Houten Boomtoren met een vleugje NS voor Hof van Cartesius

9 juli 2021, 12:06

Komende dinsdag wordt officieel de Boomtoren in het Hof van Cartesius in Utrecht geopend. Het zestien meter hoge gebouw, dat plaats biedt aan een collectief van jonge gamedesigners en een ontmoetingsruimte voor ondernemers, is voor 99 procent gebouwd van hergebruikte materialen. Daaronder oude dienstregelingsplaten van de NS, maar ook een raam uit een afgebroken gebouw in de Halve Maan-buurt.

Het Hof van Cartesius is een broedplaats voor ondernemers, met gebouwen die zijn gerealiseerd van circulaire materialen. De Boomtoren maakt deel uit van de tweede fase van het project, dat in 2020 de publieksprijs van de Rietveldprijs in de wacht sleepte. Het vier verdiepingen tellende gebouw is ontworpen door architect Alessandro Zena van het bureau ArchiFré.

De Boomtoren is grotendeels gerealiseerd van hout. “Voor de constructie hebben we speciale houten platen (CLT) gebruikt, verkregen uit de sloop van een school in Rotterdam”, vertelt opdrachtgever en stedenbouwkundige Charlotte Ernst. “De deuren en ramen met zonneschermen komen uit een woningbouwrenovatie.”

Oude perrondelen
Een deel van de bouwmaterialen is afkomstig van de NS en ProRail. Voor de bestrating en fundering zijn oude perrondelen van station Maarn hergebruikt en de ‘gele’ gevel is bekleed met voormalige dienstregelingsplaten van de NS. Deze ‘matchen’ weer met de gele treinen die voorbijrijden op het naastgelegen spoor. Ook de omringende gebouwen hebben een relatie met de trein of spoor; zo rusten de balustrades op spoorrails en hebben verschillende ateliers treinramen.

Het opvallende raam in de voorgevel van de Boomtoren komt uit een garage uit de nabijgelegen wijk Oog in Al. Deze naoorlogse autoshowroom in de buurt Halve Maan moest wijken voor sociale woningbouw. Dankzij bemiddeling van de gemeente Utrecht werd in samenwerking met verschillende partijen onderdelen van de gevel gedemonteerd en in de toren geplaatst.

Er is voor de toren, eveneens als in andere (toekomstige) gebouwen in de tweede fase van het Hof van Cartesius, zoveel mogelijk geëxperimenteerd met nieuwe materialen. “De fundering is van duurzaam glasschuim. Dit materiaal van gerecycled glas kan ook na een eventuele sloop weer hergebruikt worden”, vertelt Ernst.

Gerecyled beton
De vloeren zijn gemaakt van een mix van cement met gerecycled beton, waardoor twintig procent minder cement nodig was. De droogtijd duurde wel langer, maar het scheelt aanzienlijk in de CO₂-uitstoot. Sommige materialen zijn zo nieuw dat er nog geen regelgeving voor bestaat, zegt Ernst. Wel voldoet het project grotendeels aan het Bouwbesluit, op een aantal punten is in overleg met de gemeente afgeweken.

Een van de zijgevels is grotendeels opgebouwd uit insectenhotels. “De gevel is bekleed met verschillende houten mozaïektegels gemaakt van restmaterialen van ons eigen bouwproces. Deze tegels vormen een schuilplaats voor insecten, vogels en vleermuizen. MBO-studenten bouwkunde hebben de tegels deels ontworpen en gemaakt”, meldt architect Zena.

Trefwoorden

rietveldprijs archifre hergebruik boomtoren utrecht alessandro zena charlotte ernst hof van cartesius

1	Marco Vermeulen: de Maas heeft potentie om Central Park van Rotterdam te worden dinsdag, 23 mei
2	Caro van de Venne vertrekt bij Barcode Architects en richt nieuw bureau op dinsdag, 23 mei
3	Rotterdam wil 2.500 woningen en andere functies in Merwehaven woensdag, 24 mei
4	Opinie – de BNA staat voor belangrijke keuzes dinsdag, 23 mei
5	Kunstwerf siert cover Jaarboek Architectuur in Nederland 2022-2023 dinsdag, 23 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Rietveldprijs 2020 voor busstation Leidsche Rijn

16 november 2020

Hergebruik gecombineerd met esthetiek in gebouw Biopartner 5

8 juli 2021

Gebouw tijdelijke rechtbank krijgt tweede leven in Enschede

2 juli 2021

Strandpost uit hergebruikt materiaal wint Zeeuwse Architectuurprijs 2021

29 juni 2021

Bouwmaterialen Domtoren krijgen nieuw leven elders in de stad

20 mei 2021

Circulaire opzet voor Hof van Cartesius

11 januari 2017

Mecanoo ontwerpt stedelijke ‘blue zone’ in Utrecht

12 juli 2018

Boek belicht recente ontwikkelingen en toekomst houtbouw

6 oktober 2021

Partner awg architecten verzorgt Rietveldlezing

26 oktober 2021

Inschrijving Rietveldprijs 2022 van start gegaan

28 februari 2022

Rietveldlezing Christine de Ruijter verplaatst naar 12 mei

11 april 2022

LEVS verdicht wederopbouwbuurt met woningbouwproject Dickensplaats

4 oktober 2022

Video's: genomineerde projecten Rietveldprijs 2022

7 oktober 2022

Bouw 79 woningen deelgebied Nicoya in Utrechtse wijk Cartesius van start

10 februari

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Eerste bomen geplant bij Wonderwoods in Utrecht

26 mei, 1:36

Deze week zijn de eerste van driehonderd bomen geplant bij Wonderwoods in Utrecht. De beplanting van het ‘verticale bos’ is geïnspireerd op die van de Utrechts Heuvelrug.

Platform Woonopgave gelanceerd met scherpe analyse van woningbouwopgave

26 mei, 12:00

Een groep architecten heeft het initiatief genomen om Platform Woonopgave op te richten. Bij de lancering van het nieuwe platform in het Keilepand presenteerde het collectief een scherpe analyse van de woningbouwopgave.

Demontabel kantoren- en laboratoriumcomplex Matrix ONE van MVRDV geopend

25 mei, 4:07

Matrix ONE is het grootste van zeven gebouwen, die samen het Matrix Innovation Center op Amsterdam Science Park vormen. MVRDV heeft het gebouw ontworpen met een volledig demontabele structuur.

Rotterdam wil 30.000 woningen bouwen in Oostflank

25 mei, 3:03

Rotterdam wil 30.000 woningen bouwen in de gebieden die verbonden gaan worden door de nieuwe stadsbrug en de snelle tramlijn Kralingse Zoom en Zuidplein.

Boek brengt brutalistische gebouwen in Nederland in kaart

25 mei, 3:56

Donderdag is het boek BRUUT - Atlas van het brutalisme in Nederland gepresenteerd.

VDL Groep wil De Meeuw volledig overnemen

25 mei, 2:06

Volgens beide familiebedrijven kan De Meeuw zijn ingezette strategie voor een koppositie in de groeimarkt voor modulaire huisvesting uitvoeren met de investeringskracht van VDL Groep.