Ruimtelijkheid Stedelijk Museum nog onbenut

19 september 2012, 12:55

Op zondag 23 september opent het Stedelijk Museum Amsterdam, na bijna negen jaar gesloten te zijn geweest, opnieuw zijn deuren voor het publiek. Architectenweb nam alvast een kijkje in het gerenoveerde en uitgebreide museum.

Tekst Michiel van Raaij

Het is allemaal nog wat onwennig. Het weer ontvangen van publiek, het nieuwe gebouw. Richting de officiële opening door de koningin komende zaterdag draait de organisatie van het Stedelijk Museum langzaam warm. De curatoren vertellen nog wat schuchter hun verhaal. Met hun tijdelijke tentoonstellingen verkennen ze voorzichtig de ruimtes in de nieuwbouw van het museum.

Ruimtelijkheid nog onbenut
De nieuwe tentoonstellingsruimtes liggen boven en onder de nieuwe entree van het museum. Wat direct opvalt: de ruimtes zijn groot en vrij indeelbaar. In aanvulling op de kamers in de negentiende-eeuwse oudbouw van architect Adriaan Willem Weissman, biedt de eenentwintigste-eeuwse uitbreiding van architect Mels Crouwel (Benthem Crouwel Architekten) volledig vrij indeelbare ruimtes. De ruimtes, die gebruikt worden voor wisselende tentoonstellingen, bieden de curatoren een hele reeks aan mogelijke indelingen en laten allerhande gebruik toe.

Het is pijnlijk om te zien dat de enorme potentie van de ruimtes in de openingstentoonstellingen nog maar heel voorzichtig worden benut. In de tentoonstelling ‘Beyond Imagination’ op de eerste verdieping, waarin werk van 19 jonge Nederlandse kunstenaars wordt getoond, breken schuin geplaatste wanden de grote ruimte in kleinere delen op. Het tentoonstelde werk blijft wat schaal betreft ook heel bescheiden.

De ontkenning van de ruimtelijkheid van de nieuwbouw gaat in de kelder nog een stap verder. In deze gigantische ondergrondse ruimte is voor de tentoonstelling ‘Works in Place’ een soort gebouw opgetrokken dat allerlei kleinere ruimtes bevat en waarin het plafond op veel plaatsen is verlaagd. De tentoonstelling in de kelder is mede samengesteld door Ann Goldstein, de nieuwe directeur van het Stedelijk Museum. Het is te hopen dat zij bij nieuwe tentoonstellingen meer zal experimenteren met de geboden ruimte. Van de recente kruisbestuivingen tussen de kunst- en architectuurdisciplines is in het Stedelijk Museum nog helemaal niets te zien. Een gemiste kans.

Nieuwe entree
De uitbreiding van het Stedelijk Museum in Amsterdam draait uiteindelijk om de nieuwe entree aan het Museumpark. “We wilden eigenlijk gewoon een grote entree maken”, vertelt Mels Crouwel. “De grote luifel, de speciale materialisering… het staat allemaal ten dienste van het maken van de entree. Je zou bijna vergeten dat er ook nog nieuwe museumruimtes zijn bijgekomen.”

Crouwel vertelt dat hij geen los paviljoen in het park wilde maken, maar het museum aan het Museumplein wilde leggen. “Dat is goed gelukt”, zegt Crouwel, “en stelt het museum in staat naar buiten de treden.” Op het plein voor het Stedelijk kunnen, naast het terras, ook evenementen georganiseerd worden.

Het exterieur van het museum laat een groot contrast zien tussen de oudbouw en de nieuwbouw. In het interieur komt dit verschil op de begane grond terug. Op de verdiepingen is dit verschil echter geminimaliseerd. De tentoonstellingsruimtes uit de oudbouw zijn wat betreft materialisering en belichting niet te onderscheiden van die in de nieuwbouw. Dit was een bewuste keuze van Crouwel. Voor de curatoren zal er – op de grootte van de ruimtes na dan – geen verschil zijn tussen exposities in de oudbouw en de nieuwbouw. Het is één museum.

Om de grote zaal onder de entree onlosmakelijk onderdeel te laten zijn van de route door het museum, heeft Crouwel deze direct met lange roltrappen vanaf de eerste verdieping ontsloten. Hoewel de bezoekers met de roltrappen feitelijk door de entreehal bewegen, voorkomt een gele buis rondom de roltrappen een uitwisseling tussen beide sferen. De levendigheid van de entree blijft zo slim gescheiden van de rust van het museum.

Economische spin off
Bij de persopening van het museum afgelopen dinsdag 18 september benadrukte Carolien Gehrels, wethouder kunst en cultuur van de Gemeente Amsterdam, het belang van de heropening van het Stedelijk Museum voor de stad Amsterdam. Het culturele aanbod is volgens haar een belangrijke factor in de aantrekkelijkheid van de stad voor bezoekers, inwoners en bedrijven. Met de opening van het Stedelijk Museum en straks ook het Rijksmuseum zal die aantrekkelijkheid van de stad een boost krijgen. Gehrels: “Je ziet nu al dat de uitbreiding van het Stedelijk Museum nieuwe investeringen uitlokt, zoals de vernieuwing van het Conservatorium Hotel.”

De renovatie en uitbreiding van het museum is betaald van het geld dat in de jaren tachtig en negentig is verdiend met de ontwikkeling van nieuwe woon- en werkgebieden, zo vertelde Gehrels. Met dat geld is de nieuwe bibliotheek op het Oosterdokseiland gebouwd en is de Stadsschouwburg verbouwd. Gehrels: “Het Stedelijk Museum is de kroon op dit werk.”

“Ja, het heeft langer geduurd en duurder geworden dan we van tevoren hadden bedacht”, stelde Gehrels: “Maar we hebben het eindbeeld steeds voor ogen gehouden. De opening is een geweldig moment voor Amsterdam.”

Goldstein: “We zijn open!”

De getoonde foto's zijn gemaakt door Matthijs Borghgraef van Kwikzilver.

Trefwoorden

stedelijk museum amsterdam carolien gehrels mels crouwel benthem crouwel architekten ann goldstein

1	Koschuch Architects ontwerpt woontoren in Haarlem Schalkwijk woensdag, 6 december
2	Tien Nederlandse bureaus vallen in de prijzen bij Archello Awards maandag, 4 december
3	MIX architectuur ontwerpt blok met woningen en supermarkten in Crooswijk woensdag, 6 december
4	AM gaat Ritmeesterlocatie in Veenendaal herontwikkelen maandag, 4 december
5	Winnaars prijsvraag Europan 17 bekend woensdag, 6 december

Gerelateerde nieuwsberichten

'Kritiek op Stedelijk teken van betrokkenheid'

24 september 2012

Architectuurjaar 2012 (9): heropening Stedelijk

20 december 2012

New York Times vernietigend over 'badkuip' Stedelijk

2 januari 2013

Rem Koolhaas en andere betrokkenen over totstandkoming Stedelijk BASE

15 december 2017

Half miljoen bezoekers voor Stedelijk Museum

28 maart 2013

100.000 bezoekers voor vernieuwd Rijksmuseum

26 april 2013

Van Gogh Museum dicht voor renovatie

24 september 2012

Rijksmuseum telt af naar heropening

4 januari 2013

Benthem Crouwel realiseert AM3 datacenter

9 oktober 2012

Stedelijk Museum op een postzegel

25 september 2012

Speeltoestellen Van Eyck in tuinen Rijksmuseum

21 juni 2013

Koolhaas richt nieuwbouw Stedelijk opnieuw in

6 september 2016

Winkelcentrum op centraal plein Koblenz geopend

26 september 2012

Expositie over architecten Rijksmuseum in OBA

7 maart 2013

Uitbreiding Stedelijk wint Materia Co-Creation Award

7 februari 2013

Rekening Rijksmuseum is nog niet rond

20 januari 2014

Rijksmuseum gepresenteerd voor het publiek

5 april 2013

Stedelijk Museum opent nieuwe collectieopstelling in december

13 september 2017

Akkoord voor nieuwe entree Van Gogh Museum

25 juli 2013

AMO en Stedelijk Museum creëren een ‘Stedelijk weefsel’

15 december 2017

Stedelijk Museum opnieuw dicht

9 september 2011

Wandkleed Stedelijk Museum geplaatst

23 mei 2012

Geen zwaar onderzoek naar Stedelijk Museum

30 november 2011

Koningin opent vernieuwd Stedelijk

14 augustus 2012

Oudbouw Stedelijk witter en ruimer dan ooit

9 juli 2010

Stedelijk kan kunst kwijt in nieuw depot

1 juli 2009

‘Opnieuw uitstel opening Stedelijk Museum’

20 november 2009

Museumplein moet internationale allure krijgen

17 december 2008

Badkuip Stedelijk Museum nu nog groen

20 juli 2011

Wethouder onder druk om Stedelijk Museum

29 november 2011

Stedelijk Museum gaat tijdelijk open

14 mei 2010

Stedelijk Museum bouwkundig opgeleverd

3 februari 2012

Stedelijk heeft geld voor verbouwing binnen

5 juli 2004

Toon alles

Andere nieuwsberichten

3XN ontwerpt luxe woongebouw aan Derde Haven in Scheveningen

21 minuten geleden

De ontwikkelaars VORM en MRP en het Deense architectenbureau 3XN hebben het ontwerp gepresenteerd voor een gebouw met luxe appartementen op het vroegere Norfolkterrein in Scheveningen.

Sjoekie de Bijll Nachenius neemt afscheid van BiermanHenket

1 uur geleden

Na achttien jaar vertrekt Sjoekie de Bijll Nachenius aan het eind van dit jaar bij het bureau BiermanHenket.

Gevel boetiek P.C. Hooftstraat vernieuwd met 3D-geprinte elementen

Gisteren, 16:29

In de Amsterdamse P.C. Hoofstraat is door Studio RAP de gevel van een boetiek vernieuwd. Op de gevel zijn expressieve, 3D-geprinte keramische tegels en bakstenen geplaatst waarvan de textuur is bepaald door een algoritme.

Proof of the Sum presenteert concept laadstations voor elektrisch vrachtverkeer

Gisteren, 12:18

Aan de hand van dit concept wil Milence, een joint venture van Daimler Trucks, Traton Group en Volvo Group, 1.700 hoogwaardige oplaadpunten voor zwaar transport in heel Europa realiseren.

World Food Center Experience in Ede verdeelt de Gelderse politiek

Gisteren, 13:46

Eind december kunnen de Staten mogelijk zelfs al beslissen om de subsidie in te trekken.

Amsterdam bereidt zich voor op maximumsnelheid van 30 kilometer

Gisteren, 11:35

De lagere snelheid moet de verkeersveiligheid verhogen en het verkeerslawaai halveren.

Provincie Utrecht saneert grond vliegbasis Soesterberg voor woningbouw

Gisteren, 09:03

Het Rijk betaalt de schoonmaakoperatie van 23,5 miljoen euro.

Resultaten ontwerpmanifestatie Bouw Anders gebundeld in boek

6 december, 2:57

Vorig jaar organiseerde architectuurcentrum GRAS op initiatief van de gemeente Groningen de ontwerpmanifestatie Bouw Anders.

IMF-bewindvoerder: landen denken heel verschillend over klimaat

6 december, 10:14

“Het besef dat er iets moet gebeuren is er overal wel, maar de neuzen staan nog niet allemaal dezelfde kant op”, constateert Paul Hilbers.

Zuid-Holland: deadline landelijk gebied niet haalbaar, Rijk moet bewegen

6 december, 9:08

De deadline is weliswaar pas over een kleine tien maanden, maar de provinciezegt nu al dat het niet gaat lukken om de definitieve versie van het PPLG op tijd af te hebben.

Ga naar het nieuws-archief