Masuistraat, hof, render, BETA en KADERSTUDIO

Masuistraat, render, BETA en KADERSTUDIO

Masuistraat, foto context, BETA en KADERSTUDIO

Masuistraat, gevelaanzicht, BETA en KADERSTUDIO

Masuistraat, axonometrie, BETA en KADERSTUDIO

Masuistraat, interieur fietsenkelder, ontwerp, BETA en KADERSTUDIO

Masuistraat, interieur, ontwerp, BETA en KADERSTUDIO

Masuistraat, diagram structuur, BETA en KADERSTUDIO

Masuistraat, plattegrond kelder, BETA en KADERSTUDIO

Masuistraat, plattegrond eerste verdieping, BETA en KADERSTUDIO

Masuistraat, plattegrond tweede verdieping, BETA en KADERSTUDIO

Masuistraat, plattegrond derde verdieping, BETA en KADERSTUDIO

Masuistraat, doorsnede, BETA en KADERSTUDIO

BETA en Kaderstudio gaan voormalige fabriek in Brussel ombouwen tot een intergenerationeel woongebouw

26 september, 9:00

In de Brusselse Noordwijk gaan BETA en Kaderstudio een voormalige fabriek ombouwen tot een intergenerationeel woongebouw. OCMW en Bouwmeester Maître Architecte (BMA) selecteerden de architectencombinatie voor de opgave waar solidariteit en circulariteit samenkomen. Het bureau Bouwmeester Maître Architecte (BMA) en het OCMW, voluit het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn van de Stad Brussel, kozen de inzending van BETA en Kaderstudio na een oproep aan ontwerpers.

Gemeenschapsvorming
De oproep kwam voort uit een analyse waaruit een noodzaak bleek om nieuwe, toegankelijke woningen te bouwen. In het bijzonder voor bepaalde, geïsoleerde bevolkingsgroepen, zoals ouderen en eenoudergezinnen. De opriep betrof een voorstel voor 11 intergenerationele woningen. De achterliggende gedachte is om ouderen een alternatief te bieden voor verzorgingstehuizen. Dit door hen te laten samenwonen met eenoudergezinnen met, bij voorkeur, moeders. De instanties hopen dat hiermee een impuls aan gemeenschapsvorming en het gevoel van solidariteit, gelijkheid, emancipatie en inclusie gegeven kan worden.

Maximaal hergebruik
In de onderbouwing door BMA bij het bekendmaken van de winnaars van de oproep ‘Masui. Intergenerationele solidariteit aan het Zennepark’ wordt het maximale hergebruik van de bestaande betonstructuur geprezen. Dit gebeurt door de fysieke en geometrische grenzen optimaal te benutten. Het ontwerp stelt volgens BMA compacte plattegronden voor en beperkt het aantal woningen tot tien. Dit maakt de toevoeging van slechts één houten verdieping mogelijk binnen een volumetrie van drie bouwlagen. Sloop wordt tot het strikt noodzakelijke beperkt. Ook wordt het behoud van de bakstenen muur geprezen. Die markeert de grens tussen het Zennepark en het perceel. Zo blijft een stille getuige van het industriële verleden zichtbaar. Verder wordt het gevonden evenwicht tussen private en gedeelde ruimten gewaardeerd. Dit geldt ook voor de geënsceneerde en aangename route door het gebouw die het gebruik van de collectieve ruimten stimuleert en de gezelligheid ervan versterkt.

Ombouw
Het project van BETA en Kaderstudio ligt op een hoekperceel aan de Masuistraat en de ingang van het Zennepark. Daar staat al een markant gebouw uit de jaren ‘60 met een bijzondere betonnen constructie. De functionele, robuuste en aanpasbare structuur is vergelijkbaar met die van andere industriële gebouwen in de wijk. Ooit deed het gebouw dienst als reparatiewerkplaats voor modeltreinen en, daarna, als garage. Het ontwerp van beide bureaus voorziet in een ombouw van de resterende structuur tot een duurzaam woongebouw dat ten dienste staat van de gewenste ‘intergenerationele solidariteit’. De sociale ambities reiken ook tot buiten het gebouw. Het project moet bijdragen aan een geëmancipeerde wijk en de binding tussen bewoners.

Radicaal behoud
De ontwerpstrategie van beide bureaus gaat uit van radicaal behoud. Alleen het stalen dak wordt verwijderd zodat het gebouw tot een hofje kan worden omgetoverd. Het betonskelet wordt zichtbaar en gebruikt als ruimtelijk, structurerend element in een grote ruimte waar collectieve functies samenkomen. Hier wordt een gevoel van vrijheid opgeroepen en worden bewoners uitgenodigd zich de ruimte eigen te maken. In deze ruimte bevindt zich een openbaar toegankelijke wasserette die wordt beheerd door de bewoners. De wasserette is goed zichtbaar vanuit de wijk en heeft een dubbelfunctie als stedelijke ontmoetingsruimte.

Gemeenschappelijk
In de kelderbak is een gemeenschappelijke ruimte voorzien. Deze bevindt zich onder de betonnen liggers maar heeft een dubbele hoogte en er valt (daardoor) veel daglicht binnen. De ruimte heeft een duidelijke relatie met het aangrenzende, groene hofje. Via een interne hellingbaan is de straat met het niveau van de tuin verbonden. Daarmee is ook de fietsenkelder te bereiken. In het hofje kunnen de bewoners terecht voor verkoeling, ontmoeting en verstilling. Dat kan gecombineerd worden met tuinieren. Een aantal nieuwe gaten in de bakstenen wand fungeren als visuele verbinding tussen openbaar en collectief. De bewoners kunnen het hofje en de gemeenschappelijke ruimte ook openstellen voor de buurt. Daarmee wordt het de plek waar de intergenerationele woongemeenschap met de buurt wordt verweven.

Het woonprogramma is verdeeld over twee bestaande en één nieuwe bouwlaag. De nieuwe tijdslaag is afleesbaar in de gevel. Daar wisselen verschillende baksteen texturen en gevelopeningen elkaar af. Centraal op elke verdieping bevindt zich een seniorenwoning die wordt geflankeerd door een drietal woningen voor eenoudergezinnen. Deze indeling en plattegrond moet bijdragen aan de beoogde interactie en sociale cohesie. Ook een kleine spiltrap verbindt de buren met elkaar en biedt daarnaast een verkorte route naar het groene hofje.

Noordwijk
Noordwijk is gelegen ten noorden van Brussel-Stad en wordt begrensd door fysieke barrières als het kanaal en de spoorinfrastructuur. In het resterende industriële weefsel van het 19e-eeuwse Brussel worden kleine pakhuizen afgewisseld met woningen. Veel gebouwen zijn in slechte staat. Mede hierdoor kampt de wijk met sociale uitdagingen. Er is weinig openbare ruimte en een groot tekort aan betaalbare en kwalitatieve woningen voor kwetsbare bevolkingsgroepen.

Tegelijk is de Noordwijk een fascinerend stukje Brussel, met bijzondere historische en ruimtelijke lagen. Door de nabijheid van het kanaal, de kronkelige rivier de Zenne en de eerste spoorweg op het Europese vasteland, kwam de wijk tot bloei. Na decennia van verval en achterstallig onderhoud probeert de stad Brussel de resterende, ruimtelijke kwaliteiten te gebruiken om een voorzichtige kentering in te zetten. Met een Wijkcontract wordt er strategisch geïnvesteerd door het Brussels Gewest. Zo is de drooggelegde bedding van de Zenne sinds enkele jaren omgevormd tot een openbaar park dat als een kralenketting van kwaliteit het stedelijk weefsel doorkruist. Het project aan de Masuistraat van BETA en Kaderstudio maakt hier nadrukkelijk onderdeel van uit.

Trefwoorden

kaderstudio ocmw brussel beta - office for architecture and the city bma

1	Vakwerk Architecten uitgeroepen tot Architect van het Jaar 2025 woensdag, 5 november
2	Fenix, kunstmuseum over migratie, is Publiek gebouw van het Jaar 2025 woensdag, 5 november
3	MO*town Track 8 bekroond als Woongebouw van het Jaar 2025 woensdag, 5 november
4	NOAHH ontwerpt nieuw zwembad in Noordersportpark Haarlem dinsdag, 4 november
5	IKC De Brug gelauwerd als Schoolgebouw van het Jaar 2025 woensdag, 5 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Kavel 2E Kenniskwartier, Zuidas: acht ontwerpen

8 mei 2024

Gouden A.A.P. 2018 voor Ru Paré Community en IJhal

12 april 2018

KAAN Architecten wint aanbesteding voor gebouw Europees parlement

29 september

Gouden A.A.P. 2025 voor Nationaal Holocaustmuseum en Station Wildeman

11 juni

Atelier Kempe Thill en Kaderstudio winnen competitie voor woningen in Elsene

9 november 2021

VAi viert jubileum Open Oproep met dubbelexpositie Vlaamse prijsvraagcultuur

10 november 2021

Door Gortemaker Algra Feenstra ontworpen Institut Roi Albert II in Brussel officieel geopend

7 oktober

Toon alles

Gerelateerde projecten

Station Wildeman – transformatie school tot buurtcentrum

BETA

Andere nieuwsberichten

Yesomi Umolu benoemd tot algemeen en artistiek directeur Nieuwe Instituut

Gisteren, 16:29

Zij volgt per 1 maart 2026 Aric Chen op, die eerder dit jaar stopte in die rol. Umolu heeft ervaring bij onder meer Serpentine Galleries in Londen en de Chicago Architecture Biennial.

MVRDV ontwerpt bolvormig sportcomplex in Albanese hoofdstad Tirana

Gisteren, 15:52

MVRDV heeft een ontwerpwedstrijd gewonnen voor een groot sportcomplex met woningen en een hotel in Tirana.

VanWonen, Koschuch en OKRA presenteren masterplan Lange Wemen Hengelo

Gisteren, 14:40

Pal tegenover het stadhuis, op de locatie van het oude winkelcentrum en parkeergarage Thiemsbrug, komt een nieuwe woonwijk, winkels met daarboven appartementen, grondgebonden woningen en bovengronds parkeren.

Nijkleaster wint Vredeman de Vriesprijs voor architectuur 2025

Gisteren, 10:32

De jury van de Friese architectuurprijs noemt de transformatie van een boerderij naar een eigentijds klooster ‘kleinschalig maar groots in visie, met een sterke samenhang tussen locatie, functie en vorm’.

Aartsen versoepelt regels geluidsoverlast voor bouwen langs spoor

Gisteren, 13:32

Dit kan volgens de staatssecretaris omdat treinen en rails een stuk stiller zijn geworden.

Paul de Ruiter voert ABN AMRO Duurzame 50 aan

Gisteren, 11:55

Het is voor het eerst dat de architect op één staat in de lijst van ‘duurzame koplopers’ in de Nederlandse bouw en vastgoed.

Limburgse politiek ondanks zorgen akkoord met energiemaatschappij

7 november, 1:39

De provincie Limburg krijgt een eigen energiemaatschappij.

Provincie Zuid-Holland steekt ‘geen cent extra’ in warmtenetwerk

7 november, 10:28

Het ministerie vroeg om een extra bijdrage voor een ondergronds leidingnetwerk waarmee tienduizenden woningen worden verwarmd met restwarmte uit de Rotterdamse haven.

Provincies focussen op agrarisch natuurbeheer tegen stikstof

6 november, 3:11

De betrokken partijen hebben daarover afspraken gemaakt, maar benadrukken dat steun van de rijksoverheid nodig blijft.

Corporatiewoning harder geraakt door klimaatverandering

6 november, 10:46

Bewoners van de onderzochte woningen hebben bijvoorbeeld vaker last van hittestress door warme nachten en krijgen vaker te maken met wateroverlast bij hevige buien.

Ga naar het nieuws-archief