TivoliVredenburg maakt weer contact met het plein
Gisteren, 16:07
Het muziekgebouw TivoliVredenburg heeft afgelopen weekeinde zijn deuren geopend aan het Vredenburgplein. De nieuwe, tweede ingang en glazen puien op deze hoek, een ontwerp van AHH, herstellen de relatie van het gebouw met de binnenstad. De foyerruimten rond de Grote Zaal, die achter deze entree ligt, zijn gerestaureerd en heringericht door architectencollectief deMunnik-deJong-Steinhauser.
Bij een rondleiding in klein gezelschap, een paar dagen voor de officiële opening, uit Herman Hertzberger zich bijzonder opgetogen over de transparante gevel en het vernieuwde interieur, als een van de laatste stappen in de realisatie van TivoliVredenburg. “Dat een gebouw kan veranderen is het allerbelangrijkste”, zegt de architect. “Een gebouw is dan ook geen kunstwerk. Een kunstwerk moet je met je fikken vanaf blijven; een gebouw moet kunnen worden aangepast aan de tijd. Daar is dit gebouw een enorm mooi voorbeeld van.”
Al betreurt Hertzberger wel de verdwenen passages uit zijn oorspronkelijke ontwerp. Toen bereikten bezoekers Muziekcentrum Vredenburg via een entree op de hoek van het stadsplein Vredenburg, of via de passages die het muziekcentrum verbonden met winkelcentrum Hoog Catharijne. Bij de realisatie van TivoliVredenburg, dat eind 2013 werd opgeleverd, en de vernieuwing van Hoog Catharijne, werd het muziekgebouw ‘losgeknipt’ en gingen de passages verloren. De pleinzijde werd een gesloten achterzijde.
In deze hoek van het gebouw bevindt zich de Grote Zaal uit het oorspronkelijke ontwerp van de jaren zeventig, die bij de verbouwing in het begin van deze eeuw behouden bleef. Een deel van de foyers rond deze zaal werd, mede door de kredietcrisis, niet meer aangepakt. In de loop der tijd ontstond, zowel binnen als buiten in deze hoek een verrommelde situatie. De wens om de verbinding met het plein en de historische binnenstad te herstellen, bleef.
Transparantie
AHH, het bureau van Herman Hertzberger, ontwierp de transparante toegang en buitengevels. De hoek werd, in overeenstemming met het oorspronkelijke ontwerp afgeschuind. In het verlengde van de kolom op de hoek is op het dak een sculptuur geplaatst, die oorspronkelijk op het gebouw De Utrecht stond; dit jugendstil-pand werd gesloopt voor de bouw van Hoog Catharijne.
Voor de nieuwe gevel koos AHH glas dat nauwelijks spiegelt, met het oog op de gewenste transparantie, maar dat tegelijkertijd een juiste isolatiewaarde biedt. Glas tot op het maaiveld ontmoedigt mensen om nog hun fiets tegen de gevel te plaatsen.
Om hier de nieuwe, tweede entree te realiseren, is een van de acht trappen uit het oorspronkelijke ontwerp gesloopt. Op deze plek is een ruime bar met baliefunctie toegevoegd. “Dit verbetert niet alleen de toegankelijkheid, het maakt ook de architectuur van Herman Hertzberger zichtbaarder”, zegt architectencollectief deMunnik-deJong-Steinhauser. “De oorspronkelijke zichtlijnen en ruimtelijke beleving worden versterkt.”
Aansluitend bij het erfgoed
Het architectencollectief is verantwoordelijk voor de renovatie en verbouwing van het interieur, waarbij het de openheid van Hertzbergers ontwerp als uitgangspunt voor het nieuwe ontwerp nam. “Ons doel was niet alleen om de esthetische en functionele waarden van het gebouw te herstellen, maar ook om die op een eigentijdse manier te versterken.”
Op het eerste oog lijkt er weinig veranderd, maar het collectief heeft wel degelijk het interieur rond de Grote Zaal grondig aangepakt – en dat betreft niet alleen de trap die plaatsmaakte voor een bar. De ingrepen zijn echter volkomen vanzelfsprekend en in overeenstemming met het erfgoed van Hertzberger.
De oorspronkelijke parketvloer was vervangen door linoleum, het plafond door witte tegels met harde verlichting – die het personeel probeerde te verzachten met kleurfilters. Er is weer een parketvloer geïnstalleerd en de plafonds zijn vernieuwd in de stijl van het origineel. Wel is het monochrome grijs nu vervangen door verschillende tinten. De ruimte is geopend en zichtlijnen zijn teruggebracht door muurtjes van latere datum weg te halen.
Warme en tactiele laag
In nauwe samenwerking met AHH heeft deMunnik-deJong-Steinhauser moderne installaties en verlichting toegevoegd. De foyers zijn voorzien van ledverlichting die zich aanpast aan het moment van de dag: overdag is het licht feller en helderder, ’s avonds creëert het een gedimde, warmere sfeer. Het lichtontwerp is gemaakt door Joost de Bey.
Lockers zijn in de houten wanden geïntegreerd, wat zorgt voor een helder en overzichtelijk beeld. De wanden tussen de foyers en de zaal zijn voorzien van (met luiken te sluiten) vensters, Hertzbergers idee van zichtbare en daarmee toegankelijke cultuur indachtig. Een kleurige, zachte laag is aan de foyers toegevoegd met nieuw meubilair. Verder zijn in totaal vijf nieuwe bars ingepast binnen de oorspronkelijke architectuur, vertelt deMunnik-deJong-Steinhauser.
In samenwerking met textielontwerper Mae Engelgeer ontwikkelt het architectencollectief nog een textielwand, die deel gaat uitmaken van de nieuwe interieurlaag. Het kunstwerk van ruim 500 m2 zorgt met zijn tactiliteit en kleur voor sfeer, maar draagt ook bij aan een verbeterde oriëntatie in de foyers en een heldere overgang naar de rest van het muziekgebouw. De textielwand is naar verwachting midden 2025 klaar.