Paul de Ruiter: “Gezondheid is nu het belangrijkste”

24 juni 2013, 13:59

Architect Paul de Ruiter werkt momenteel aan een uiterst duurzaam viersterrenhotel aan de Amstel. Naast energie zijn er verschillende andere thema’s die hem hierbij bezighouden, zoals materiaalstromen en voedselstromen. Maar de belangrijkste is nu het thema gezondheid.

Tekst Kirsten Hannema

Architect Paul de Ruiter geldt als een van de founding fathers op het gebied van duurzaamheid in de Nederlandse architectuur. In 1992 startte hij met zijn promotieonderzoek getiteld ‘The chameleon skin’. De hypothese was ‘dat gebouwen in de nabije toekomst energieproducenten in plaats van energieconsumenten zouden worden’. De Ruiter heeft gelijk gekregen. Maar tegelijkertijd, zo merkt hij, is het denken over duurzaamheid veranderd.

“Destijds was de invalshoek vooral technisch”, vertelt De Ruiter. “Het ging over energiezuinig bouwen. Met de technieken waarover we nu beschikken – eigenlijk dezelfde als toen – kan dat zonder meer. Maar een energiezuinig bouwwerk is niet automatisch prettig of mooi; dat maakt het ingewikkeld. Het gaat om een integrale manier van ontwerpen. Hoe kun je door middel van oriëntatie en vorm het zonlicht slim gebruiken, zonder dat het gebouw teveel opwarmt? Hoe zorg je ervoor dat tijdens gebruik de energierekening laag is? En vooral: hoe maak je een gebouw waar het fijn is om te zijn? Gezondheid is nu het belangrijkste; dat is toch het grootste goed.”

Glazen gebouwen
Bekend werd de architect vooral door zijn duurzame werkgebouwen, zoals het hoofdkantoor van TNT in Hoofddorp, het kantoor van Transavia op Schiphol en het pas voltooide pand van ICT-bedrijf Sigmax in Enschede. Alle drie zijn het grotendeels glazen gebouwen; daglicht speelt een cruciale rol in het werk van De Ruiter, die in 2003 medeoprichter was van de Stichting Living Daylights “Het gaat er niet alleen om dat je met meer zonlicht minder kunstlicht en verwarming nodig hebt. Als je leest over welke enorme verbeteringen er te halen zijn... met licht gaan de leerprestaties op scholen bijvoorbeeld omhoog, het helpt Alzheimer patiënten bij het leven volgens het bioritme…”

Desondanks merkt De Ruiter dat duurzaam bouwen nog geen gemeengoed is, zoals bijvoorbeeld biologisch voedsel dat wel is voor een groeiende groep mensen. “De bouw is tergend traditioneel. Architecten lijken duurzaamheid nog steeds als een bedreiging in plaats van een uitdaging te zien. In het laatste Jaarboek Architectuur werd er met geen woord over gerept. En ik word regelmatig gebeld door de TU Delft om een lezing te geven, omdat studenten duurzaamheid nog niet in hun systeem hebben zitten.” Kortom, er is nog veel werk aan de winkel, constateert De Ruiter. En hij merkt het ook aan het groeiende aantal opdrachten; zijn bureau merkt niets van de crisis en draait zelfs overuren.

Nieuwe industrie
Wetgeving op het gebied van energie is volgens de architect een stap in de goede richting. “Lang niet iedereen weet het, maar in 2020 moeten alle nieuw gebouwde overheidsgebouwen energieneutraal zijn. En door het werken met certificaten wordt duurzaamheid nu ook objectief meetbaar gemaakt. Voorheen kon iedereen roepen dat iets ‘ultraduurzaam’ was. Inmiddels zijn begrippen als LEED en BREAAM ingeburgerd. Je merkt ook dat beleggers bouwwerken met een label een interessantere investering vinden.”

Een nadeel is er ook; duurzame ambities verworden makkelijk tot het afvinken van een lijstje. Maar De Ruiter heeft zelf ervaren dat het verkrijgen van zo’n label lang niet makkelijk is. “Voor TNT en Transavia hebben we een LEED Platinum certificaat behaald. Een van de voorwaarden was dat er geen giftige materialen mochten worden gebruikt. Confronterend, want binnenwanden en meubilair waarin geen lijm met giftige emissies was gebruikt bleek nauwelijks te vinden. Op zo’n moment merk je dat je in feite een nieuwe industrie nodig hebt – dat was toch wel een eye-opener.”

Hotel aan de Amstel
Onlangs heeft De Ruiter de spectaculaire autarkische Villa Kogelhof opgeleverd in Zeeland, een minimalistische glazen doos die lijkt te zweven boven het uitgestrekte landschap. Waarmee hij nog maar eens laat zien dat duurzaam ook heel sexy kan zijn.

Momenteel werkt hij aan een bijzonder nieuw project, een uiterst duurzaam viersterrenhotel aan de Amstel in Amsterdam. Architectenbureau Paul de Ruiter ontwerpt dit gebouw samen met Mulderblauw architecten. In dit project zullen verschillende kringlopen gesloten worden. Zo zal het afval uit de keuken hergebruikt worden, evenals het water en komt er bovenop de 70 meter hoge toren een enorme kas waarin producten geteeld worden om in het restaurant te verwerken. De opdrachtgever zet bovendien in op een LEED Platinum certificaat, als eerste hotel in Europa. Wat onder meer betekent dat er geen materialen gebruikt mogen worden die verder dan 800 kilometer van de bouwplaats vandaan komen.

“Wij hebben een contract getekend waarin staat dat we een gebouw leveren dat aan alle eisen voldoet. Duurzaamheid is in dat opzicht geen holle frase. Achteraf komt men meten; als het gebouw niet voldoet aan de normen, ontstaat er een juridisch probleem. En het certificaat kan ook later nog ingetrokken worden. Ik vind dat een goede ontwikkeling, dat je als architect verantwoordelijkheid draagt voor je ontwerp. Put your money where your mouth is.”

Trefwoorden

mulderblauw architecten hotel paul de ruiter circulaire economie duurzaamheid gezondheid sigmax leed architectenbureau paul de ruiter

1	Eerste grootschalige houten woongebouw van Rotterdam opgeleverd dinsdag, 13 mei
2	Nudus en Sweco Architects presenteren stedenbouwkundig ontwerp voor mogelijke nieuwe campus ASML vrijdag, 16 mei
3	Office Winhov en Office Haratori herinterpreteren wederopbouw in ontwerp woontoren Opportuna woensdag, 14 mei
4	Fenix, kunstmuseum over migratie, opent zijn deuren donderdag, 15 mei
5	Wenckebach – sociale woningbouw met toegevoegde kwaliteiten donderdag, 15 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Herstellen in Zorghotel De Wartburg in Utrecht

30 september 2013

Nieuwe woon- en hoteltoren bij Amstelstation

19 november 2013

Except: “Nieuwbouw is meestal niet duurzaam”

9 juli 2013

Bouw Novotel Hoofddorp van start gegaan

16 december 2013

Tijdelijke parkeergarage voor Morspoort Leiden

23 september 2013

Duurzaam kantoor in geluidswal geopend

13 september 2013

Derde editie voor stadslandbouwfestival

30 januari 2015

Prijzen voor Villa Kogelhof en Tools for Life

1 april 2014

Polak-gebouw brengt Het Nieuwe Studeren in praktijk

16 oktober 2015

Bouw hoofdkantoor Avery Dennison gestart

31 oktober 2012

'Glazen' hoofdkantoor Sigmax in gebruik genomen

29 augustus 2012

Ontwerpers gebouw zetten zelf BREEAM-standaard

21 februari 2013

Brede school Oegstgeest benut bosrijke omgeving

21 juni 2013

Groen UPC-kantoor Leeuwarden geopend

22 maart 2012

Nieuw hoofdkantoor voor ingenieursbureau Fluor

19 september 2012

Paviljoen Museumpark Rotterdam officieel geopend

31 mei 2013

Infocentrum over veranderingen Grevelingen

3 april 2012

Minimalistische villa in natuurlijke omgeving

29 april 2013

‘Energiepositief’ hoofdkantoor TNT geopend

29 september 2011

Bouwprijs 2011 voor Hermitage en TransPort

10 februari 2011

Paul de Ruiter gekozen voor realisatie universiteitsgebouw

3 april 2013

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Meer woningbouw: graag, maar dan wel goede en gezonde woningen met voldoende daglicht

1 uur geleden

Naar aanleiding van het advies dat de commissie STOEP recent publiceerde, benadrukt architect Maarten van Bremen, voorzitter van stichting Dutch Daylight, dat de regelgeving voor bouwkwaliteit uiteindelijk bijdraagt aan fysieke en mentale gezondheid.

Vijf genomineerden voor Willem Diehlprijs 2025

2 uur geleden

De nominaties voor de Willem Diehlprijs 2025 zijn bekend. Voor de tiende editie van de Arnhemse prijs voor de beste restauratie, renovatie, transformatie en herbestemming zijn vijf projecten genomineerd.

Mecanoo presenteert ontwerp verbouwing Theater Hanzehof Zutphen

4 uur geleden

Het theater- en kunstencomplex moet in de toekomst plaats gaan bieden aan meerdere functies, waaronder een bibliotheek. Van het bestaande gebouw blijven alleen de grote theaterzaal en de uit 1891 stammende Buitensociëteit behouden.

Tentoonstelling rond werk Ma Yansong / MAD opent in Nieuwe Instituut

Vandaag, 09:30

Afgelopen weekend opende in het Nieuwe Instituut in Rotterdam de tentoonstelling Ma Yansong. Architectuur en emotie over het werk van de Chinese architect die afgelopen week met Fenix zijn eerste project in Nederland afrondde.

Marian Herman wordt algemeen directeur ontwikkelaar Edge

1 uur geleden

Hij volgt per 1 september de huidige CEO en oprichter van het bedrijf Coen van Oostrom op, die een andere functie gaat vervullen binnen Edge.

KYK Architecten/Quadraat neemt architectenbureau MD2A over

1 uur geleden

De beide bureaus richten zich op architectuur op vergelijkbare gebieden en de overname past goed bij de de ontwikkelambitie van KYK Architecten, laat het Goudse bureau weten.

Kabinet stopt 750 miljoen euro in fonds voor verduurzaming huizen

4 uur geleden

Veel mensen sluiten deze renteloze leningen af bij het Nationaal Warmtefonds en daarom heeft de bewindsvrouw besloten het fonds eerder aan te vullen.

Ministerie onderzoekt oorzaak van daling nieuwbouwvergunningen

15 mei, 1:29

Het CBS meldde donderdag dat het aantal nieuwbouwvergunningen begin dit jaar met 3500 is gedaald tot 12.500 ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024.