De Stuurlui: “Het moet zich verder kunnen ontwikkelen”

11 juni 2013, 17:43

“We moeten af van het idee dat duurzaamheid een soort label is”, vindt Marijke Bruinsma van De Stuurlui stedenbouw. “ Zo van: deze dakpannen zijn ‘groen’, dus die gebruiken we. Het gaat om een andere manier van denken.”

Tekst Kirsten Hannema

Een voorbeeld van de andere manier van denken die Bruinsma bedoelt: oude koffiefilters als basis om paddenstoelen op te kweken. Dat kan; met hun project Mushroom Trees heeft De Stuurlui (in samenwerking met groundcondition) het bewezen. En Bruinsma is ervan overtuigd dat zoiets ook op grotere schaalniveaus mogelijk is, dat je bestaande, basic materialen op andere manieren kunt inzetten. “De kern is dat we op die manier duurzaamheid in de toekomst praktisch en betaalbaar maken; als dat lukt, zul je zien dat het vanzelf gaat lopen.”

Eethuis
De Stuurlui, het bureau dat Bruinsma samen met Frank de Volder oprichtte in 2010, werd bekend met hun Eethuis, het tijdelijke ‘eetbare’ paviljoen dat zij samen met Atelier GRAS ontwierpen voor het Tuinenfestival in Appeltern. Een huisje gemaakt van steigerbuizen, met gevels van plastic kratjes waaruit kruiden en groenten groeien. Supersimpel, maar de reacties waren er niet minder enthousiast om; wereldwijd werd er geblogd over dit ‘frikkin genius idea’ dat iedereen wel in zijn achtertuin zou willen hebben.

“Toen wij uitgenodigd werden voor de prijsvraag voor het Tuinenfestival wisten we meteen dat we iets wilden maken met verticaal groen”, vertelt Bruinsma over het ontwerp van het Eethuis. “Maar die gevelsystemen waren hartstikke duur. Wij besloten daarom een eigen systeem te verzinnen met wat er al was aan materiaal. Het Eethuis heeft er een seizoen gestaan en daarna hebben we al het groen op de composthoop gegooid, de steigerbouwer heeft zijn spullen opgehaald en de kratjes gingen weer terug naar de veiling. Dat flexibele en de tijdelijkheid heeft iets heel sterks.”

Buurtgevoel
Flexibiliteit is volgens de landschapsarchitect ook een must als het aankomt op duurzame stedenbouw. “Wat wij ontwerpen moet zich eenvoudig kunnen aanpassen in de tijd;
wij bouwen niet voor de eeuwigheid.” Daarnaast is in het werk van De Stuurlui de sociale duurzaamheid belangrijk: het betrekken van gebruikers. Bruinsma: ”Ik heb het niet over de klassieke burgerparticipatie; dan blijft het vaak beperkt tot de eigen backyard. Wij willen iets maken dat betekenis heeft voor een grotere groep mensen, een gebouw of plek die op een vanzelfsprekende manier omarmd wordt. Daarmee draag je bij aan maatschappelijke cohesie. Dat klinkt misschien erg zwaar, maar dat buurtgevoel is wel heel belangrijk.”

Hoe dat werkt kun je zien in Capelle aan de IJssel, waar De Stuurlui (ook in samenwerking met Atelier GRAS) vorig jaar een buurttuin bouwde in een jaren zeventig wijk. Bruinsma: “Op initiatief van een van de bewoners zijn we met een klein groepje aan de slag gegaan. We hebben de tuin samen met hen ontworpen en aangelegd. Het leuke was dat je zag dat er ook onder de bewoners iets groeide. We begonnen met drie mensen, op het moment dat de eerste schop de grond in ging kwam de rest erbij en aan het eind was er zelfs een wachtlijst voor een moestuin.”
Omdraaiing
Op dit moment werkt het bureau (in samenwerking met Wolbert van Dijk) onder meer aan een plan in het Overijsselse dorp Genemuiden. De aanleiding voor het ontwerp was dat de dijk verhoogd moest worden. De vraag aan de ontwerpers: wat te doen met het achtergelegen terrein? De Stuurlui draaide die vraag om: de verhoging van de dijk is aangegrepen om de woonwijk erachter te herstructureren en een nieuw waterfront aan de rivier te ontwerpen. Daarmee krijgt het dorp een hele nieuwe uitstraling.

Ook de kracht van dit plan is volgens Bruinsma de omgang met de situatie zoals die er is. “Ik vind het belangrijk dat het eigene van een plek blijft behouden. Bovendien kun je met dit voorstel tot in de verre toekomst op verschillende manieren omgaan met het water. Het water, dat in eerste instantie als een probleem werd gezien, is straks een kwaliteit.”

Trefwoorden

de stuurlui stedenbouw participatie marijke bruinsma duurzaamheid

1	CO2-gestuurd ontwerpen is efficiënt ontwerpen. Levert dat ruimtelijk nog wat op? Jazeker! dinsdag, 15 juli
2	EGM architecten over uitwerking ontwerp Fenix: “Het was echt teamwork” woensdag, 16 juli
3	Aquon – transparant laboratorium met in houten hart plek voor ontmoeting dinsdag, 15 juli
4	Studio Maks ontwerpt woongebouw volgens buddy-concept voor Oostenburg donderdag, 10 juli
5	Benthem Crouwel en Snøhetta geven eerste indruk van Huis van Cultuur en Bestuur Eemsdelta maandag, 14 juli

Gerelateerde nieuwsberichten

Except: “Nieuwbouw is meestal niet duurzaam”

9 juli 2013

Derde editie TIEN keer TIEN in teken duurzaamheid

3 september 2012

Genomineerden Casa Nova 2011 bekend

4 januari 2012

Nominaties Mosa Bal van het Jaar bekend

7 juni 2012

TIEN keer TIEN groen: meer dan energielabels

21 september 2012

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Powerhouse Company presenteert opgeleverde woontoren Nelson in Arnhem

Vandaag, 11:46

Aan de voet van de Nelson Mandelabrug in Arnhem is woontoren Nelson opgeleverd. De door Powerhouse Company ontworpen diamantvormige toren biedt plek aan 93 woningen.

Oud bankgebouw in Bladel getransformeerd tot cultureel centrum Bruis

Vandaag, 10:59

Het pand biedt plaats aan onder meer een theaterzaal, bibliotheek en café. GROUP A renoveerde het bestaande gebouw en breidde het uit met een opvallend uitkragend volume aan de marktzijde en een uitbreiding aan de achterkant.

Amsterdam bouwt nieuwe Jaap Eden IJshal

Gisteren, 14:16

Het complex, dat is ontworpen door VenhoevenCS, komt op vrijwel dezelfde plek als de bestaande ijshal. De hoofddraagconstructie van de huidige hal wordt hergebruikt in het nieuwe gebouw.

Samenwerkingsverband met Blink en WE architecten wint tender Markthuis Papendrecht

Gisteren, 11:56

Het gebouw biedt plaats aan 36 woningen, horecavoorzieningen en commerciële ruimte. Op het dak komt een collectieve daktuin, die wordt ingericht door Dakdokters Studio.

ASML op schema voor uitbreiding in Eindhoven

Vandaag, 12:31

Het concern heeft in Eindhoven grond gekocht en wil begin 2026 starten met de bouwwerkzaamheden.

Organisaties: compensatie natuur Maasvlakte II onvoldoende

Vandaag, 09:17

Zeven natuurorganisaties stapten in 2022 naar de rechter om het kabinet te dwingen de natuur te herstellen in een Europees beschermd natuurgebied voor de kust van Zeeland en Zuid-Holland.

Klimaatraad: inconsistent klimaatbeleid brengt onzekerheid

Gisteren, 15:21

“Veel klimaatbeleid is het afgelopen jaar opgeschort of teruggedraaid”, zegt raadslid en voorzitter van de visiecommissie Wieke Pot.

Flexkoop komt niet van de grond op woningmarkt, zegt NHG

Gisteren, 10:05

NHG (Nationale Hypotheek Garantie) stopt voorlopig met voorbereidingen voor ‘koop flexwoningen’, ook wel flexkoop genoemd.

Zuid-Holland zoekt met spoed nieuwe plek voor archeologisch depot

14 juli, 1:05

De provincie wilde haar archeologische vondsten onderbrengen in een nieuw te bouwen erfgoedcentrum in Katwijk, maar de gemeenteraad heeft dat plan afgewezen.