De Nieuwe Herdgang

23 juni 2022

De Nieuwe Herdgang refereert naar de historische driehoekige weides, die het beginpunt waren van nieuwe nederzettingen. Verwijzend naar deze eerste menselijke ingrepen in het landschap, is de uitzichttoren vormgegeven als een sculpturale driehoek. Met De Nieuwe Herdgang worden de drie omliggende landschappen Moerenburg, Koningshoeven en de Oisterwijkse Bossen met elkaar verbonden. Tegelijkertijd vormt de driehoek een symbolische toegangspoort vanuit het landschap naar de stad Tilburg.

Gemeente Tilburg schreef in 2017 een prijsvraag uit voor jonge ontwerpers voor een uitzichttoren van 25 meter hoog in Knooppunt De Baars. De toren moest ruimte bieden aan 10-15 mensen en zou de door de A58 doorsneden landschappen van Moerenburg en Koningshoeven (mentaal) herstellen.

Ontwerpteam
Studio Architectuur MAKEN was ‘hoofdaannemer’ van de architectuur-, constructie- en bouwkostencalculatie-opdracht. Samen met constructeur Transist-or en opdrachtgever Gemeente Tilburg nam de studio een sturende rol ten aanzien van de realisatie, waarbij het BIM model de leidraad was. Zij controleerde regelmatig op de bouw of het ontwerp conform dit model werd gerealiseerd en dacht met de aannemer mee over de realisatie. Met een ecoloog en een landschapsontwerper van Eelerwoude is gewerkt aan de heuvel en de omliggende ruimte.

Materiaal en techniek
De uitzichttoren bestaat uit een verzinkt stalen constructie met Accoya bekleding. Daarbij is al het staalwerk zoveel mogelijk uniform in kleur uitgevoerd. De omlijsting van de toegangstourniquet is bijvoorbeeld gemaakt van dezelfde geperforeerde staalplaat als de traptreden. De Accoya houten bekleding krijgt in de loop van de tijd een natuurlijke vergrijzing, waardoor het kleurverschil tussen staal en hout kleiner wordt. Zo versterkt een ton-sur-ton kleurenpalet de hoofdvorm van de sculptuur.

Duurzaamheid
Er is gestreefd naar een zo lang mogelijke levensduur. De staalconstructie is ondanks haar fragiele voorkomen robuust, de details is extra aandacht uitgegaan naar het voorkomen van corrosie. De bekleding is biobased. De stevige Accoya houten delen zijn losmaakbaar bevestigd op 8cm van elkaar, zodat ze goed geventileerd zijn. De hout- en staalleverancier zijn lokale partijen, beide gevestigd op 15 minuten rijafstand van de locatie.

Inbedding in de context en ecologie
Landschap en mens zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De Nieuwe Herdgang maakt deze verbinding expliciet en maakt het landschap toegankelijker. Het is een plek waar de stad ontspant. De driehoekige vorm waarin dit gegoten wordt is bovendien een historische verwijzing naar de eerste menselijke ontmoetingsplekken in het landschap: de herdgangen.

De uitzichttoren gaat een extra sterke relatie aan met het landschap door de heuvel waar ze op gebouwd is. De heuvel trekt het landschap als het ware omhoog en ondersteunt de uitzichttoren. Ook zorgt de heuvel voor verschillende soorten ondergrond (nat en droog) en dat versterkt de biodiversiteit. Samen met een ecoloog en landschapsontwerper van Eelerwoude werkten we aan de inrichting van de omliggende ruimte, waarbij de natuur zoveel mogelijk haar eigen gang mag gaan.

Uitwerking, detaillering en proces
De uitzichttoren is zowel een herkenningspunt dat je vanaf elk punt op de snelweg anders beleeft, en een driehoek die drie landschappen mentaal met elkaar verbindt. Je ervaart de driehoek als poort of als wijzende punt van buitenaf, en als je de driehoek beklimt of afdaalt ervaar je de drie richtingen van de drie landschappen de ze “aanwijst”. De sculptuur moest daarom leesbaar en scherp gedetailleerd worden, gesloten vanwege de veiligheid maar open vanwege het uitzicht.

De grootste uitdaging was het realiseren van veilige en goed beloopbare trappen binnen de driehoek, de 25 meter hoogte halen en tegelijkertijd te zorgen dat de schuine lijnen in scherpe punten uitkomen. Bovendien was er voor dit project een beperkt bouwbudget (275.000 euro, inclusief honoraria). Studio Architectuur MAKEN beheerde een BIM model, in nauwe samenwerking met de leveranciers en constructeur Rutger Snoek.

Voor een leesbare hoofdvorm is een uniforme afwerking gekozen. De kleur van het verzinkte staal sluit aan bij de houten delen die zullen vergrijzen. De omlijsting van de toegang is gemaakt van dezelfde geperforeerde plaat als de traptreden.

Houten delen zijn op 8 cm afstand van elkaar bevestigd op zo’n manier dat ze goed geventileerd zijn, veiligheid gegarandeerd kon worden en er tussen de latten een glimp van het uitzicht te zien is. In de hoeken vormen afgeschuinde delen een scherpe punt.

Stel jezelf kort voor! Dan weet het betreffende bedrijf wie hun model gedownload heeft.

Wil je niet bij elke download jouw gegevens in hoeven voeren?
Klik dan hier om in te loggen.

Heb je nog geen account? Maak dan hier een gratis account aan.

Voornaam

Achternaam

E-mailadres

Downloaden

Wanneer je modellen downloadt op Architectenweb.nl worden relevante gegevens van jou – zoals jouw naam en e-mailadres – met het betreffende bedrijf gedeeld. Meer hierover lees je in ons privacybeleid.

Locatie

Trefwoorden

sculptuur moerenburg oisterwijkse bossen accoya tilburgse toren de nieuwe herdgang biodiversiteit koningshoeven tilburg uitkijktoren

Studio architectuurMAKEN

Neem contact op

Staat van realisatie Voltooid

Start ontwerpproces 2017

Start bouw 2021

Oplevering 2021

Ingebruikname 2021

Plaats Berkel-Enschot

Meewerkende partijen

ArchitectStudio architectuurMAKENProjectarchitectNina AalbersOntwerpteamFerry in ’t Veld, Willem EversOpdrachtgeverGemeente TilburgAannemerAannemersbedrijf J.A. van GisbergenConstructeurRutger Snoek, Transist-orFotograafStijn PoelstraLandschapsarchitectEelerwoudeAdviseur bouwkostenBKS Schagen

Leveranciers

StaalwerkReijrink Staalconstructie Houten delen Houthandel van Dal

Neem contact op met Studio architectuurMAKEN

Je bent momenteel niet ingelogd. Hierdoor is het alleen mogelijk om meer informatie per e-mail op te vragen. Wil je liever gebeld worden of documentatie per post ontvangen? Klik dan hier om in te loggen.
Heb je nog geen account? Maak dan hier een gratis account aan.

Voornaam

Achternaam

E-mailadres

Opmerkingen