Nederlanders storten zich op toren Niemeyer

7 december 2012, 15:02

De wereldberoemde architect Oscar Niemeyer, die woensdag overleed, kende niet louter successen in zijn loopbaan. Tegenover het hoofdkantoor van de VN in New York en de compleet door hem ontworpen stad Brasilia, staat bijvoorbeeld een woontoren in Barra da Tijuca, een chique wijk in Rio de Janeiro.

Het in de jaren zestig door Niemeyer ontworpen appartementencomplex staat te verpieteren. De toren was onderdeel van een groter ontwerp waarin arm en rijk naast elkaar zouden leven. De wijk staat nu bekend als een 'gated community' waar alleen de rijken wonen.

De Nederlandse kunstenaars Wouter Osterholt en Elke Uitentuis ontdekten de 120 meter hoge toren in 2010. Via crowdfunding hopen ze dat de toren veertig jaar later wordt afgebouwd. Met hun project Paraíso Ocupado (bezet paradijs) - zoals het ontwerp oorspronkelijk zou gaan heten - vragen de kunstenaars aandacht voor de idealen die ten grondslag lagen aan het ontwerp, maar die verloren zijn gegaan: een stadswijk zonder sociale segregatie, een groot probleem in Rio.

<="" b="">Gekraakt
"Veel appartementen zijn al in de jaren zestig verkocht, maar de toren is nooit afgebouwd'', vertelt Elke Uitentuis. "In 2004 is de toren gekraakt door naburige favelabewoners. De kopers hebben zich toen verenigd met als doel dat het complex zou worden afgebouwd. Ze hebben de krakers eruit gekregen, maar de toren is nog even onaf als voorheen.''

Het kostte het kunstenaarsduo vier maanden om toegang te krijgen tot het verwaarloosde complex. Eenmaal binnen vonden ze een groot archief met de oorspronkelijke ontwerpen en correspondentie van Niemeyer. Het archief is volgens Uitentuis waarschijnlijk gedumpt, omdat het project door de bedenkers als mislukt is beschouwd. Uitentuis: "Er hadden zeventig van deze torens moeten staan, maar er zijn er maar twee gebouwd.''

Een van de redenen dat Niemeyers project mislukte, is dat de ontwikkelaar meer brood zag in vierkante torens. De appartementen in de ronde torens zijn gebouwd in de vorm van pizzapunten, alleen maar in te richten met speciaal daarvoor ontworpen meubilair. "Niemeyers modernistische ontwerpen gaan meer over esthetiek dan over comfort'', zegt Uitentuis daarover. "Niemeyer geloofde in maakbaarheid: van bovenaf bedacht hij hoe mensen met elkaar moesten samenleven.''

Symbolisch
Afbouwen is ambitieus, de kosten bedragen ten minste twintig miljoen euro. Uitentuis: "Ons project is meer symbolisch bedoeld, om het gesprek op gang te brengen over sociale segregatie. Niemeyer was een groot architect met socialistische idealen, maar segregatie kon hij niet voorkomen.''

[View the story "Nederlanders storten zich op toren Niemeyer" on Storify]
Bron: ANP

Trefwoorden

rio de janeiro paraíso ocupado oscar niemeyer

1	Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen maandag, 22 december
2	Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein woensdag, 24 december
3	2025 in negen renovatie-ontwerpen voor het Binnenhof dinsdag, 23 december
4	Architectuur als compromis dinsdag, 23 december
5	Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher dinsdag, 23 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Oscar Niemeyers hotel heropent na twintig jaar

10 januari 2017

Video: architectuur en geluk in Brasilia

29 januari 2016

Muziekgebouw Oscar Niemeyer opent deuren

21 januari 2010

Video: Oscar Niemeyer, het leven is een ademtocht

23 november 2012

Oscar Niemeyer (103) opent eigen museum

16 december 2010

Renovatie hoofdkantoor VN van start

6 mei 2008

Laatste project Oscar Niemeyer gedwarsboomd

10 februari 2009

Oscar Niemeyer (104) overleden

6 december 2012

Gehry ontwerpt volgende Serpentine Paviljoen

18 januari 2008

OMA renoveert lounge hoofdkwartier VN

19 december 2011

Oscar Niemeyer (101) weer aan het werk

23 november 2009

Regeringscentrum Oscar Niemeyer geopend

8 maart 2010

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

24 december, 9:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

23 december, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

24 december, 1:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

23 december, 5:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.