Vijf Hagemeistersorteringen in Toren, Hoorn
Stevig ensemble met sprekende kleuren
Als een nieuw landmark staat woningbouwcomplex Toren aan de stadsrand van Hoorn. De transformatielocatie waarop de nieuwbouw verrees, verlangde aan de gevels een stevige kleurstelling. Projectontwikkelaar Guido Scholtens en projectarchitect Maarten Overtoom realiseerden dat met een ensemble van vijf sprekende Hagemeistersorteringen. Met die sorteringen haakt de architectuur van Toren tegelijkertijd aan op de historische baksteenarchitectuur in de nabije binnenstad. De gevels van de zestig meter hoge toren van het woningbouwcomplex werden vol vermetseld met de diepgele Hagemeistersortering Rostock GT.
Het recent opgeleverde nieuwbouwcomplex Toren verrees in transformatiegebied De Poort van Hoorn, op de hoek van de Maelsonstraat en de Provincialeweg N506. Het ontwerp stamt van GeO Architecten uit Schagen. Projectarchitect Maarten Overtoom vatte de 212 woningen van het woningbouwcomplex in een gesloten bouwblok van overwegend zes bouwlagen hoog, met op de oostelijke kopgevel een markante, zestig meter hoge woontoren. Toren bevat zo'n twintig verschillende woningtypes, in grootte variërend van zeventig tot 160 vierkante meter, gegroepeerd rond een groene, semi-openbare binnentuin.
Maarten Overtoom ontwierp Toren als een solid met drie schaalsprongen: plint, bouwblok en toren. De plint van twee bouwlagen was een stedenbouwkundige voorwaarde. Maarten Overtoom: "Dat geeft de gevels van de laagbouw een fraaie verhouding van 1:2. Die sprong in de gevel maken de historische VOC-pakhuizen in de binnenstad van Hoorn ook."
De parcellering van de solid werkte GeO Architecten uit met vijf Hagemeistersorteringen: de zandgele Rostock GT, de bruinachtig-rode Gent BU, de van donkerrood tot antraciet genuanceerde Lübeck GT, de donkerbruine Liverpool GT en de licht- tot donkerbruin glinsterende Leeds SR. Per woonblok is in de laagbouw van Toren steeds één kleur baksteen als beeldmerk ingezet om de schaal van de solid naar de menselijke maat te brengen en leefbaarheid te scheppen, zo Overtoom.
De keuze voor baksteen werd gemaakt door de ontwikkelaar en bouwer van Toren, Scholtens Projecten uit Wognum. Directeur Guido Scholtens: "Baksteen is een rijk, warm en duurzaam gevelmateriaal dat in Nederland traditie heeft."
Toren verlangde sorteringen met een stevige kleurstelling. Scholtens: "De nieuwbouw ligt op een stadsrandlocatie met grootschalige bebouwing en uitgesproken kleuren. Dankzij de vijf Hagemeistersorteringen houdt Toren zich in deze omgeving goed staande – terwijl we met het klassieke gevelmateriaal tegelijk ook subtiel refereren aan de historische baksteenarchitectuur in het centrum."
De projectontwikkelaar verlangde daarnaast een harde steen, die niet vervuilt en op hoogte de inwerking van klimaat en wind weerstaat. Scholtens: "Ook daarom kwamen we op Hagemeister uit."
Met de Hagemeisterstenen ontwierp Maarten Overtoom façades vol plasticiteit. Die plasticiteit zit onder meer in de uitkragende penanten in de toren, in verticaal gemetselde gevelvlakken en in de huifen. In de toren zijn de balkons met metselwerk geïntegreerd in het gevelaanzicht. De bekroning van de toren kent twee verbijzonderingen: een groot venster op de stad met een lijst van metselwerk, naast een geveldeel met ranke verticale gemetselde penanten.
In de zestig meter hoge toren werd aan alle gevels de Rostock GT toegepast, een levendige en genuanceerde diepgele sortering met sinteringen en kolenbrandaccenten. Scholtens Projecten koos voor vol vermetselen. Een beredeneerde afweging, aldus Guido Scholtens: "Met deze keuze bleven we dicht bij de traditie en kwaliteiten van ons bedrijf. Wij hebben volop ervaring met metselen op hoogte."
De Rostock GT is overal in halfsteensverband uitgevoerd. De voegen zijn afgestemd op de steenkleuren. Met donkere voegen is zoveel mogelijk de verzadiging van de stenen naar voren gehaald. Hier en daar benadrukt lichter voegwerk meer de gemetselde vlakken.
In de uitvoering verlangde het verwerken van de Rostock GT aandacht, aldus Guido Scholtens: "De hardheid van deze specifieke sortering vroeg van de metselaars extra oplettendheid, om met het drijven van de steen om te gaan. Maar het eindresultaat is spectaculair. Als de zon op de toren schijnt, glanzen de stenen. Het gebouw spreekt. Als we dit project opnieuw zouden moeten doen, kozen we weer deze steen - vanwege het fraaie uiterlijk, het feit dat de steen spatzuiver blijft en omdat hij praktisch niet veroudert. Kijk je naar de stichtingskosten, dan zou je misschien zeggen: neem een andere steen. Maar kijk je naar de duurzame kwaliteit van de architectuur, de waarde voor de stad en naar het gebouw als belegging, dan loont deze steen zich dubbel en dwars."
Voor Maarten Overtoom is Toren een project waarin hij op grote schaal kon ontwerpen met Hagemeistersorteringen. Een ervaring die voor herhaling vatbaar is: "Het is bijzonder om met deze sorteringen alle schaalniveaus te kunnen verbinden, van de sprekende individuele steen tot aan de grootschalige hoofdvorm."
Projectgegevens
Programma: 212 wooneenheden, 29.577 m² bvo ex stallingsgarage
Opdrachtgever en bouw: Scholtens Projecten Wognum en Scholtens Bouw Wognum
Architectuur: GeO Architecten, Schagen
Projectarchitect: Maarten Overtoom
Constructie: Constructiebureau Tentij BV
Oplevering: derde kwartaal 2020
Baksteen: Rostock GT, Gent BU, Lübeck GT, Liverpool GT, Leeds SR
Formaat: WF (210 x 100 x 52 mm)
Gemetseld geveloppervlak: ca. 6.500 m²