Koolhaas: neem ontwikkelingen Dubai serieus

11 september 2007, 13:18

Maandagavond werd in het Nederlands Architectuurinstituut (NAi) de aftrap genomen van het nieuwe culturele seizoen. Aanleiding vormde de nieuwe publicatie Al Manakh, een uitgave (nummer 12) in de Volume-reeks. Al Manakh is een driedelige almanak over de ruimtelijke en architectonische ontwikkelingen rond de Perzische Golf, in met name steden als Dubai.

NAi-directeur Ole Bouman en Rem Koolhaas gaven hun visie. Deze werden geëvalueerd door architect-auteur Mark Wigley, die met Bouman en Koolhaas in 2005 het Volume Magazine oprichtte. De avond werd afgerond met een publieksdiscussie. Volume Magazine - een samenwerkingsproject tussen Archis, AMO en C-lab - is een experimentele ‘think thank’ waarin verder gekeken wordt dan naar de fysieke kenmerken van architectuur. Het gaat over de sociaal-culturele waarden en verantwoordelijkheden van de architectuur in mondiale context. Dat werd gisteravond eens te meer duidelijk. Eén van de centrale vraagstellingen tijdens de avond was dan ook wat ‘the power of architecture’ kan zijn in het gebied rond de Golf .

Circle of pain
Ole Bouman gaf een algemene inleiding, gelardeerd met (soms onthutsende) foto’s van een onlangs gemaakte studiereis naar Beiroet. Bouman liet zien wat voor moeite moet worden gedaan om alleen maar in het gebied te komen. Vanuit welke richting ook, de reiziger doorkruist altijd ‘the circle of pain’, gebieden gedomineerd door menselijk leed. Volgens hem een schril contrast met het Golf-gebied waar elke droom kan worden gebouwd, gekocht en ook weer verkocht.

Bouman riep het veelkoppige publiek (waarvan nauwelijks tien procent ooit het Golf-gebied heeft bezocht) op zichzelf vragen te stellen over wat de rol van het (architectonisch) ontwerp kan zijn in dit gebied en even zozeer in de omgeving, niet zozeer in fysieke maar vooral in communicatieve zin. Dit soort fundamentele vragen over architectuur moeten volgens Bouman met een evenwichtige dosering tussen idealisme en realisme benaderd worden.

Rem Koolhaas constateerde dat het onvermijdelijk is vanuit een politieke context naar het gebied te kijken. Die context legde de eerste paradox bloot: we willen graag een meer democratischer bewind in het gebied rond de Golf, maar staan te trappelen om te investeren te, waarmee we het autocratisch bewind in de Verenigde Arabische Emiraten steviger in het zadel helpen.

Disney meets Speer
Een andere paradox ligt volgens Koolhaas in het feit dat westerlingen wel (veelal denigrerende) kritiek leveren, terwijl ‘we’ nauwelijks betrokken zijn bij de ontwikkelingen. Dubai kreeg metaforen als ‘skyline on crack’, ‘Las Vegas in Arabia’ of, ironischer, ‘Walt Disney meets Albert Speer on the shores of Arabia’ (Mike Davis, 2006).

En zelfs als we de culturele expansie niet ironiseren maar serieus nemen, hetgeen we volgens Koolhaas moeten doen, dan komen we er niet omheen dat het gebied een karikatuur is van zichzelf. In de ogen van de architect dreigt Dubai te sterven door een overdosis aan iconen, waar het ontwerp van de sterarchitect nauwelijks meer te onderscheiden is van de locale middelmaat.

Vervolgens gaf Koolhaas aan waarom wij de ontwikkelingen serieus moeten nemen, niet in de laatste plaats vanwege de serieusheid waarmee de ontwikkelingen zo’n veertig jaar geleden in gang zijn gezet. En ook omdat Dubai niet ‘verloren’ is. Met één plaatje liet Koolhaas een idee zien hoe stedenbouwkundig zou kunnen worden ingegrepen. Vooralsnog zou de door de Arabieren zeer serieus genomen Al Manakh nog meer ideeën kunnen opleveren.

Logische vervolgstap
Mark Wrigley gaf de driedelige Al Manakh een architectuurhistorische inbedding. Al Manakh ziet hij als eerste logische vervolgstap op het werk van Robert Venturi en Denise Scott Brown onder meer in Iran enkele decennia geleden. In de westerse geschiedschrijving is het woestijngebied altijd een ‘vijand’ geweest van de architectuur; onze beschaving begint immers met de Griekse tempels.

Met Koolhaas constateert Wrigley een breuk in de globalisering. De ‘veramerikanisering’ is een halt toegeroepen en de woestijn komt in zekere zin op ons af. Om het gebied beter te begrijpen en voorzichtig vanuit Westers perspectief mee te denken over de toekomst de Golf, kan Al Manakh volgens Wrigley een leidraad geven.
Bron: tekst: Marcel Teunissen

Trefwoorden

koolhaas

1	Een houten villa genesteld in het bos donderdag, 21 november
2	Bouw EDGE Coolsingel in Rotterdam officieel gestart maandag, 25 november
3	Happel Cornelisse Verhoeven presenteert ontwerp renovatie Algemene Rekenkamer donderdag, 21 november
4	Sereen toevluchtsoord hoog boven de stedelijke drukte woensdag, 20 november
5	Tijdelijke woningen voor Oekraïense vluchtelingen en starters in Eemnes vrijdag, 22 november

Gerelateerde nieuwsberichten

Al Manakh buigt zich over stedelijkheid VAE

1 juli 2009

AMO maakt visie voor vallei Côte d’Azur

12 november 2009

Tweede editie Al Manakh verschenen

20 april 2010

Crisis nekt ambities Dubai

27 november 2009

Dubai presenteert groen megaproject

15 april 2008

NAi ondersteunt tweede editie Al Manakh

20 januari 2009

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Team met MoederscheimMoonen en Felixx wint aanbesteding Insulindestraat Rotterdam

Gisteren, 17:18

MoederscheimMoonen Architects, Felixx en de ontwikkelaars GetYourKIKX en Sustain Real Estate Consultancy hebben als team de aanbesteding voor woningbouw gewonnen met het plan Via Insulae.

Woonzorggebouw van Bierman Henket met flexibele structuur

Gisteren, 16:00

In opdracht van woonzorgorganisatie Het Laar heeft BiermanHenket het gebouw Laarstede ontworpen, als uitbreiding van de bestaande locatie in Tilburg.

Definitief ontwerp voor vernieuwing Centrale Bibliotheek Rotterdam is klaar

Gisteren, 15:30

Het definitief ontwerp voor de nieuwe Centrale Bibliotheek in Rotterdam is klaar en zowel de omgevingsvergunning als de vergunning voor de warmte-koudeopslag in de bodem zijn definitief verleend. De vernieuwing start in het voorjaar van 2026.

Woongebouw MO*town Track 8 nabij station Sloterdijk opgeleverd

Gisteren, 15:15

Nabij station Amsterdam Sloterdijk is het door De Zwarte Hond ontworpen woongebouw MO*town Track 8 opgeleverd. Het complex telt 94 appartementen en heeft voorzieningen op de begane grond.

Makelaars: impact bankroeten op leegstand in winkelstraat beperkt

Gisteren, 13:40

Het toenemende aantal faillissementen in de detailhandel zorgt vooralsnog niet voor een explosieve toename van de leegstand in de Nederlandse winkelstraat.

Madlener wil verbreding A27 bij Zeewolde als eerste opstarten

Gisteren, 10:37

De minister wil de uitbreiding van de A27 tussen Zeewolde en Eemnes als eerste van zeventien gepauzeerde projecten laten doorgaan.

Coalitiepartijen willen nieuw onderzoek naar Lelylijn

25 november, 2:31

Coalitiepartijen VVD, NSC en BBB willen een nieuw onderzoek dat de Lelylijn koppelt aan de inrichting van Nederland op de lange termijn en de bouw van nieuwe woningen.

Onderzoek: overwaarde koopwoning klimt tot gemiddeld 220.000 euro

25 november, 9:35

De gemiddelde overwaarde op een koopwoning in Nederland is verder gestegen door de aanhoudende stijging van de huizenprijzen. Dit zou blijken uit berekeningen van marktonderzoeker Calcasa.