Axonometrie

Bloemrijke akkerrand

Houtwal

OD205 ontwikkelt toekomstperspectief voor agrarisch productielandschap

13 juni 2023, 16:30

In de schil van Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen staat het agrarisch productielandschap onder druk. Het Rotterdamse bureau OD205 ontwikkelde een toekomstperspectief om dit historische cultuurlandschap te behouden en versterken. Onderdeel daarvan zijn duurzame verdienmodellen voor de lokale boeren, die een sterkere rol krijgen als hoeder van het landschap.

Het karakteristieke coulissenlandschap aan de randen van Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen in Noord-Brabant, dreigt te verdwijnen. Het historische agrarisch landschap staat onder druk door strenge regelgeving, toenemende recreatie en verstedelijking. Tegelijkertijd blijken agrarische bedrijven in het gebied niet of onvoldoende te renderen. “Zonder regie transformeren deze gronden naar kwekerijen, vakantieparken en woningen”, legt OD205 uit.

Balans
Het Rotterdamse bureau voor stedenbouw en landschap ontwikkelde een economisch perspectief voor het gebied, dat kan bijdragen aan het duurzaam veiligstellen en versterken van het bijzondere mozaïeklandschap. OD205 werkte daarbij samen met de Gebiedsonderneming Duinboeren & Maatschappij – een platform van meer dan honderd boeren – en Bureau Buiten.

Het ontwerpend onderzoek werd uitgevoerd binnen het bestek van de Open Oproep Prachtige Productielandschappen van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. Kern van het onderzoek was het weer in balans brengen van het productieve, natuurlijke en recreatieve landschap, waarbij een belangrijk rol voor de boeren werd nagestreefd.

Verandering op systeemniveau
In de regio zet de Stichting Duinboeren zich al jaren in voor verduurzaming in de sector van onderaf. Uit een analyse van de stichting, OD205 en gebiedspartijen bleek onder meer dat het behoud van het agrarisch productielandschap vraagt om een verandering op systeemniveau.

Meer aandacht voor de bodemkwaliteit, een veerkrachtige waterhuishouding en het stimuleren van biodiversiteit biedt kansen om de agrarische productie te verduurzamen en de diversiteit in het landgebruik te vergroten, vertelt OD205. Vervolgens kan dat het landschap ook aantrekkelijk maken als leefomgeving en recreatiegebied.

Mozaïeklandschap
Uitgaande van die analyse schetst OD205 met de studie ‘Mozaïek 2.0’ een toekomst voor dit gebied waarin een duurzaam productielandschap een nieuw verdienmodel voor de boeren biedt. Het bureau verbindt deze duurzame productie aan de versterking van het historische coulissenlandschap; het zet in op een “eigentijds mozaïeklandschap met de ondergrond (bodem en water) als inspiratie voor het nieuwe landschap, een versterkt casco van landschapselementen en landschapsdragend landgebruik.”

Als bouwstenen voor een transitie naar dit nieuwe mozaïeklandschap, dat waarde heeft voor natuur, boeren en recreanten, ontwikkelde OD205 acht uitgangspunten. Die bouwstenen zijn bijvoorbeeld het landschap als systeem, de boer als hoeder van het landschap, een nieuw verdienmodel voor landschapsbeheer door de boeren, samenwerking op gebiedsniveau en sluiting van lokale kringlopen.

Bod en spel
Samen met agrarische ondernemers uit deelgebied Manken Tiend werkte OD205 de afgelopen maanden samen toe naar een bod, aan te bieden aan de provincie. In dit bod geven de boeren aan hoe ze gezamenlijk willen werken aan een gezonde bodem, water en biodiversiteit.

Om het bod te bespreken en visualiseren bedacht OD205 het spel ‘Mozaïek Meesters’. In het spel koppelden de boeren hun huidige landgebruik (bijvoorbeeld 30 ha grasland en 10 ha aardappelteelt) aan de best passende bodemsoort in het gebied. Vervolgens werd dit aangevuld met managementmaatregelen voor bodem, water en biodiversiteit, en met landschappelijke ingrepen zoals het beheer van houtwallen, de aanleg van klompenpaden of mountainbike-routes.

Uit het spel kwam als belangrijkste wens naar voren om een afwisselend landschap te behouden, gebouwd op samenwerking tussen de gebiedspartijen en met een belangrijke rol voor de boeren als hoeder van dat landschap.

Generieke methode
OD205 ontwikkelde het toekomstperspectief in Mozaïek 2.0 op basis van een generieke methode voor de transitie naar landschapsdragend landgebruik, die ook in andere agrarische gebieden kan worden toegepast, zo meldt het bureau.

Trefwoorden

productielandschap noord-brabant coulissenlandschap recreatie bureau buiten gebiedsonderneming duinboeren & maatschappij od205 nationaal park loonse en drunense duinen natuurgebied boeren ontwerpend onderzoek stimuleringsfonds creatieve industrie mozaïeklandschap agrarisch

1	Realisatie woongebouw Atlas I naast Essalammoskee in Rotterdam-Zuid gestart woensdag, 10 december
2	Architecten tonen voorstellen voor woningbouw in tussenruimtes Wallengebied donderdag, 11 december
3	Kollhoff & Pols realiseert 58 woningen in monumentale panden Den Haag dinsdag, 9 december
4	Gebouwen niet slopen, maar langzaam laten rijpen donderdag, 11 december
5	Nieuwe gebouwen zorgen voor 1.100 woningen in Pompenburg Rotterdam donderdag, 11 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Kennisatelier over woningbouw op erf van actieve boerderij

20 april 2023

Ontwerpaanpak OD205 voor revitaliseren bedrijventerreinen

13 oktober 2023

Ruim negentig gemeenten willen uitstel provinciale gebiedsplannen

31 maart 2023

Judit Gaasbeek Janzen treedt toe tot directie OD205

3 februari

KettingHuls realiseert woongebouw op boerenerf in Oosterwold

1 maart 2021

Grondgebruik in Flevoland gaat flink veranderen

6 maart 2019

Brabantse Staten keuren begroting goed en steunen bouw nieuw dorp

6 november 2023

Plannen voor hervorming gebied rond A59 nog steeds niet in orde

15 februari 2024

Nationale Parken: kabinet laat ons vallen met schrappen financiering

7 mei

CRa pleit bij kabinet voor 'New Deal' tussen boer en maatschappij

10 september 2020

Nieuwe coalitie wil Brabant weer ‘open’ krijgen met natuurherstel

1 september 2023

'Boeren willen vernieuwing in de landbouw’

19 juni 2018

Brabant gaat in gesprek over transitie landelijk gebied

27 maart 2024

Collectief pleit voor meer agrarisch natuurbeheer

2 augustus 2023

Design Challenge voor opgaven in Henriëttewaard

26 januari 2024

Groot deel Brabant wordt Van Gogh Nationaal Park

16 oktober 2024

IABR 2024 in teken van thema Nature of Hope

14 juli 2023

Brabant verlengt programma voor versnelde woningbouw

19 juli 2023

Overijssel ziet biodiversiteit weer afnemen, ondanks maatregelen

6 oktober 2023

Woningbouw op landgoed Coudewater bij Rosmalen kan starten

8 januari 2024

Noord-Brabant mag zone rond A59 herinrichten

26 februari

Toon alles

Gerelateerde bedrijven

od205

Pioniers in stedenbouw en landschapsontwerp

Andere nieuwsberichten

MoederscheimMoonen ontwerpt nieuwbouw sport- en cultuurcomplex De Niervaert in Klundert

Vandaag, 14:45

MoederscheimMoonen Architects ontwerpt de nieuwbouw van sport- en cultuurcomplex De Niervaert in het Brabantse Klundert. Het gebouw vervangt het bestaande en verouderde complex op dezelfde locatie.

Open Call voor Folly Art Norg 2026

Vandaag, 11:49

Ontwerpers van allerlei pluimage kunnen vanaf vandaag tot en met 28 februari een ontwerp indienen voor een folly die komende zomer mogelijk wordt gerealiseerd tijdens het steeds populairder wordende evenement in het Drentse Norg.

Inschrijving voor Gouden Piramide 2026 geopend

Vandaag, 09:59

Tot en met 15 januari kunnen projecten worden voorgedragen voor de tweejaarlijkse rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap.

Faculteit ITC Universiteit Twente onderscheiden met Abe Bonnema Architectuurprijs 2025

12 december, 5:30

Vrijdag ontving Civic Architects de prijs en het bijbehorend geldbedrag van 50.000 euro uit handen van Ed Nijpels, voorzitter van de ir. Abe Bonnema Stichting.

KNVB praat verder met Almere en Zeist over nieuw complex

Vandaag, 12:28

Almere en Zeist zijn de overgebleven kandidaten om het nieuwe complex van de KNVB te huisvesten.

Datacenters gebruiken evenveel stroom als twee miljoen woningen

Vandaag, 10:53

De datacenters in Nederland gebruiken steeds meer elektriciteit.

RIVM: verbeterde luchtkwaliteit leidde tot afname sterfte

12 december, 12:27

Een verbeterde luchtkwaliteit heeft ervoor gezorgd dat er tussen 1995 en 2019 een kwart minder mensen zijn overleden na dagen met verhoogde concentraties van luchtverontreinigende stoffen.