Leergangcluster

Keuls gymnasium van IAA is onderdeel van nieuw onderwijslandschap

11 november, 10:17

In het noorden van de historische binnenstad van Keulen is het gerenoveerde en uitgebreide schoolgebouw voor het Hansa Gymnasium, na een lange verbouwing, opgeleverd. Het ontwerp werd gemaakt door IAA.

De vernieuwing van deze school voor voortgezet onderwijs betrof niet alleen de bouwkundige modernisering, gedeeltelijke sloop en nieuwbouw van het monumentale gebouw uit 1899 zelf. Samen met de fysieke vernieuwing werd ook de implementatie van een geheel nieuw pedagogisch concept voor ruim 800 leerlingen ingezet. Het nieuwe Hansa Gymnasium in Keulen maakt deel uit van het ‘Bildungslandschaft Altstadt Nord (BAN)’. Dat is een innovatief cluster van een vijftal verschillende onderwijsinstellingen rondom het binnenstedelijke Klingelputzpark. Hier kunnen kinderen en jongeren van 0 tot 18 jaar één doorlopende leerlijn volgen.

Verbinding
Het BAN-project, mede geïnitieerd door de Montag Stiftung uit Bonn, wil een samenhangend en eigentijds leerlandschap vormen dat, door haar vorm en pedagogiek, de school met de stad én de samenleving verbindt. De school wordt daarbij niet zozeer als een instituut, maar als een ontmoetingsplek in de wijk gezien. Het Hansa Gymnasium is bovendien bestempeld als leidend voorbeeld voor een nieuwe generatie onderwijsgebouwen die nog gebouwd moeten gaan worden. Deze aankomende projecten moeten veel van de verouderde, naoorlogse scholen in Keulen en in andere Duitse steden de komende jaren gaan vervangen.

Het belangrijkste uitgangspunt voor de renovatie en uitbreiding van het monumentale schoolgebouw van IAA is het letterlijk openen van het gebouw naar de stad. Daartoe is het schoolplein is publiek toegankelijk geworden. Verder zijn de transparant vormgegeven nieuwbouwdelen als een tegenhanger te zien van het gesloten karakter van de oudbouw. Ook in de oudbouw zijn op veel plekken ingrepen gedaan die veel openheid moeten creëren.

Vloerschool
Het oude Hansa Gymnasium is een voorbeeld van een typische Duitse ‘Flurschule’. Een typologie die zich kenmerkt door gangen met volledig gesloten wanden en één stalen deur per lokaal van 30 leerlingen. Transparantie variatie tussen de verschillende pedagogische ruimten waren bepaald geen criteria bij het oorspronkelijke ontwerp, daterend uit het eind van de 19e eeuw.

In nauwe samenwerking met de monumentendienst van de stad Keulen is, op basis van het principe van reversibiliteit, gezocht naar manieren om twee werelden te verenigen. Namelijk het behouden van de historische structuur en karakteristieken van het neorenaissancegebouw te en tegelijkertijd maximale openheid te creëren. Hiervoor zijn grote openingen gemaakt in de dragende wandstructuur tussen gangen en lokalen. Deze ingrepen vroegen wel het nodige van de bestaande constructie.

Maar daarmee veranderde de traditionele ‘Flurschule’ wel in een clusterschool waarin lokalen zich sterker groeperen. De gewelfde, voormalige gangruimten fungeren als centrale leerzone. Zo werd geschikte ruimte gecreëerd voor het nieuwe pedagogische onderwijsconcept. Per cluster volgen de leerlingen grotendeels een individueel leerprogramma in een vijftal lesruimtes. Deze ruimtes kunnen, dankzij flexibele wanden en geïntegreerde kastruimte, worden aangepast aan verschillende lesvormen, van geconcentreerd werken tot samenwerken.

Zolder
Om het beoogde aantal onderwijsclusters in de oudbouw te kunnen realiseren is de aula verplaatst naar de zolderruimte. Oorspronkelijk was deze op de tweede verdieping gesitueerd. De imposante, tien meter hoge zolderruimte was, sinds de bouw in 1899, nog nooit gebruikt. Door het verduurzamen van de kapconstructie en het inbouwen van een geheel nieuwe betonvloer op de tweede verdieping is hier een grote, multifunctionele ruimte gerealiseerd voor schoolbijeenkomsten, voorstellingen en muziek- en bewegingsonderwijs.

Nieuwbouw
De bovenbouw is ondergebracht in de nieuwbouwvleugel. Hier domineren grote, open leerlandschappen die een visuele verbinding met de stad hebben. De grote vensters creëren zichtlijnen waardoor leerlingen verbonden kunnen zijn met de wereld om hen heen. Deze ruimtelijke overgang weerspiegelt, volgens de architecten en de school, tevens hun mentale en intellectuele ontwikkeling van beschutting naar openheid.

De nieuwbouw sluit qua materiaalgebruik en kleurstelling aan op het historische gebouw aan de Hansa Ring. Het nieuwe metselwerk is afgestemd op het zandsteen van de monumentale voorgevel. Zo grijpen de oudbouw en nieuwbouw in elkaar grijpen en vormen ze een samenhangend geheel. In de kopgevel van de nieuwbouw, bij de entree van het schoolplein, is verder een citaat van filosoof Hegel opgenomen. Dit kwam voort uit een prijsvraag onder de leerlingen. Het citaat 'Tegenspraak is de bron van alle beweging' vat de geest van het BAN-leerlandschap en het nieuwe Hansa Gymnasium treffend samen.

Trefwoorden

iaa onderwijslandschap renovatie keulen iaa architecten school duitsland

1	Den Bosch 'pauzeert' aanbesteding voor ontwerp gebiedsontwikkeling Citadelpoort maandag, 17 november
2	Expositie in Kunsthal belicht eerdere toeristische periode Rotterdam dinsdag, 18 november
3	Het streven naar nieuw is ouderwets donderdag, 20 november
4	Zelfsluitende Vlotterkering in Steyl vormt tevens 'balkon aan de Maas' dinsdag, 18 november
5	Kleurrijk atrium vormt hart van nieuw internationaal hoofdkantoor NXP maandag, 17 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Intentieovereenkomst houten wooncomplex voor ouderen in Amsterdam

18 februari

Nieuwe huisvesting IAA Architecten in herbestemde Melkhal

15 augustus 2023

Tweede fase herinrichting IJsselkade Zutphen afgerond

1 februari 2023

Uitkijktoren als een stalen slang

9 maart 2022

Nieuw centrumgebouw voor woonzorgpark Noordwijk

29 juli 2021

Nieuwe partners in IAA Architecten

25 juni 2019

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Studioninedots deelt nieuwe beelden van project Spark op Smakkelaarsveld in Utrecht

3 minuten geleden

Terwijl het project in de bouw is, de contouren ervaren zichtbaar worden, deelt Studioninedots nieuwe beelden van de invulling van het Smakkelaarsveld, direct naast Utrecht Centraal en Hoog Catharijne.

MVRDV ontwerpt groene woontoren met gemeenschappelijke balkons en dakterras in Taiwan

1 uur geleden

Als onderdeel van de gemeenschappelijke voorzieningen voor de bewoners van de woontoren zijn vijf gedeelde balkons en een gedeeld dakterras voorzien.

Silhouet van middelbare school in Lemmer verwijst naar boerenschuren in omgeving

2 uur geleden

Het schoolgebouw, zijn interieur en het landschap eromheen zijn ontworpen door BDP.

Studio for New Realities brengt binnenspel Plaswijckpark onder gevouwen dak

21 november, 2:00

Het Plaswijckpark in het noorden van Rotterdam biedt voor kinderen allerlei mogelijkheden om buiten te spelen. Voor dagen met minder goed weer is er nu een tweede paviljoen gerealiseerd met mogelijkheden om binnen te spelen.

Vervoersregio's Rotterdam, Den Haag en Amsterdam willen miljard extra voor OV

21 november, 11:29

Volgens burgemeester Jan van Zanen van Den Haag is 500 miljoen euro extra nodig "om niet achteruit te gaan door indexering en bezuinigingen". En nog eens 500 miljoen euro is nodig "om het OV mee te laten groeien met het aantal inwoners.

Mogelijke proef zelfrijdende pendelbussen tussen station Hoofddorp en Schiphol Trade Park

20 november, 2:15

De provincie Noord-Holland onderzoekt of het zelfrijdende pendelbussen zonder chauffeur kan laten rijden in de buurt van Schiphol. Als dit qua veiligheid en techniek haalbaar is, wil de provincie in 2027 een proef starten.

Fietsflat bij Amsterdam Centraal wordt na 25 jaar gesloopt

20 november, 1:45

Voor de door VMX Architects ontworpen fietsenstalling is geen nieuwe plek gevonden. Daarom wordt de 'fietsflat' nu gesloopt.

Maastricht grootste stijger op lijst van beste steden om te wonen

20 november, 1:15

Op de ranglijst van de Atlas voor Gemeenten steeg Maastricht de afgelopen tien jaar van de 40e naar de 34e plek. Amsterdam staat stevig op de 1e plek van de lijst.

Minder infraprojecten gaan door na bezuinigingen Prinsjesdag

20 november, 10:40

Minder infrastructuurprojecten kunnen doorgaan door bezuinigingen die met Prinsjesdag zijn doorgevoerd. Dat staat in antwoorden op Kamervragen over de begroting van het Mobiliteitsfonds.

Om malafide grondspeculatie tegen te gaan, overweegt het kabinet een bedenktijd voor kopers van grond

20 november, 9:00

Grondhandelaren splitsen landbouwgrond vaker op in kleine stukjes en verkopen die dan door aan particulieren. De kopers kunnen dan ten onrechte denken dat de gemeente op de grond wil bouwen, terwijl dat niet zo is.

Ga naar het nieuws-archief