Platform M3: “Je boerenverstand gebruiken”

18 juni 2013, 10:57

Huis van Overvloed noemt architect Ralf van Tongeren van Platform M3 architecten het bouwwerk dat hij in Nijmegen in elkaar heeft getimmerd, samen met zo’n 250 vrijwilligers en uitsluitend met materialen die anders weg zouden zijn gegooid.

Tekst Kirsten Hannema

In september zal het Huis van Overvloed zijn deuren openen:
een werk- en ontmoetingsplek ‘voor iedereen die goede ideeën heeft omtrent maatschappelijke doelen.’ “Think global, act local is een motto waar ik me goed in kan vinden. Ik wil laten zien wat er allemaal kan met spullen en kennis die ‘over’ zijn. En dat samen daarmee bezig zijn vooral ook heel leuk is.”

Voorbij de technologie
Het denken over duurzaamheid blijft nog teveel beperkt tot cijfers over energiebesparing en CO2-reductie, vindt Van Tongeren. “Het is vooral een technisch verhaal, over warmtepompen en wtw-installaties. Maar energie is een tijdelijk probleem dat we op den duur met wind- en zonne-energie kunnen ondervangen."

"Toen ik vier jaar geleden mijn eigen bureau startte heb ik me afgevraagd wat nu écht voor mij belangrijk is. Als de techniek er eenmaal is, zijn dat toch vooral de sociale en ecologische aspecten. Ik wil met mijn ontwerpen een grote groep mensen mobiliseren om na te denken over hoe we bewuster kunnen omgaan met onze omgeving. Nu zijn het vooral de mensen die van huis uit al interesse hebben. Maar bij het overgrote deel van de bevolking speelt het geen rol in hun leven.”

Het is die gedachte die Van Tongeren ertoe bracht het Huis van Overvloed te bouwen. Een gebouw dat enerzijds een duurzame showcase is, anderzijds een vertrekpunt om nieuwe expertise te ontwikkelen op het gebied van ecologisch bouwen en sociale innovaties. Het bouwproces zelf heeft de ontwerper in elk geval al veel opgeleverd.

500 ideeën
“We begonnen met een paar telefoontjes naar lokale kranten die over het idee schreven. Daarna hebben we een brainstorm-avond georganiseerd waar 70 man op af kwam. Aan het eind hadden we wel 500 ideeën. En mensen die het ook konden gaan doen, van websites programmeren en stukjes schrijven tot een graafmachine regelen en een week kozijnen schuren. Het werkt doordat mensen de maatschappelijke meerwaarde zien. Die link is nog niet altijd evident.”

Behalve dat het project veel publiciteit en een gigantisch sociaal netwerk heeft opgeleverd, was het voor Van Tongeren ook een goede manier om de sociaal-ecologische gedachte in praktijk te brengen. Het gebouw is volledig gemaakt van materialen die over zijn, waaronder 600 eikenhouten pallets, isolatiedekens van oude spijkerbroeken, een restpartij zonnepanelen en een afgedankte warmtepomp. En het is zodanig geassembleerd en gedetailleerd dat het over vijf jaar - het staat er tijdelijk - weer eenvoudig gedemonteerd en hergebruikt kan worden.

Andere ontwerpen
Deze ontwerpmethodiek past Platform M3 architecten nu ook toe in andere projecten. Zoals Porcupine Gallery, een markante pop-up galerie die zal rondreizen langs leegstaande panden en braakliggende terreinen. Het paviljoen, dat middels crowdfunding wordt gefinancierd, bestaat uit een serie ‘containers’ van houtskeletbouw schijven die naar gelang de locatie in allerlei configuraties kunnen worden opgebouwd.

Een ander project waar Van Tongeren momenteel aan werkt is een woninguitbreiding voor een samengesteld gezin van elf personen; het jonge gezin komt bij de grootouders wonen om in de toekomst mantelzorg te kunnen bieden. De strak vormgegeven uitbreiding wordt met uitsluitend ecologische materialen – vooral hout – gerealiseerd. En in de gevel worden bovendien volledig geïntegreerd nestgelegenheden voor vogels opgenomen.

Van Tongeren vindt het heel normaal dat je dat als architect doet. “Ecologie is een mind-set. Als wij bouwen nemen we een stukje van de natuur in. De vraag is: hoe ga je daarmee om? Dit is een mogelijke oplossing om iets terug te geven.” Recent heeft de architect zelfs een opleiding gevolgd op dit gebied, zodat hij nu het label ‘natuurinclusief ontwerpen’ mag voeren. “Maar certificaten behalen is geen doel op zich” benadrukt hij. “Duurzaamheid is in de meeste gevallen gewoon een kwestie van je boerenverstand gebruiken.”

Trefwoorden

ralf van tongeren huis van overvloed duurzaamheid platform m3

1	Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML vrijdag, 16 mei
2	Een gevel uit treinramen voor een onderhoudsgebouw van NS dinsdag, 20 mei
3	Mecanoo presenteert ontwerp verbouwing Theater Hanzehof Zutphen maandag, 19 mei
4	Studio Hartzema presenteert plannen voor een nieuwe stad in Zeeland woensdag, 21 mei
5	Team met Mecanoo en Inside Outside wint tender kavel 1A2 Sluisbuurt woensdag, 21 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Toekomst terrein Huis van Overvloed bekeken

29 augustus 2013

Nieuw platformconcept stimuleert design

17 oktober 2013

Kabinet stimuleert bouw 'mantelzorgwoning'

5 juni 2014

Except: “Nieuwbouw is meestal niet duurzaam”

9 juli 2013

Derde editie TIEN keer TIEN in teken duurzaamheid

3 september 2012

Nijmegen bouwt ‘Huis van overvloed’

5 januari 2011

TIEN keer TIEN groen: meer dan energielabels

21 september 2012

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Jaarboek Architectuur in Nederland 2024/2025 gepresenteerd

Gisteren, 21:15

Op de cover prijkt het Hertha Mohrgebouw in Leiden, dat is gerenoveerd en uitgebreid door De Zwarte Hond. Er zijn 35 projecten geselecteerd voor het jaarboek, onderverdeeld naar hun historische context.

Voormalig kantoor in Scheepvaartkwartier Rotterdam herbestemd tot woongebouw

Gisteren, 17:13

Het herontwikkelingsproject The Caland is officieel opgeleverd. V8 Architects heeft bij de transformatie gestreefd naar een tijdloos gevelontwerp, dat aansluit bij het klassieke straatbeeld in de omgeving.

Wachten in een compositie als van Mondriaan

Gisteren, 16:19

De eerste fase van Schiphol Lounge 2, een ontwerp van Beyond Space, is voltooid. De twee zitgebieden van de wachtruimte vertonen een harmonieuze opzet in lijnen en vlakken.

Woongebouw 70lux markeert de entree tot het stadshart van Zoetermeer

Gisteren, 12:41

Dal Architecten ontwierp het statige woongebouw 70lux met een klassieke opbouw in een hoge plint, een stedelijke laag en een torenvolume, voorzien van opvallende dieptesprongen.

Zuid-Holland wil in 2027 besluit over uitbreiding Maasvlakte in zee

Gisteren, 12:23

Het havengebied is in de afgelopen zeventig jaar al twee keer vergroot door voor de westkust grote hoeveelheden zand op te spuiten.

Rekenkamer: begroting verbouwing Binnenhof ‘onrealistisch laag’

Gisteren, 09:44

Toenmalig minister Stef Blok van Wonen presenteerde het oorspronkelijk budget van 475 miljoen euro zonder dat er een ontwerp lag.

Kamer niet gerust op betaalbaarheid stadsverwarming in nieuwe wet

21 mei, 11:36

Voor huishoudens is de mogelijkheid van hoge kosten momenteel reden om geen aansluiting op de lokale stadsverwarming te willen.

Nieuwe editie van de Architecten Wielerkoers

20 mei, 2:45

Architecten met een passie voor (interieur)architectuur én voor fietsen kunnen hun hart ophalen bij de derde editie van de Architecten Wielerkoers, op donderdag 4 september 2025.

Nieuwe Rotterdamse aanpak woningbouw: meer snelheid, minder regels en heldere keuzes

20 mei, 9:49

Met kortere procedures, minder regels en duidelijke kaders voor ontwikkelaars en bouwers wil Rotterdam sneller betaalbare woningen bouwen, zonder in te leveren op kwaliteit of duurzaamheid.