Boek: Elements of Architecture

26 november 2014, 11:30
De afgelopen zondag afgesloten editie van de Architectuurbiënnale van Venetië heeft geschiedenis geschreven, letterlijk en figuurlijk, met dank aan gastcurator Rem Koolhaas. Nooit eerder ontving de Biënnale zoveel jonge mensen, die van heinde en verre werden aangetrokken door het thema: Elements of Architecture.

Tekst Renson van Tilborg

Een verademing, de expositie die Koolhaas organiseerde met researchstudio AMO, vanwege de prangende vraag die eraan ten grondslag lag: welke middelen heeft architect tot zijn beschikking, en hoe past hij ze toe?

Vijftien elementen in vijftien ruimtes waren er te zien, waarbij verleden, heden en toekomst in kaart waren gebracht, inclusief een nagebootste kozijnenfabriek en de evolutie van de vuurplaats. Bij elkaar opgeteld betrof het zowel een herwaardering van het architectuurvak als een kritische zelfreflectie: zijn dit na al die eeuwen architectuur bedrijven nou echt de ‘elementaire deeltjes’ waarmee we de complexe uitdagingen van dit transitietijdvak kunnen trotseren?

Kit of parts
Samen met AMO leverde Koolhaas ook een prachtige vijftiendelige catalogus op, vormgegeven door Irma Boom. Balkon, tussenmuur, dak, toilet, vloer, haard, deur, trap, raam, gevel, gang et cetera. Zoals alle AMO-publicaties is ook deze ‘kit of parts’ (2336 pagina’s) lastig leesbaar en wisselend van kwaliteit.

Koolhaas lijkt altijd het grote gebaar te prevaleren boven een rode draad. Dat is op zich niet erg, omdat de boodschap in dit geval urgent is en groots en meeslepend wordt gebracht. Wat dat betreft is de tentoonstelling echter beter gelukt dan de catalogus.

Dat gezegd hebbende zijn de vijftien delen bij elkaar een treffende optelsom van de bouwelementen die architecten anno nu overal ter wereld in hun ‘basispakket’ hebben. Met tijdlijnen, essays en artikelen die elk bouwelement historisch, cultureel, technisch en soms zelfs politiek duiden. Interessant hierbij is dat er een universeel verhaal wordt verteld, waardoor de catalogus vaak ook leest als een ode aan de schoonheid en eenvoud van oeroude bouwtradities.

Tegelijkertijd wordt de architectuur een spiegel voorgehouden: wat levert de uniformiteit van dit basispakket ons nou eigenlijk op? Kloppen de bouwprincipes achter de elementen nog wel, nu we zijn aanbeland in het digitale tijdperk? En hoe moeten we vervolgens digitale innovaties als de ‘lerende’ Nest-thermostaat waarderen: als geldmachine voor de libertaire Silicon Valley-nerds of als kans voor architecten om ‘m door te ontwikkelen tot duurzame tool voor het algemeen nut?

Reality check
Een ‘reality check’, kortom, opdat architecten van hieruit hun vak naar een hoger plan kunnen tillen – praktisch en theoretisch. Critici stelden dat het op deze manier agenderen van het belang van vakkennis en het theoretisch discours niet nieuw is.

Maar zij hebben Koolhaas’ statement over het hoofd gezien: het gaat de fundamentele bouwelementen voorbij, en is een uitnodiging om nieuwe wegen in te slaan, en uit te vinden wat architecten deze 21-eeuwse wereld kunnen bieden, ook al omdat nu definitief is vastgesteld dat het modernisme niet heeft gebracht wat het beloofde: een betere, leefbaardere wereld.

Metropolis magazine noemde de catalogus bij verschijning ‘a technophilic treatise on the state of architectural thinking in the twenty-first century’. Een memorabel manifest en naslagwerk inéén dus, over de geschiedenis en evolutie van de belangrijkste bouwelementen, en hoe nu verder. Op de huid van de tijd en architectuur dichter bij de mensen brengend.

Koolhaas onderstreept met Elements of Architecture bovendien dat de Architectuurbiënnale geen elitair, in zichzelf gekeerd feestje (meer) is van starchitects, maar een event dat het publiek inspireert en architecten uitdaagt. Ben nu al benieuwd waar de curator van de 2016-editie mee komt.

Wil jij ook een boekrecensie schrijven voor Architectenweb? Neem dan contact op met ons via redactie@architectenweb.nl

Andere nieuwsberichten

Louter premièrefilms te zien tijdens Architectenweb Best of AFFR

4 oktober, 1:32

Haagse gemeenteraad stemt in met ontwikkelvisie Den Haag Centraal

4 oktober, 11:33

Nice developers presenteert concept voor volledig houten toren van 140 meter

4 oktober, 10:12

Eerste woontoren in Amsterdamse Sluisbuurt opgeleverd

3 oktober, 4:30

Prijs nieuwbouwhuizen veel minder hard omhoog dan bestaande bouw

4 oktober, 2:27

Raad Rotterdam stemt voor aangepast plan renovatie Boijmans

4 oktober, 9:36

Tekort studentenkamers steeds steeds erger, vreest vastgoedadviseur CBRE

3 oktober, 1:50

Stephanie Zeulevoet benoemd tot partner bij INBO

3 oktober, 10:10

Spanje ontvangt recordaantal toeristen, veel inwoners niet blij

2 oktober, 1:50

Raad van State akkoord met tracébesluit A12/A15 in regio Arnhem

2 oktober, 10:45
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
EeStairs | Design trappen - Balustrade - Ontwerp en constructie
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
AGC Nederland Holding B.V.
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
Foreco Houtproducten
Wienerberger B.V.
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux  B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf Ceiling Solutions B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Plastica Groep
Holonite B.V.
FALK®
Tata Steel Colorcoat®
© 2002 - 2024 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan