo een nieuwe entree gemaakt worden. Terwijl de karakteristieke voorgevel haar functie blijft behouden als ceremoniële entree, krijgt het nieuwe gemeentehuis hier aan de zuidzijde een nieuwe toegang.
In de oostgevel is een uitkragende serre van de raadzaal prominent aanwezig en vormt een echo van de neoklassieke zuilenrij in de westgevel.
Een nieuw hart
Het centrum van het nieuwe gebouw wordt gevormd door de Burgerzaal, een lichte en grote ruimte, waarin de ambitie van het gemeentehuis als gemeenschapshuis optimaal tot uitdrukking komt. Hier op laag 0 kunnen grote evenementen worden georganiseerd zoals concerten en inhuldigingen. De raadzaal, gelegen op laag 1, staat in open verbinding met de burgerzaal. Samen vormen zij het democratisch hart van het gebouw.
Vides en een patio brengen daglicht tot diep in het gebouw. Daarmee lukt het om een heel compact gebouw te realiseren waarin het daglicht toch genereus binnenkomt.
Het Nieuwe Werken
Met het nieuwe gebouw maakt de gemeentelijke organisatie ook de stap naar Het Nieuwe Werken. Het interieurontwerp, ook gemaakt door Uytenhaak en NEXT, gaat uit van een flexfactor van 0,7. Dat is mogelijk door nadrukkelijk uit te gaan van activiteiten gerelateerd werken. De architecten ontwikkelden daartoe een ontwerp waarin elk type werkplek een eigen sfeer heeft, met condities die geconcentreerd werken of juist interactiviteit mogelijk maken.
Gebruik van lichte en natuurlijke materialen zoals bamboe en subtiele kleuraccenten in het meubilair maken van het interieur een prettige omgeving. Speciaal voor het gemeentehuis ontwikkelden de architecten een serie tapijten die in kleurgebruik en uitstraling aansluiten op de kunstcollectie van de gemeente.
De overstap op Het Nieuwe Werken, zo benadrukken de bureaus, scheelt natuurlijk al ruimte en dus energie. Om het verdere energieverbruik op een zo laag mogelijk niveau te krijgen, wordt gebruik gemaakt van een warmte- koude opslag, van zonnepanelen en van slimme verlichting.