2010: Jaar van de transformatie

24 december 2010, 14:31

Transformatie was dit jaar een overheersend thema in de Nederlandse architectuur. Door de economische recessie, krimpproblematiek en de brede maatschappelijke focus op ‘probleemwijken’ kwam de aandacht steeds meer te liggen op het bestaande.

De aftrap hiervoor werd al vroeg in het jaar gegeven door het College van Rijksadviseurs met een oproep ‘om de focus van de ruimtelijke inrichting te verleggen naar de bestaande kwaliteiten van onze steden en dorpen’.

Dit lijkt ook onvermijdelijk, aangezien er als gevolg van de economische crisis steeds minder vraag is naar nieuwbouw. Er is zelfs sprake van grote leegstand in met name kantoren, winkels en overheidsgebouwen.

In het Nederlands paviljoen op de Architectuurbiënnale van Venetië werd het laatstgenoemde segment als onderwerp genomen. Volgens de curatoren kunnen de leegstaande publieke gebouwen dienen als broedplaats voor creatieve bedrijven, zoals bij het dit jaar geopende ‘stadslaboratorium’ Schieblock in Rotterdam het geval is.

De RDM Campus in dezelfde stad is ook een voorbeeld van een ‘kruisbestuiving’ tussen de verschillende gebruikers, al gaat het hier om een verbouwing van een voormalige scheepswerf en zijn er behalve bedrijven ook onderwijsinstellingen gevestigd.

Dit jaar werden er meer geslaagde en in sommige gevallen eveneens met prijzen beloonde renovatie- en/of restauratieprojecten opgeleverd. Voorbeelden zijn de Dudokhaken in Amsterdam, de Politieacademie in Apeldoorn en ook het Glasmuseum in Leerdam, al is hier strikt genomen sprake van een uitbreiding.

Inntel-hotel
Het meest besproken gebouw van het jaar behoort tot de categorie nieuwbouw: het Inntel-hotel in Zaandam. Dit hotel van gestapelde Zaanse huisjes werd zowel gelauwerd als bespuugd. Waar de een sprak van een aanwinst voor de stad, betitelde de ander het als monstrueus.

Daarnaast ontstond er een dispuut tussen architect Wilfried van Winden en Sjoerd Soeters, de stedenbouwkundige van het Inverdan-gebied waar het gebouw deel van uitmaakt. Soeters was van mening dat Van Winden hem niet de volgens hem gerechtigde credits voor het ontwerp had toegeschreven.

Het Inntel-hotel maakte ook deel uit van een andere discussie die dit jaar de kop op stak: die tussen het modernisme en traditionalisme. Architecten die neigen naar de laatstgenoemde stroming voelden zich genegeerd in het vakdebat en lieten zich onder meer via enkele publicaties en discussies in het NAi van zich horen.

Maastoren
Ook in 2010 zagen prominente nieuwe gebouwen het levenslicht. Onder deze bevinden zich de hoogste toren van de Benelux, de Maastoren, en de hoogste woontoren van Nederland, New Orleans.

Tegen dit krachtsvertoon in Rotterdam verweerde Amsterdam zich met de opening van enkele torens aan de Zuidas, zoals The Rock, en minder hoge gebouwen als het De La Mar Theater en de nieuwe synagoge. Ook Eindhoven deed van zich spreken met de zogeheten Fuksas-blob en het vernieuwde MC Frits Philips.

Dit jaar werden er echter opvallend weinig nieuwe grote projecten aangekondigd, al was het maar omdat bij belangrijke financiers als gemeenten en corporaties het geld opraakt. Daarnaast is de organisatie voor het WK Voetbal 2018, wat ook een impuls voor de bouw had kunnen betekenen, aan de neus van Nederland voorbij gegaan.

Wat betekent dit alles voor het vak? Steeds meer architecten kiezen ervoor om zich op het buitenland te richten. Wie Nederland als werkgebied behoudt, doet er verstandig aan mee te gaan in de koerswijziging van de bouwopgave. Dat vergt een andere benadering en misschien wel een heel nieuwe manier van werken.

1	Eigenwijs vakantiehuis in dorp op Terschelling woensdag, 4 december
2	OMA ontwerpt woontoren The Martin in Bajeskwartier als 'Japanse puzzel' donderdag, 28 november
3	Waldorp Four wordt grootste prefab woningbouwproject van Nederland donderdag, 28 november
4	Bouw van landschappelijke woonbuurt in Nijmegen-Noord gestart donderdag, 28 november
5	Woningbouwcomplex Kop Dakpark geïnspireerd op winnend ontwerp Europan dinsdag, 3 december

Gerelateerde nieuwsberichten

2010: Succes in het buitenland

24 december 2010

2010: De groei van groen

24 december 2010

Contract Schieblock minstens vijf jaar verlengd

19 maart 2014

Prettige jaarwisseling en een bijzonder 2011

24 december 2010

2010: Overzicht van de crisis

24 december 2010

Leegstand kantoren verder opgelopen

25 februari 2014

Woongebouw Square op Kop Zuidas geopend

9 juni 2016

Leegstand kantoren neemt verder toe

26 juli 2011

2010: De belangrijkste prijzen

24 december 2010

Prettige jaarwisseling en een bijzonder 2011

24 december 2010

2010: Overzicht van de crisis

24 december 2010

2010: De groei van groen

24 december 2010

2010: De belangrijkste prijzen

24 december 2010

2010: Succes in het buitenland

24 december 2010

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Bouw wooncomplex Nelson View in Amsterdam Zuidoost van start

Gisteren, 16:47

Het gebouw gelegen tussen het Anton de Komplein en de wijk Vogeltjeswei in Zuidoost, bestaat uit 79 huurappartementen. Het ontwerp is gemaakt door Atelier van Berlo, dat de opdracht heeft te danken aan het winnen van de Next Step Award.

Alternatief plan voor stedelijke 'rafelrand' Baaibuurt

Gisteren, 14:26

De gemeente Amsterdam bekend gaat een buurt met 1.800 woningen ontwikkelen in Baaibuurt-West. Office Raumplan, Buro Harro en het Baaibuurt Collectief hebben een alternatief plan gemaakt dat volgens hen beter past bij deze stedelijke ‘rafelrand’.

Felixx en Witteveen+Bos presenteren Strategisch Groenplan voor Leuven

Gisteren, 13:55

Het Groenplan van Felixx en Witteveen+Bos, ontwikkeld in opdracht van Leuven, vormt een instrument om de stad in de komende jaren groener, gezonder en klimaatrobuuster te maken met nature-based solutions als uitgangspunt.

Project Spark op Smakkelaarsveld in Utrecht kan definitief starten

Gisteren, 09:20

Op het Smakkelaarsveld, direct naast Utrecht CS en Hoog Catharijne, komen twee woongebouwen met koop- en sociale huurwoningen, een kantoorgebouw, een stadspark met horeca en een haventje aan de Leidse Rijn.