Ruimtelijk werk van Gijs Van Vaerenbergh als vervreemdende ingreep
13 juli 2020, 13:49
Het natuurgebied Kempense Heuvelrug nabij Kasterlee, België, is rijk aan mystieke verhalen. Een nieuwe permanente sculptuur van Gijs Van Vaerenbergh markeert hier het hoogste punt en voedt als vervreemdend element de mythevorming rond het landschap.
Gijs Van Vaerenbergh heeft het beeld A Giant Scupture ontworpen voor groendomein de Hoge Mouw, deel van de Kempense Heuvelrug. Dit gevarieerde landschap – met naaldbossen op zandgrond, heidevelden, vennen, open stuifzanden, holle wegen en waterlopen – is rijk aan mystieke verhalen die teruggaan tot pre-christelijke culturen, vertelt het architecten- en kunstenaarsduo.
Suggestie
Hier ligt op de dertig meter hoge landduin, het hoogste punt van de heuvelrug, een monumentaal hoofd. Het steekt uit het zand alsof het juist is blootgelegd; misschien bevindt de rest van het lichaam zich nog onder het zand, of misschien is het een restant van een verwoest beeld. Uitsparingen in het beeld geven de suggestie van beschadiging.
Het gezicht heeft de klassieke trekken die we herkennen van godinnen volgens de Griekse beeldhouwkunst. De omvang van het beeld doet ook denken aan de opgegraven fragmenten van enorme afmeting van beeldhouwwerken uit de oudheid. Eigentijds is echter de gefacetteerde vormgeving van het hoofd.
De sculptuur is opgebouwd als een koepel uit 2.115 aan elkaar gelaste, 6 mm dikke metalen driehoeken. Door de uitsparingen is het aan een zijde mogelijk de holle ruimte te betreden en valt er licht binnen. De kolos meet 6 x 5 x 3 meter (l, b, h) en weegt zo’n 2 ton.
Terug grijpen
Zoals vaker in hun werk, spelen Pieterjan Gijs en Arnout Van Vaerenbergh met verschillende referenties. Deels zijn die kunsthistorisch, voor een ander deel verwijst het duo haar lokale verhalen en sagen, die uiteenlopen van kabouters tot een verdronken vrouw in de Duivelsput. Met een nieuw, vreemde en vervreemdende element , voedt het tweetal de verdere mythevorming van dit landschap.
A Giant Sculpture, zoals het werk heet, past hiermee in een reeks van wat Gijs Van Vaerenbergh aanduidt als ‘retroactieve monumenten’. Het betreft ruimtelijke ingrepen voor historisch plekken waarmee het duo “waardevolle, latent aanwezige kwaliteiten of aspecten op een hedendaagse manier verbeeldt.”
Tot deze reeks behoren ook de werken The Upside Dome (de herinterpretatie van een nooit voltooide koepel van de Sint Michielskerk te Leuven), Arcade (een monument voor de historische verbinding tussen het dorp Bazel en de polder) en Gent 1913 (retroactief monument voor de expo van 1913 in Gent).