‘Zien is weten’ in Nederlands paviljoen Biënnale

5 juli 2006, 11:25

Al sinds de zeventiende eeuw verbeelden Nederlandse architecten steden vanuit een positie waarin ze overzicht hebben en met oog voor de toekomst. Ze ontwerpen de Nederlandse stad als een complete en bewoonbare omgeving in plaats van als een verzameling losse objecten. Tijdens de tiende Internationale Architectuurbiënnale in Venetië met als thema 'Metacity' presenteert Nederland in het Rietveld Paviljoen een onderzoek naar het perspectief op de stad, in het bijzonder Amsterdam.

De Nederlandse inzending met de titel 'Zien is Weten - Het perspectief in de Nederlandse architectuur' wordt verzorgd door het Nederlands Architectuurinstituut (NAi). 'Zien is Weten' is te zien van zondag 10 september tot en met zondag 19 november 2006 in Venetië.

Fantastische tekeningen
De tentoonstelling is samengesteld met werken uit de historische en hedendaagse architectuurcollectie van het NAi, aangevuld met bruiklenen van contemporaine architecten. Een selectie van de meest fantastische tekeningen van twee eeuwen Nederlandse architectuurgeschiedenis laat zien hoe architectuur de stad kan verbeelden als een plek die we bewonen, begrijpen en misschien zelfs beheersen. De perspectieftekeningen zijn het gereedschap om de metropool te overzien en tegelijkertijd de schoonheid en de kracht van het ontwerp te presenteren.

Perspectief heeft de Nederlandse kunst en architectuur groot gemaakt. De charme van de zeventiende-eeuwse Nederlandse kunst is het resultaat van een duidelijke, expliciete organisatie van alledaagse objecten in een sterk ruimtelijk geconstrueerde compositie. De Amsterdamse grachtengordel is daarvan wellicht het beste voorbeeld: met behulp van de perspectivische tekening en de camera obscura waren kunstenaars in staat om zowel interieurs als stadsgezichten heel realistisch te representeren. De zeventiende-eeuwse schilder gaf ons controle over onze gebouwde realiteit.

Berlage
Eind negentiende eeuw ontwikkelde de Nederlandse architectuur zich als een onafhankelijke discipline. Met de perspectieftekening waren architecten in staat de snelgroeiende metropolen te vangen in één beeld. H.P. Berlage verfijnde de techniek, waardoor hij een hele wijk - Plan Zuid in Amsterdam - als coherent beeld kon laten zien. In latere jaren werden Nederlandse architecten ambitieuzer en meer abstract in deze methode.

Ze ontwierpen en verbeelden hele nieuwe steden en zelfs nieuw land: gebouwen en tussenruimtes gecomponeerd in de laagvlakte van het Nederlandse landschap. Een reactie kwam in de jaren zeventig. Architecten als Aldo van Eyck propageerden de menselijke maat en een meer alledaagse manier van ontwerpen. Foto's en collages werden onderdeel van het perspectief, waarmee de architect een gefragmenteerde maar zeer persoonlijke voorstelling van stad maakte.

Recent heeft de computer de verschillende perspectivische technieken versmolten tot een naadloze animatie. Architecten als Rem Koolhaas presenteren digitale ontwerpen waarbij een eindeloze ruimtelijke variatie mogelijk is, terwijl bureaus als MVRDV de virtuele omgeving gebruiken om concepten vorm te geven. Tekeningen geven niet langer de toekomst maar juist de onvoorspelbaarheid van de stad weer.

Amsterdam in Europa
Amsterdam als geografische, stedenbouwkundige en architectonische eenheid laat deze ontwikkeling in tijd en ruimte goed zien. De grachtengordel is voor veel ontwerpers een uitgangspunt geweest. De stedelijke groei van Amsterdam geeft een goed beeld van de wijze waarop de Nederlandse architectuur zich heeft ontwikkeld, ook in Europees perspectief. De meeste steden in Europa kennen een vergelijkbare opeenvolgende groei en hebben te maken met de daarbij horende stedenbouwkundige problemen.

De Nederlandse inzending voor de Architectuur Biënnale Venetië is georganiseerd door het NAi op uitnodiging van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage uit de HGIS Cultuursubsidie.
Bron: Nederlands Architectuurinstituut

Trefwoorden

perspectief

1	Merwede – overzicht stadsblokken eerste fase woensdag, 17 december
2	Powerhouse Company en SO-IL delen ontwerp voor toren naast Whitney Museum dinsdag, 16 december
3	Purmerend kiest uit drie ontwerpen voor Schapenmarkt woensdag, 17 december
4	Voormalige jeugdgevangenis in Amsterdam getransformeerd en uitgebreid tot woongebouw woensdag, 17 december
5	MVRDV werkt aan renovatie boeddhistisch klooster in Franse Dordogne vrijdag, 12 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Twee architecten naar Biënnale van Venetië

11 april 2011

Beeldenroute in Plan Zuid van Berlage

17 augustus 2009

Paviljoen Biënnale 'perspectivisch' opgezet

23 augustus 2006

Andere nieuwsberichten

KAAN Architecten breidt bureauleiding uit

3 uur geleden

KAAN Architecten heeft vier associate partners en vier associate architects benoemd.

Caroline Voet publiceert ontwerphandboek over Dom Hans van der Laan

4 uur geleden

Deze maand verschijnt bij nai010 uitgevers het ontwerphandboek Dom Hans van der Laan in de praktijk. In de publicatie ontrafelt Caroline Voet de ontwerpprincipes van de Nederlandse benedictijner monnik en architect.

Bedrijfsverzamelgebouw Plus Ultra op universiteitscampus Wageningen klaar

Vandaag, 11:10

De draagconstructie van het 7.600 vierkante meter omvattend gebouw is nagenoeg volledig van CLT gerealiseerd en de gevel is bekleed met tegels van gerecycled plastic. Proof of the Sum is verantwoordelijk voor het ontwerp.