Grootste Cuypers-overzicht ooit in het NAi

18 juli 2007, 13:45

Pierre Cuypers (1827 - 1921) is geroemd en verguisd. Hij verrijkte het Nederlandse landschap met tientallen kerken, ontwierp het Centraal Station en het Rijksmuseum in Amsterdam en hij restaureerde een aanzienlijk aantal gebouwen, waaronder Kasteel de Haar, nabij Utrecht. Zijn architectuur en standpunten zijn nog altijd omstreden omdat hij positie koos in het debat over de betekenis van architectuur in relatie tot religie en gemeenschapszin. Een debat dat nog steeds actueel is.

De inventarisatie van het meest omvangrijke archief in bezit van het Nederlands Architectuurinstituut is afgerond. En vanaf 22 september presenteert het instituut het grootste overzicht ooit van het werk van deze omstreden en bevlogen architect zowel in Rotterdam als in Maastricht.

De architect Pierre Cuypers had een missie: hij geloofde in een samenlevingsideaal, in een architectuur die de maatschappij kon veranderen, in het Gesamtkunstwerk en in de neogotiek als enige gerechtvaardigde architectuurstijl. Bij het nastreven van zijn ideaal greep hij terug op de middeleeuwen: een maatschappij met duidelijke rangen en standen, met de katholieke kerk als middelpunt en de gilden met hun ambachtelijke kwaliteiten. In de tentoonstelling in het NAi in Rotterdam en in Maastricht komt Cuypers' passie voor architectuur tot leven. In beide tentoonstellingen wordt een dwarsdoorsnede uit het leven van Cuypers gepresenteerd waardoor zijn denken, ontwerpen en handelen in de dynamiek van de tweede helft van de negentiende eeuw wordt geplaatst. In Rotterdam beslaat die dwarsdoorsnede het jaar 1877 en in Maastricht het jaar 1897.

In 1877 bereikt Cuypers de leeftijd van vijftig jaar en werkt hij aan de twee meest bediscussieerde publieke gebouwen van de negentiende eeuw: het Centraal Station Amsterdam en het Rijksmuseum. Hij bouwt en restaureert kerken, heeft een absurd reisschema, leidt meerdere kunstwerkplaatsen en is net benoemd tot Rijksbouwmeester.

In deze periode ligt hij zwaar onder vuur, maar dit staat een indrukwekkende productie waarbij Cuypers als totaalregisseur optreedt niet in de weg. De tentoonstelling laat met tientallen schetsen, tekeningen, boeken en foto's de belevingswereld en energie van Cuypers zien. Daarnaast wordt er een spectaculaire verzameling van altaren, bidstoelen, beelden en ander kerkinterieur in de tentoonstelling bij elkaar gebracht. In 1897 wordt Cuypers zeventig jaar. Hij houdt zich dan voornamelijk bezig met de restauratie van Kasteel de Haar. De jongere generatie architecten plaatst hem in deze periode als wegbereider van de moderne architectuur op een voetstuk; een groter contrast met 1877 is er niet. In de tentoonstelling in het NAi Maastricht staat de ontwerpgeschiedenis van Kasteel de Haar centraal.

Bij De Haar ging het Cuypers om het creëren van een ideale toestand: een verbeterde werkelijkheid. Het werd een geheel nieuw Gesamtkunstwerk en met een duizelingwekkend aantal tekeningen ook zijn best gedocumenteerde project. Kasteel de Haar is representatief voor zijn opvattingen over restaureren waarin nieuwbouw een geoorloofd middel was. Tekeningen, foto's, gebruiksvoorwerpen en een groot aantal interieurstukken uit het Kasteel zijn hiervan het bewijs.

Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt een publicatie waarin de complete oeuvrelijst van Cuypers' werk voor het eerst wordt gepresenteerd. Het boek wordt uitgegeven door NAi Uitgevers. Voor meer informatie kijk op www.naipublishers.nl.

De tentoonstelling in het NAi Rotterdam en Maastricht is te bezoeken van 22 september tot en met 6 januari 2008.
Bron: bron + beelden: Nederlands Architectuurinstituut

1	The Pulse of Amsterdam op de Zuidas officieel opgeleverd vrijdag, 15 november
2	Realisatie omvangrijk houten gebouw van Nudus voor Havenbedrijf Rotterdam stap dichterbij woensdag, 20 november
3	Team onder leiding van KAAN Architecten ontwerpt geavanceerd onderzoeksgebouw in Lausanne maandag, 18 november
4	Museum Kruithuis ’s-Hertogenbosch officieel geopend na zorgvuldige transformatie dinsdag, 19 november
5	48 grondgebonden woningen op bosrijke locatie Almere Duin vrijdag, 15 november

Gerelateerde nieuwsberichten

NAi verwerft archief Carel Weeber

26 mei 2009

‘Beeld negentiende-eeuwse architecten onjuist’

27 oktober 2009

Vaste tentoonstelling Cuypers opent deuren

19 maart 2009

Video: Pierre Cuypers in De IJzeren Eeuw

29 mei 2015

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Een houten villa genesteld in het bos

2 uur geleden

Het ontwerp van Kumiki Architecture voor Bosvilla Oostvoorne is erop gericht dat de familiewoning als het ware opgaat in de natuur. De volumes van de benedenverdieping liggen iets verzonken en de gevel is bekleed met gebrand hout.

Mecanoo presenteert bouwfoto’s van het Doris Duke Theatre in Becket, Massachusetts

4 uur geleden

De bouw van het nieuwe Doris Duke Theatre in het Amerikaanse Becket, Massachusetts naar ontwerp van Mecanoo vordert gestaag.

Happel Cornelisse Verhoeven presenteert ontwerp renovatie Algemene Rekenkamer

Vandaag, 13:15

De belangrijkste ingrepen zijn het terugplaatsen van de hoofdentree naar het Lange Voorhout en het verbouwen van het deel tussen het monument en de uit 1997 stammende bouwdeel door Aldo en Hannie van Eyck.

Prestigieuze Galerij der Koningen in Museo Egizio na herontwerp door OMA officieel geopend

Vandaag, 11:15

Het ontwerp door David Gianotten en Andreas Karavanas van OMA, in samenwerking met Andrea Tabocchini Architecture (ATA), plaatst de sculpturen in een heldere eigentijdse interpretatie van hun oorspronkelijke architectonische context.

Tekort aan grond blijft bouw sociale huurwoningen dwarszitten

3 uur geleden

Vorig jaar lukte het corporaties om meer woningen te bouwen, maar het waren er volgens branchekoepel Aedes toch nog steeds veel te weinig.

Tender voor woonblokken op twee van de laatste kavels Eenhoorngebied Amsterdam

Vandaag, 14:41

Gezocht wordt naar een partij die op de kavels 2a en 6 voor 8.858 m² aan woningen en voorzieningen wil realiseren.

Woonbond stapt uit overleg over huren in sociale sector

Gisteren, 16:08

Volgens de belangenorganisatie voor huurders blijft het kabinet koersen op een torenhoge huurstijging. Dat is voor de bond onacceptabel.

Ruim 3.000 huurwoningen minder op de markt

Gisteren, 09:35

Sinds de introductie van de Wet betaalbare huur deze zomer zijn per saldo meer dan 3.000 huurwoningen van de markt verdwenen. Met name het aanbod van duurdere huurwoningen is afgenomen.