Oscar Niemeyer (104) overleden

6 december 2012, 9:25
De Braziliaanse architect Oscar Niemeyer is woensdag plaatselijke tijd op 104-jarige leeftijd overleden. Dat bevestigde een woordvoerder van het ziekenhuis in Rio de Janeiro. Niemeyer werd daar bijna een maand geleden opgenomen wegens nierklachten en een longontsteking.

Niemeyer geldt als een van de belangrijkste vernieuwers binnen de moderne architectuur. Hij introduceerde een golvende vormentaal met gewapend beton, waar het modernisme voordien veel rechtlijniger was.

Het bekendst zijn de door hem ontworpen gebouwen die de hoofdstad Brasilia zijn futuristische uitstraling gaven, waaronder de rooms-katholieke kathedraal van de stad. Ook ontwierp de Braziliaan het secretariaat van de Verenigde Naties in New York en het hoofdkantoor van de Communistische Partij in Parijs.

Velen beschouwen de 'vliegende schotel', waarin het museum voor moderne kunst in Niteroi, aan de overkant van de baai bij zijn geboortestad Rio de Janeiro, is gevestigd, als zijn belangrijkste werk. In 1988 kreeg Niemeyer de Pritzkerprijs, de 'Nobelprijs' voor architectuur

Le Corbusier
Niemeyer werkte weliswaar zeer lang door, maar begon zijn leven flierefluitend. Pas na zijn huwelijk met Annita Baldo, een dochter van immigranten uit Venetië, ging hij studeren. In 1934 studeerde hij af als ingenieur bouwkunde.

Niemeyer genoot zijn praktische opleiding op de bureaus van Lúcio Costa (1935) en Le Corbusier (1936). Met Costa en Affonso Eduardo Reidy ontwierp hij het Ministerie van Onderwijs en Volksgezondheid in Rio de Janeiro (1936-1943). Het team werd geadviseerd door Le Corbusier.

In de loop der jaren ontwikkelde Niemeyer een vormentaal die vrijer was dan de strenge rechtlijnigheid van zijn Frans-Zwitserse leermeester. Deze stijl is terug te voeren naar de Braziliaanse barok van de achttiende eeuw en is volgens Niemeyer zelf verbonden met de uitbundige mentaliteit van het Zuid-Amerikaanse volk en het golvende en wilde landschap.

Op vijfendertigjarige leeftijd bouwde Niemeyer in 1942 het casino in Pampulha, volgens sommigen het esthetisch hoogtepunt van zijn oeuvre. In het ontwerp combineerde hij een vervormde kubus met een peervormige uitbouw. Zijn meesterlijke omgang met de vrije vorm bewees hij daarna met de vrolijke Casa do Baile (1942) en de São Fransiscokerk (1943) in Pampulha en het appartementencomplex Praça da Liberdade (1954-1955) te Belo Horizonte.

Brasilia
Ondanks de omvang van zijn oeuvre is Niemeyers naam voor menigeen verbonden met slechts één project: Brasilia. Van wezenlijk belang hierbij is geweest dat hij in 1940 Juscelino Kubitschek leerde kennen. Die was toen burgemeester van Belo Horizonte en werd in 1956 tot president gekozen.

Kubitschek wilde een nieuwe hoofdstad bouwen in het onbewoonde midden van Brazilië om zo de afgelegen delen van het land met elkaar te verbinden en het binnenland te bevolken. Lúcio Costa tekende de stadsplattegrond van de stad, die in vier jaar opgetrokken werd.

Niemeyer ontwierp als hoofdarchitect alle openbare gebouwen. Vermaard zijn de bouwwerken van het capitool aan het Praça dos Três Poderes (1958-1960) en de kathedraal (1959-1970).

Brasilia is niet alleen het bekendste project van Niemeyer, maar ook het meest omstreden. De weidse monumentaliteit riep - en roept - extreme reacties van liefde en weerzin op. Liefhebbers prijzen de doeltreffende en indringende vormen.

Volgens critici is de synthetische hoofdstad het schoolvoorbeeld van ontspoorde ideologische stedenbouw. Hoewel sommige afzonderlijke ontwerpen Niemeyers speelse signatuur dragen, ademt het geheel - volgens deze tegenstanders - een sobere monumentaliteit die het menselijke aspect heeft verloren.

Parijs
In 1965 nam Niemeyer ontslag als professor aan de Universiteit van Brasilia uit protest tegen het hogeronderwijsbeleid van de toenmalige militaire dictatuur. Hij vestigde zich een jaar later in Parijs en opende een kantoor op de Champs Elysées.

In de jaren tachtig keerde Niemeyer terug in Brazilië en ontwierp weer talrijke gebouwen, zoals het Pantheon van het Vaderland. In november 2003 werd in Curitiba een complex geopend waarin onder meer het Museu Oscar Niemeyer is gevestigd.

Niemeyer werd de laatste jaren verschillende keren opgenomen in het ziekenhuis, vanwege kleine en grotere kwalen. Vorige maand leidde uitdroging na een verkoudheid tot een nieuwe opname. De architect kreeg vervolgens te maken met nierfalen en inwendige bloedingen.

Oudste nog actieve architect
Niemeyer gold als de oudste nog actieve architect. Tot aan zijn dood bleef hij werkzaam in de bouwwereld. Op zijn 103e verjaardag, 15 december 2010, opende hij in Niteroi bij Rio de Janeiro een museum waar zijn ontwerpen, tekeningen en modellen van gebouwen te zien zijn.

[View the story "Oscar Niemeyer (104) overleden" on Storify]
Bron: ANP / Archipedia

Trefwoorden

oscar niemeyer

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

Campus met onderwijs en woningen in 's Hertogenbosch officieel geopend
Gisteren, 14:56

Voorlopig ontwerp renovatie en verduurzaming provinciehuis Utrecht gepresenteerd
Gisteren, 11:44

Mix van oude en nieuwe werken plus wereldrecordpoging tijdens GLOW 2025
Gisteren, 09:29

Foto's uitreiking Architectenweb Awards 2025
6 november, 8:45

Limburgse politiek ondanks zorgen akkoord met energiemaatschappij
Gisteren, 13:39

Provincie Zuid-Holland steekt ‘geen cent extra’ in warmtenetwerk
Gisteren, 10:28

Provincies focussen op agrarisch natuurbeheer tegen stikstof
6 november, 3:11

Corporatiewoning harder geraakt door klimaatverandering
6 november, 10:46

Arons en Gelauff benoemt drie associates
4 november, 12:05

DigiBouw 2025 – enkele tips
4 november, 11:14
Ga naar het nieuws-archief
ATAG Nederland
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Kingspan Light & Air
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
Houthandel van Dam
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
wienerberger
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
BEWI IsoBouw
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf B.V.
Saint-Gobain Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
VOLA Nederland BV
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Holonite B.V.
AXOR + hansgrohe
Tata Steel Colorcoat®
Ontwerpers
Lidmaatschappen
Nieuwsbrieven
Leveranciers
Lidmaatschappen
Adverteren

Architectenweb
Over ons
Contact

© 2002 - 2025 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan