Platform M3: “Je boerenverstand gebruiken”

18 juni 2013, 10:57

Huis van Overvloed noemt architect Ralf van Tongeren van Platform M3 architecten het bouwwerk dat hij in Nijmegen in elkaar heeft getimmerd, samen met zo’n 250 vrijwilligers en uitsluitend met materialen die anders weg zouden zijn gegooid.

Tekst Kirsten Hannema

In september zal het Huis van Overvloed zijn deuren openen:
een werk- en ontmoetingsplek ‘voor iedereen die goede ideeën heeft omtrent maatschappelijke doelen.’ “Think global, act local is een motto waar ik me goed in kan vinden. Ik wil laten zien wat er allemaal kan met spullen en kennis die ‘over’ zijn. En dat samen daarmee bezig zijn vooral ook heel leuk is.”

Voorbij de technologie
Het denken over duurzaamheid blijft nog teveel beperkt tot cijfers over energiebesparing en CO2-reductie, vindt Van Tongeren. “Het is vooral een technisch verhaal, over warmtepompen en wtw-installaties. Maar energie is een tijdelijk probleem dat we op den duur met wind- en zonne-energie kunnen ondervangen."

"Toen ik vier jaar geleden mijn eigen bureau startte heb ik me afgevraagd wat nu écht voor mij belangrijk is. Als de techniek er eenmaal is, zijn dat toch vooral de sociale en ecologische aspecten. Ik wil met mijn ontwerpen een grote groep mensen mobiliseren om na te denken over hoe we bewuster kunnen omgaan met onze omgeving. Nu zijn het vooral de mensen die van huis uit al interesse hebben. Maar bij het overgrote deel van de bevolking speelt het geen rol in hun leven.”

Het is die gedachte die Van Tongeren ertoe bracht het Huis van Overvloed te bouwen. Een gebouw dat enerzijds een duurzame showcase is, anderzijds een vertrekpunt om nieuwe expertise te ontwikkelen op het gebied van ecologisch bouwen en sociale innovaties. Het bouwproces zelf heeft de ontwerper in elk geval al veel opgeleverd.

500 ideeën
“We begonnen met een paar telefoontjes naar lokale kranten die over het idee schreven. Daarna hebben we een brainstorm-avond georganiseerd waar 70 man op af kwam. Aan het eind hadden we wel 500 ideeën. En mensen die het ook konden gaan doen, van websites programmeren en stukjes schrijven tot een graafmachine regelen en een week kozijnen schuren. Het werkt doordat mensen de maatschappelijke meerwaarde zien. Die link is nog niet altijd evident.”

Behalve dat het project veel publiciteit en een gigantisch sociaal netwerk heeft opgeleverd, was het voor Van Tongeren ook een goede manier om de sociaal-ecologische gedachte in praktijk te brengen. Het gebouw is volledig gemaakt van materialen die over zijn, waaronder 600 eikenhouten pallets, isolatiedekens van oude spijkerbroeken, een restpartij zonnepanelen en een afgedankte warmtepomp. En het is zodanig geassembleerd en gedetailleerd dat het over vijf jaar - het staat er tijdelijk - weer eenvoudig gedemonteerd en hergebruikt kan worden.

Andere ontwerpen
Deze ontwerpmethodiek past Platform M3 architecten nu ook toe in andere projecten. Zoals Porcupine Gallery, een markante pop-up galerie die zal rondreizen langs leegstaande panden en braakliggende terreinen. Het paviljoen, dat middels crowdfunding wordt gefinancierd, bestaat uit een serie ‘containers’ van houtskeletbouw schijven die naar gelang de locatie in allerlei configuraties kunnen worden opgebouwd.

Een ander project waar Van Tongeren momenteel aan werkt is een woninguitbreiding voor een samengesteld gezin van elf personen; het jonge gezin komt bij de grootouders wonen om in de toekomst mantelzorg te kunnen bieden. De strak vormgegeven uitbreiding wordt met uitsluitend ecologische materialen – vooral hout – gerealiseerd. En in de gevel worden bovendien volledig geïntegreerd nestgelegenheden voor vogels opgenomen.

Van Tongeren vindt het heel normaal dat je dat als architect doet. “Ecologie is een mind-set. Als wij bouwen nemen we een stukje van de natuur in. De vraag is: hoe ga je daarmee om? Dit is een mogelijke oplossing om iets terug te geven.” Recent heeft de architect zelfs een opleiding gevolgd op dit gebied, zodat hij nu het label ‘natuurinclusief ontwerpen’ mag voeren. “Maar certificaten behalen is geen doel op zich” benadrukt hij. “Duurzaamheid is in de meeste gevallen gewoon een kwestie van je boerenverstand gebruiken.”

Trefwoorden

ralf van tongeren huis van overvloed duurzaamheid platform m3

1	Vernieuwd winkelpand markeert hoek tegenover Hoog Catharijne dinsdag, 26 augustus
2	Een opgeruimd en ‘paperless’ kantoor, werkt dat wel voor architecten? dinsdag, 26 augustus
3	Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 maandag, 1 september
4	Verbouwd kantoorpand Breda weerspiegelt identiteit specialist in koelhuizen woensdag, 27 augustus
5	Architectenweb Sportzomer: Richard Proudley zet zijn hoofd ‘op stil’ tijdens krachttraining woensdag, 27 augustus

Gerelateerde nieuwsberichten

Toekomst terrein Huis van Overvloed bekeken

29 augustus 2013

Nieuw platformconcept stimuleert design

17 oktober 2013

Kabinet stimuleert bouw 'mantelzorgwoning'

5 juni 2014

Except: “Nieuwbouw is meestal niet duurzaam”

9 juli 2013

Derde editie TIEN keer TIEN in teken duurzaamheid

3 september 2012

Nijmegen bouwt ‘Huis van overvloed’

5 januari 2011

TIEN keer TIEN groen: meer dan energielabels

21 september 2012

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Woontoren De Vrijheid door Atelier Kempe Thill in Bajeskwartier opgeleverd

3 uur geleden

Het gebouw, dat deel uitmaakt van het centrale hoogbouwcluster in de nieuwe wijk, biedt plek aan 140 appartementen, commerciële ruimte en een fietsenstalling. De naastgelegen gevangenismuur is geïntegreerd in het ontwerp.

Kunstenaars en architecten bouwen 'nomadisch monument' voor slachtoffers Gaza

Vandaag, 10:58

Volgende week wordt in het Haagse Theater aan het Spui het Nomadisch Monument voor Gaza geopend. De reizende kunstinstallatie bestaat uit drie meter hoge vilten pilaren, opgesteld in de vorm van Gaza.

Vijf nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025

Vandaag, 09:00

De nominaties voor de prijs voor Architect van het Jaar 2025 zijn: Joost Ector, KSA, KRFT, Sanne van Manen en Vakwerk Architecten. Bekijk nu de video’s waarin de genomineerden zich voorstellen en breng jouw stem uit!

Houten groepsaccommodatie voor scouting in de bossen van Baarn

29 augustus, 2:35

In de bossen van Baarn zijn de ‘Vleermuisgrot’ en ‘de Beverburcht’ geopend. Tezamen vormen ze een nieuwe groepsaccommodatie van Scouting Nederland, ontworpen door MOST Architecture en TomDavid Architecten.