Wordt Muur van Mussert een Bedenkingscentrum?

21 februari 2018, 11:37

Het kan verrassend lopen. Eerst wordt de ‘Muur van Mussert’ in Lunteren met sloop bedreigd, een aantal maanden later ligt er een voorstel voor een ‘Bedenkingscentrum’ met de muur als belangrijk element. Rick Abelen, student aan de TU Eindhoven, is winnaar van een prijsvraag rond ideeën over een mogelijke toekomst voor de beladen plek.

Het Bedenkingscentrum Lunteren is de winnende inzending van Rick Abelen voor een wedstrijd die de Wetenschapswinkel van Wageningen Universiteit en Researchcentrum uitschreef. De besmette muur en een deel van de trappen zijn de enige overblijfselen van de Goudsberg, een complex dat de Nationaal Socialistische Beweging (NSB) tussen 1936 en 1945 gebruikte voor haar partijbijeenkomsten. Vanaf de muur sprak NSB-leider Anton Mussert de leden toe; er was ruimte voor zo’n 20.000 toehoorders.

Abelen stelt voor om met de overblijfselen een nationaal educatiecentrum te maken. Leerlingen van lagere en middelbare scholen leren er over de duistere kant van Nederland rond de Tweede Wereldoorlog. Het centrum omvat een museum, een auditorium en een ruimte voor lezingen en debatten.

Ondergronds
De ‘Muur van Mussert’ blijft in Abelens plan het belangrijkste element in de compositie. Een deel van de muur krijgt een functionele betekenis, aldus de student. Op enige afstand van de muur voegt hij een cilindervormig volume toe, dat dienst doet als duidelijke entree en ontvangstruimte van het centrum.

In de cilinder voert een spiltrap de bezoekers naar een ondergronds gesitueerd auditorium, dat zich bevindt onder trappartijen van de muur. Aan het auditorium grenst een ruimte voor tijdelijke exposities. Die kunnen worden gerelateerd “aan actuele samenlevingsvraagstukken, zoals de omgang met diversiteit of eigentijdse vormen van verraad”, aldus Abelen.

Zwart
Vanuit de expositieruimte, gesitueerd onder de muur, stijgt de bezoeker naar het museum. Volgens de student maakt de dimensionering van de muur het mogelijk hierin een museum te realiseren. De stenen muur wordt aan de binnenzijde zwart gekeimd als achtergrond voor stukken die de donkere bladzijden van onze geschiedenis representeren.

Via het museum komen de bezoekers buiten, op het bordes. Vanaf daar kunnen ze de wandeling vervolgen in de richting van het Lunterensche Buurtbosch en uitkijktoren De Koepel. Volgens Abelen kan door de nieuwe compositie van het Bedenkingscentrum de plek moeilijk een toevluchtsoord voor neonazi’s of andere kwaadwillenden worden.

De ideeënwedstrijd werd vorig jaar uitgeschreven door de Wetenschapswinkel van Wageningen Universiteit en Researchcentrum in opdracht van Stichting Erfgoed Ede. Zestien plannen haalden de eindronde, waarna de inzending van Abelen de uiteindelijk winnaar werd. De jury noemde zijn plan “vernieuwend en gedurfd.” Volgens hun verklaring toont het plan “de sfeer van bedruktheid”.

Slopen of behouden
In het najaar van 2017 liet Roderick Zoons, eigenaar van camping De Goudsberg, de gemeente Ede weten de 'Muur van Mussert' te willen slopen. De camping moest worden opgeknapt, maar de muur stond in de weg. Terwijl er steeds meer stemmen klonken die de muur wilden behouden, wezen de gemeente en het Rijk naar elkaar om het beladen erfgoed met een monumentenstatus van sloop te redden.

Er is nog geen beslissing genomen over behoud van het vervallen complex. Mocht het behouden blijven, dan ligt er nu een plan voor een bestemming van de overblijfselen; volgens de jury kunnen ook elementen uit andere inzendingen worden gebruikt.

Trefwoorden

rick abelen muur van mussert lunteren monument bedenkingscentrum

1	Ruimtelijk kader voor verdichting Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord vastgesteld dinsdag, 17 december
2	Bouw 92 meter hoge Victoriatoren in Eindhoven gestart donderdag, 19 december
3	Bouw 741 woningen in Max Euwe Kwartier Rotterdam gestart donderdag, 19 december
4	Maretoren voegt gemengd programma toe aan stationsgebied Leiden maandag, 16 december
5	Stedenbouwkundige visie en beeldkwaliteitplan Rijnhaven in Alphen vastgesteld woensdag, 18 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Kapel als kunstwerk voor bezinning op onze relatie met natuur

5 april 2023

Muur van Mussert beschermen als monument of niet?

24 november 2017

Wie redt de 'Muur van Mussert'

7 november 2017

Muur van Mussert krijgt status rijksmonument

27 februari 2018

Muur van Mussert officieel rijksmonument

1 oktober 2018

Winnaars Design Contest BinnenhofInsideOut bekend

25 oktober 2018

Archetypisch huis biedt zicht op weinig toegankelijke natuur

12 augustus 2020

Rick Abelen wint prijsvraag Woonidee Venray

8 januari 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Bouw 741 woningen in Max Euwe Kwartier Rotterdam gestart

19 december, 4:37

In het Brainpark Rotterdam is gisteren, 18 december, de bouw van de eerste 741 woningen in het Max Euwe Kwartier gestart. Het gaat om 430 huurwoningen in het middensegment en 311 huurwoningen in het hogere en topsegment.

Bouw 92 meter hoge Victoriatoren in Eindhoven gestart

19 december, 11:41

In Eindhoven is gestart met de bouw van de Victoriatoren. De 92 meter hoge toren, die komt te staan aan het in aanleg zijnde Victoriapark nabij het PSV-stadion, biedt ruimte voor 369 appartementen.

Anne Schroën: aantal BNA-lidmaatschappen terug op oude niveau

19 december, 10:38

Na een enorme leegloop van leden vorig jaar zijn er dit jaar minstens vijftig leden bijgekomen, plus nog eens vijftig bureaus die een proeflidmaatschap hebben afgesloten, vertelt de BNA-directeur aan Architectenweb.

Groosman en Voids winnen selectie deelplan Beekhof in Stadsoevers Roosendaal

18 december, 12:29

Een samenwerkingsverband met Groosman en stedenbouwkundig bureau Voids is geselecteerd voor het deelproject Beekhof in de nieuwe wijk Stadsoevers in Roosendaal.