2010: Jaar van de transformatie

24 december 2010, 14:31

Transformatie was dit jaar een overheersend thema in de Nederlandse architectuur. Door de economische recessie, krimpproblematiek en de brede maatschappelijke focus op ‘probleemwijken’ kwam de aandacht steeds meer te liggen op het bestaande.

De aftrap hiervoor werd al vroeg in het jaar gegeven door het College van Rijksadviseurs met een oproep ‘om de focus van de ruimtelijke inrichting te verleggen naar de bestaande kwaliteiten van onze steden en dorpen’.

Dit lijkt ook onvermijdelijk, aangezien er als gevolg van de economische crisis steeds minder vraag is naar nieuwbouw. Er is zelfs sprake van grote leegstand in met name kantoren, winkels en overheidsgebouwen.

In het Nederlands paviljoen op de Architectuurbiënnale van Venetië werd het laatstgenoemde segment als onderwerp genomen. Volgens de curatoren kunnen de leegstaande publieke gebouwen dienen als broedplaats voor creatieve bedrijven, zoals bij het dit jaar geopende ‘stadslaboratorium’ Schieblock in Rotterdam het geval is.

De RDM Campus in dezelfde stad is ook een voorbeeld van een ‘kruisbestuiving’ tussen de verschillende gebruikers, al gaat het hier om een verbouwing van een voormalige scheepswerf en zijn er behalve bedrijven ook onderwijsinstellingen gevestigd.

Dit jaar werden er meer geslaagde en in sommige gevallen eveneens met prijzen beloonde renovatie- en/of restauratieprojecten opgeleverd. Voorbeelden zijn de Dudokhaken in Amsterdam, de Politieacademie in Apeldoorn en ook het Glasmuseum in Leerdam, al is hier strikt genomen sprake van een uitbreiding.

Inntel-hotel
Het meest besproken gebouw van het jaar behoort tot de categorie nieuwbouw: het Inntel-hotel in Zaandam. Dit hotel van gestapelde Zaanse huisjes werd zowel gelauwerd als bespuugd. Waar de een sprak van een aanwinst voor de stad, betitelde de ander het als monstrueus.

Daarnaast ontstond er een dispuut tussen architect Wilfried van Winden en Sjoerd Soeters, de stedenbouwkundige van het Inverdan-gebied waar het gebouw deel van uitmaakt. Soeters was van mening dat Van Winden hem niet de volgens hem gerechtigde credits voor het ontwerp had toegeschreven.

Het Inntel-hotel maakte ook deel uit van een andere discussie die dit jaar de kop op stak: die tussen het modernisme en traditionalisme. Architecten die neigen naar de laatstgenoemde stroming voelden zich genegeerd in het vakdebat en lieten zich onder meer via enkele publicaties en discussies in het NAi van zich horen.

Maastoren
Ook in 2010 zagen prominente nieuwe gebouwen het levenslicht. Onder deze bevinden zich de hoogste toren van de Benelux, de Maastoren, en de hoogste woontoren van Nederland, New Orleans.

Tegen dit krachtsvertoon in Rotterdam verweerde Amsterdam zich met de opening van enkele torens aan de Zuidas, zoals The Rock, en minder hoge gebouwen als het De La Mar Theater en de nieuwe synagoge. Ook Eindhoven deed van zich spreken met de zogeheten Fuksas-blob en het vernieuwde MC Frits Philips.

Dit jaar werden er echter opvallend weinig nieuwe grote projecten aangekondigd, al was het maar omdat bij belangrijke financiers als gemeenten en corporaties het geld opraakt. Daarnaast is de organisatie voor het WK Voetbal 2018, wat ook een impuls voor de bouw had kunnen betekenen, aan de neus van Nederland voorbij gegaan.

Wat betekent dit alles voor het vak? Steeds meer architecten kiezen ervoor om zich op het buitenland te richten. Wie Nederland als werkgebied behoudt, doet er verstandig aan mee te gaan in de koerswijziging van de bouwopgave. Dat vergt een andere benadering en misschien wel een heel nieuwe manier van werken.

1	Merwede – overzicht stadsblokken eerste fase woensdag, 17 december
2	Purmerend kiest uit drie ontwerpen voor Schapenmarkt woensdag, 17 december
3	Powerhouse Company en SO-IL delen ontwerp voor toren naast Whitney Museum dinsdag, 16 december
4	Voormalige jeugdgevangenis in Amsterdam getransformeerd en uitgebreid tot woongebouw woensdag, 17 december
5	MVRDV werkt aan renovatie boeddhistisch klooster in Franse Dordogne vrijdag, 12 december

Gerelateerde nieuwsberichten

2010: Succes in het buitenland

24 december 2010

2010: De groei van groen

24 december 2010

Contract Schieblock minstens vijf jaar verlengd

19 maart 2014

Prettige jaarwisseling en een bijzonder 2011

24 december 2010

2010: Overzicht van de crisis

24 december 2010

Leegstand kantoren verder opgelopen

25 februari 2014

Woongebouw Square op Kop Zuidas geopend

9 juni 2016

Leegstand kantoren neemt verder toe

26 juli 2011

2010: De belangrijkste prijzen

24 december 2010

Prettige jaarwisseling en een bijzonder 2011

24 december 2010

2010: Overzicht van de crisis

24 december 2010

2010: De groei van groen

24 december 2010

2010: De belangrijkste prijzen

24 december 2010

2010: Succes in het buitenland

24 december 2010

Toon alles

Andere nieuwsberichten

KAAN Architecten breidt bureauleiding uit

Gisteren, 15:00

KAAN Architecten heeft vier associate partners en vier associate architects benoemd.

Caroline Voet publiceert ontwerphandboek over Dom Hans van der Laan

Gisteren, 13:55

Deze maand verschijnt bij nai010 uitgevers het ontwerphandboek Dom Hans van der Laan in de praktijk. In de publicatie ontrafelt Caroline Voet de ontwerpprincipes van de Nederlandse benedictijner monnik en architect.

Bedrijfsverzamelgebouw Plus Ultra op universiteitscampus Wageningen klaar

Gisteren, 11:10

De draagconstructie van het 7.600 vierkante meter omvattend gebouw is nagenoeg volledig van CLT gerealiseerd en de gevel is bekleed met tegels van gerecycled plastic. Proof of the Sum is verantwoordelijk voor het ontwerp.