Platform M3: “Je boerenverstand gebruiken”

18 juni 2013, 10:57

Huis van Overvloed noemt architect Ralf van Tongeren van Platform M3 architecten het bouwwerk dat hij in Nijmegen in elkaar heeft getimmerd, samen met zo’n 250 vrijwilligers en uitsluitend met materialen die anders weg zouden zijn gegooid.

Tekst Kirsten Hannema

In september zal het Huis van Overvloed zijn deuren openen:
een werk- en ontmoetingsplek ‘voor iedereen die goede ideeën heeft omtrent maatschappelijke doelen.’ “Think global, act local is een motto waar ik me goed in kan vinden. Ik wil laten zien wat er allemaal kan met spullen en kennis die ‘over’ zijn. En dat samen daarmee bezig zijn vooral ook heel leuk is.”

Voorbij de technologie
Het denken over duurzaamheid blijft nog teveel beperkt tot cijfers over energiebesparing en CO2-reductie, vindt Van Tongeren. “Het is vooral een technisch verhaal, over warmtepompen en wtw-installaties. Maar energie is een tijdelijk probleem dat we op den duur met wind- en zonne-energie kunnen ondervangen."

"Toen ik vier jaar geleden mijn eigen bureau startte heb ik me afgevraagd wat nu écht voor mij belangrijk is. Als de techniek er eenmaal is, zijn dat toch vooral de sociale en ecologische aspecten. Ik wil met mijn ontwerpen een grote groep mensen mobiliseren om na te denken over hoe we bewuster kunnen omgaan met onze omgeving. Nu zijn het vooral de mensen die van huis uit al interesse hebben. Maar bij het overgrote deel van de bevolking speelt het geen rol in hun leven.”

Het is die gedachte die Van Tongeren ertoe bracht het Huis van Overvloed te bouwen. Een gebouw dat enerzijds een duurzame showcase is, anderzijds een vertrekpunt om nieuwe expertise te ontwikkelen op het gebied van ecologisch bouwen en sociale innovaties. Het bouwproces zelf heeft de ontwerper in elk geval al veel opgeleverd.

500 ideeën
“We begonnen met een paar telefoontjes naar lokale kranten die over het idee schreven. Daarna hebben we een brainstorm-avond georganiseerd waar 70 man op af kwam. Aan het eind hadden we wel 500 ideeën. En mensen die het ook konden gaan doen, van websites programmeren en stukjes schrijven tot een graafmachine regelen en een week kozijnen schuren. Het werkt doordat mensen de maatschappelijke meerwaarde zien. Die link is nog niet altijd evident.”

Behalve dat het project veel publiciteit en een gigantisch sociaal netwerk heeft opgeleverd, was het voor Van Tongeren ook een goede manier om de sociaal-ecologische gedachte in praktijk te brengen. Het gebouw is volledig gemaakt van materialen die over zijn, waaronder 600 eikenhouten pallets, isolatiedekens van oude spijkerbroeken, een restpartij zonnepanelen en een afgedankte warmtepomp. En het is zodanig geassembleerd en gedetailleerd dat het over vijf jaar - het staat er tijdelijk - weer eenvoudig gedemonteerd en hergebruikt kan worden.

Andere ontwerpen
Deze ontwerpmethodiek past Platform M3 architecten nu ook toe in andere projecten. Zoals Porcupine Gallery, een markante pop-up galerie die zal rondreizen langs leegstaande panden en braakliggende terreinen. Het paviljoen, dat middels crowdfunding wordt gefinancierd, bestaat uit een serie ‘containers’ van houtskeletbouw schijven die naar gelang de locatie in allerlei configuraties kunnen worden opgebouwd.

Een ander project waar Van Tongeren momenteel aan werkt is een woninguitbreiding voor een samengesteld gezin van elf personen; het jonge gezin komt bij de grootouders wonen om in de toekomst mantelzorg te kunnen bieden. De strak vormgegeven uitbreiding wordt met uitsluitend ecologische materialen – vooral hout – gerealiseerd. En in de gevel worden bovendien volledig geïntegreerd nestgelegenheden voor vogels opgenomen.

Van Tongeren vindt het heel normaal dat je dat als architect doet. “Ecologie is een mind-set. Als wij bouwen nemen we een stukje van de natuur in. De vraag is: hoe ga je daarmee om? Dit is een mogelijke oplossing om iets terug te geven.” Recent heeft de architect zelfs een opleiding gevolgd op dit gebied, zodat hij nu het label ‘natuurinclusief ontwerpen’ mag voeren. “Maar certificaten behalen is geen doel op zich” benadrukt hij. “Duurzaamheid is in de meeste gevallen gewoon een kwestie van je boerenverstand gebruiken.”

Trefwoorden

ralf van tongeren huis van overvloed duurzaamheid platform m3

1	Realisatie omvangrijk houten gebouw van Nudus voor Havenbedrijf Rotterdam stap dichterbij woensdag, 20 november
2	Team onder leiding van KAAN Architecten ontwerpt geavanceerd onderzoeksgebouw in Lausanne maandag, 18 november
3	Museum Kruithuis ’s-Hertogenbosch officieel geopend na zorgvuldige transformatie dinsdag, 19 november
4	Een houten villa genesteld in het bos donderdag, 21 november
5	Sereen toevluchtsoord hoog boven de stedelijke drukte woensdag, 20 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Toekomst terrein Huis van Overvloed bekeken

29 augustus 2013

Nieuw platformconcept stimuleert design

17 oktober 2013

Kabinet stimuleert bouw 'mantelzorgwoning'

5 juni 2014

Except: “Nieuwbouw is meestal niet duurzaam”

9 juli 2013

Derde editie TIEN keer TIEN in teken duurzaamheid

3 september 2012

Nijmegen bouwt ‘Huis van overvloed’

5 januari 2011

TIEN keer TIEN groen: meer dan energielabels

21 september 2012

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Meerstemmige geschiedenis en toekomst architectuur centraal tijdens symposium

Gisteren, 15:50

Op maandag 2 december organiseert Arcam in Pakhuis de Zwijger Amsterdam het symposium Hervertellingen. Het symposium draait om het meerstemmiger maken van de geschiedenis en toekomst van de Amsterdamse architectuur.

Tijdelijke woningen voor Oekraïense vluchtelingen en starters in Eemnes

Gisteren, 13:46

In Eemnes zijn ruim veertig tijdelijke woningen voor Oekraïense vluchtelingen en jonge starters naar ontwerp van Studio Selva opgeleverd. Met name in het ontwerp voor openbare ruimte naar manieren gezocht om het gemeenschapsgevoel te bevorderen.

De Warren ontvangt Ammodo Architecture Award

Gisteren, 10:48

De Ammodo Architecture Award is een nieuwe internationale architectuurprijs om de wereldwijde ontwikkeling van toonaangevende sociaal en ecologisch verantwoorde architectuur te stimuleren.

Een houten villa genesteld in het bos

21 november, 5:31

Het ontwerp van Kumiki Architecture voor Bosvilla Oostvoorne is erop gericht dat de familiewoning als het ware opgaat in de natuur. De volumes van de benedenverdieping liggen iets verzonken en de gevel is bekleed met gebrand hout.