Schultz: ‘Nederlandse architectuur truttig’

9 maart 2012, 9:20

Minister Melanie Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu denkt niet dat Nederland toeristen trekt met zijn architectuur. Daarvoor is onze architectuur te braaf, denkt zij. Met minder regels hoopt zij het experiment in de architectuur te stimuleren.

Tekst Michiel van Raaij

“Wat betreft hun architectuur hebben Nederlandse steden een hoog truttigheidsgehalte”, vindt minister Schultz van Haegen. “Je ziet wel dat er in de grote steden beter over nagedacht wordt. In Rotterdam is bij de transformatie van de voormalige havengebieden bijvoorbeeld goed nagedacht over wat voor grootstedelijk woonmilieu neergezet kon worden. In Amsterdam is op een aantal plekken ook zo aan de stad gewerkt. Maar ik denk niet dat mensen speciaal naar Nederland komen voor de architectuur en de steden.”

“Steden zouden goed moeten nadenken met welke gebouwen ze zich kunnen onderscheiden. Zeker als er een gebouw met een publieke functie wordt gerealiseerd, moet dat echt wat bijzonders zijn.” De overheid heeft wat dat betreft een bijzondere verantwoordelijkheid, vindt Schultz van Haegen. “In de stadhuizen, de meeste zijn al heel oud, is vroeger heel veel moeite gestopt om er iets moois van te maken.” Momenteel heeft de rijksoverheid genoeg aan de huidige gebouwen, vertelt Schultz van Haegen. Maar mocht er in de toekomst weer nieuwbouw nodig zijn, dan hoort daar wat haar betreft een hoge architectonische ambitie bij.

“Als ik kijk naar de uitleglocaties van de afgelopen vijftig jaar, dan vind ik dat er in de architectuur weinig durf zit. Het is veel van hetzelfde. De afgelopen tien jaar zie je dat particulier opdrachtgeverschap vorm begint te krijgen. Ik ben daar groot fan van. Daarbij ontstaan echt unieke modellen.”

Minder regels
“Ik ben van de vrijheid”, zegt Schultz van Haegen: “Ik wil dat kantoren straks ook ingericht kunnen worden voor bijvoorbeeld woningbouw. Op oude bedrijventerreinen moet voor meer ruimte zijn dan alleen bedrijvigheid.” De transformatie van de oude Philips-terreinen in Eindhoven tot gemengd woonwerkgebieden illustreert volgens Schultz van Haegen goed welke ruimtelijk kwaliteit dat kan opleveren.

Enthousiast is Schultz van Haegen ook over drijvende woonwijken. Onlangs is op Steigereiland in Amsterdam een dergelijke woonwijk naar ontwerp van architect Marlies Rohmer gerealiseerd. De minister vindt echter dat het nog veel te weinig gebeurt: “Ik heb in het verleden wel gezegd dat ik vind dat er in de uiterwaarden best woningen gebouwd kunnen worden. Zorg ervoor dat de mensen de risico’s kennen en dat die woningen met het water mee kunnen bewegen. Bij Maasbommel is er een pilot gerealiseerd met recreatiewoningen. Die zijn al eens omhoog gekomen.”

“Hetzelfde geldt voor particulier opdrachtgeverschap. Welke regels kun je wegnemen, zonder dat wat je wilt beschermen aangetast wordt en zodat iemand de risico’s in de smiezen heeft. Onze regelgeving had altijd iets van ‘nee, tenzij’, maar je kunt ook voor ‘ja, mits’ kiezen. Daar komt het iedere keer op terug. Hoe kun je dingen mogelijk maken, in plaats van onmogelijk.”

Belgisch bouwen
“Ik ben eens door een journalist gevraagd: maar dat is toch Belgisch bouwen? Mijn reactie daarop was: ja, en wat is daar dan mis mee? Op die opmerking heb ik veel kritiek gekregen.”

“Belgisch bouwen is natuurlijk een breder begrip. Ik verwijs naar het particulier opdrachtgeverschap en de lol die je daaraan kunt beleven. Ik zeg niet dat alle stedenbouwkundige principes losgelaten moeten worden.” Juist het ontbreken van het stedenbouwkundige kader maakt de Belgische steden zo rommelig. Binnen de Nederlandse stedenbouwkundige traditie zal daarom niet snel een ‘Belgisch’ stedelijk landschap ontstaan, benadrukt Schultz van Haegen. “In een stedelijk gebied kan nog steeds voor een bepaalde rooilijn gekozen worden.”

“Ik woon zelf aan een oude gracht. In de loop van de jaren is daar van alles gebouwd. En er staat ook een nieuw pand tussen dat qua architectuur aansluit op zijn omgeving. De diversiteit van gebouwen zorgt ervoor dat er allerlei typen mensen wonen, zodat het ook niet in één klap veroudert.”

“En de Belgen bouwen wel meer op die manier”, constateert Schultz van Haegen: “Persoonlijk houd ik ook niet van die paleisjes. Maar als iemand daar geld aan wil uitgeven en daar gelukkig van wordt. Wie ben ik dan om te zeggen dat ik het niet mooi vind? Is zo’n volledig geregisseerde Vinex-wijk dan wel mooi?”

Nieuw Leyden laat volgens Schultz van Haegen goed de potentie van particulier opdrachtgeverschap zien. “Er staan een paar standaardhuizen tussen, maar ook een paar heel bijzondere. Ik denk dat architecten bij particulier opdrachtgeverschap meer ruimte krijgen dan bij het uitrollen van standaard woonwijken. Bij dat laatste draait het vooral om de aannemer.”

Lees het volledige interview met minister Melanie Schultz van Haegen in AWM 47, dat over anderhalve week verschijnt. In het volledige interview gaat de minister onder meer in op de decentralisatie van de ruimtelijke ordening en op de samenvoeging van de voormalige ministeries van VROM en Rijkswaterstaat tot het ministerie van Infrastructuur en Milieu.

Trefwoorden

michiel van raaij melanie schultz van haegen

1	Vakwerk Architecten uitgeroepen tot Architect van het Jaar 2025 woensdag, 5 november
2	Fenix, kunstmuseum over migratie, is Publiek gebouw van het Jaar 2025 woensdag, 5 november
3	MO*town Track 8 bekroond als Woongebouw van het Jaar 2025 woensdag, 5 november
4	IKC De Brug gelauwerd als Schoolgebouw van het Jaar 2025 woensdag, 5 november
5	MVRDV ontwerpt bolvormig sportcomplex in Albanese hoofdstad Tirana maandag, 10 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Grote steden groeien dankzij Vinex-wijken

14 juni 2013

NVM: veel meer vakantiewoningen verkocht

29 juli 2016

Bij zelfontwerp wil huizenkoper meer betalen

24 april 2012

Schultz (VVD) keert niet terug als minister

6 mei 2016

Bouman: er blijft genoeg mogelijk in architectuur

26 september 2012

Zes consortia voor aanbesteding VROM-gebouw

5 oktober 2012

BNA start cursus particulier opdrachtgeverschap

3 september 2012

Ruimtelijke structuurvisie kabinet vastgesteld

14 maart 2012

Rijk presenteert nieuw architectuurbeleid

18 september 2012

Welstandscommissie niet meer verplicht

24 november 2011

Crisis- en herstelwet wordt permanent

3 januari 2012

Rijk bemoeit zich minder met ruimte

14 juni 2011

'Meer aandacht voor groene ruimte'

14 juni 2011

Handleiding voor transformatie kantoren

22 februari 2012

Herstel kantorenmarkt nog ver weg

27 februari 2012

Schultz pleit voor rem op kantorenbouw

8 maart 2011

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Marc Koehler Associates ontwerpt twee woongebouwen in Kauwgomballenkwartier

3 uur geleden

De twee getrapte woongebouwen bevatten straks 162 appartementen, 122 ondergrondse parkeerplekken en zo’n 2.500 m2 aan commerciële ruimte in de tweelaagse plint.

WillemsenU zinkt villa af in landschap

Gisteren, 15:55

Het architectenbureau WillemsenU heeft de Villa op een Duintop ontworpen en opgeleverd.

Groningers kiezen nieuwe invulling voor plek gesloopte parkeergarage in stadscentrum

Gisteren, 13:58

Op de plek van een te slopen parkeergarage in het centrum van Groningen komen woningen, fietsenstalling, kleine winkels of horeca en een groene openbare ruimte.

Houthybride woongebouw langs de A8 in Zaandam opgeleverd

Gisteren, 12:23

In Zaandam is woningbouwproject Timbr opgeleverd. Het door de Architekten Cie. ontworpen houthybride gebouw biedt plek aan 158 huurwoningen en zo’n driehonderd vierkante meter aan maatschappelijke en commerciële voorzieningen.

Iets minder mensen vertrekken uit de Randstad dan in eerdere jaren

2 uur geleden

Onder andere omdat er in de Randstad meer kinderen worden geboren, groeit de bevolking daar sneller dan in de gebieden eromheen. Netto vertrokken er afgelopen jaar 14.000 mensen.

Woningen en park op plek van rangeerterrein bij Rotterdamse Kuip

2 uur geleden

Een rangeerterrein voor treinen tegenover stadion De Kuip in Rotterdam verdwijnt. Op de plek worden woningen en een nieuw station gebouwd. Bovendien moet een park naast het spoor worden uitgebreid.

Klimaatdenktank: Chinese CO2-uitstoot laat mogelijk daling zien

3 uur geleden

De uitstoot van CO2 in China laat over heel dit jaar mogelijk een afname zien. Dat constateert de Finse klimaatdenktank Centre for Research on Energy and Clean Air (CREA).