Houten Boomtoren met een vleugje NS voor Hof van Cartesius

9 juli 2021, 12:06

Komende dinsdag wordt officieel de Boomtoren in het Hof van Cartesius in Utrecht geopend. Het zestien meter hoge gebouw, dat plaats biedt aan een collectief van jonge gamedesigners en een ontmoetingsruimte voor ondernemers, is voor 99 procent gebouwd van hergebruikte materialen. Daaronder oude dienstregelingsplaten van de NS, maar ook een raam uit een afgebroken gebouw in de Halve Maan-buurt.

Het Hof van Cartesius is een broedplaats voor ondernemers, met gebouwen die zijn gerealiseerd van circulaire materialen. De Boomtoren maakt deel uit van de tweede fase van het project, dat in 2020 de publieksprijs van de Rietveldprijs in de wacht sleepte. Het vier verdiepingen tellende gebouw is ontworpen door architect Alessandro Zena van het bureau ArchiFré.

De Boomtoren is grotendeels gerealiseerd van hout. “Voor de constructie hebben we speciale houten platen (CLT) gebruikt, verkregen uit de sloop van een school in Rotterdam”, vertelt opdrachtgever en stedenbouwkundige Charlotte Ernst. “De deuren en ramen met zonneschermen komen uit een woningbouwrenovatie.”

Oude perrondelen
Een deel van de bouwmaterialen is afkomstig van de NS en ProRail. Voor de bestrating en fundering zijn oude perrondelen van station Maarn hergebruikt en de ‘gele’ gevel is bekleed met voormalige dienstregelingsplaten van de NS. Deze ‘matchen’ weer met de gele treinen die voorbijrijden op het naastgelegen spoor. Ook de omringende gebouwen hebben een relatie met de trein of spoor; zo rusten de balustrades op spoorrails en hebben verschillende ateliers treinramen.

Het opvallende raam in de voorgevel van de Boomtoren komt uit een garage uit de nabijgelegen wijk Oog in Al. Deze naoorlogse autoshowroom in de buurt Halve Maan moest wijken voor sociale woningbouw. Dankzij bemiddeling van de gemeente Utrecht werd in samenwerking met verschillende partijen onderdelen van de gevel gedemonteerd en in de toren geplaatst.

Er is voor de toren, eveneens als in andere (toekomstige) gebouwen in de tweede fase van het Hof van Cartesius, zoveel mogelijk geëxperimenteerd met nieuwe materialen. “De fundering is van duurzaam glasschuim. Dit materiaal van gerecycled glas kan ook na een eventuele sloop weer hergebruikt worden”, vertelt Ernst.

Gerecyled beton
De vloeren zijn gemaakt van een mix van cement met gerecycled beton, waardoor twintig procent minder cement nodig was. De droogtijd duurde wel langer, maar het scheelt aanzienlijk in de CO₂-uitstoot. Sommige materialen zijn zo nieuw dat er nog geen regelgeving voor bestaat, zegt Ernst. Wel voldoet het project grotendeels aan het Bouwbesluit, op een aantal punten is in overleg met de gemeente afgeweken.

Een van de zijgevels is grotendeels opgebouwd uit insectenhotels. “De gevel is bekleed met verschillende houten mozaïektegels gemaakt van restmaterialen van ons eigen bouwproces. Deze tegels vormen een schuilplaats voor insecten, vogels en vleermuizen. MBO-studenten bouwkunde hebben de tegels deels ontworpen en gemaakt”, meldt architect Zena.

Trefwoorden

rietveldprijs archifre hergebruik boomtoren utrecht alessandro zena charlotte ernst hof van cartesius

1	MVRDV en Mecanoo bij finalisten in architectuurcompetitie voor ‘landmark’ woensdag, 7 mei
2	Tijdelijke remise Museumtramlijn Amsterdam met verrassende ornamentiek dinsdag, 6 mei
3	Cityförster en Atelier Gram ontwerpen woontoren met collectieve voorzieningen voor Tirana woensdag, 7 mei
4	Evenwichtige woonomgeving op voormalig fabrieksterrein Van Besouw Goirle dinsdag, 6 mei
5	Architectenweb organiseert Avond met De Zwarte Hond woensdag, 7 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Rietveldprijs 2020 voor busstation Leidsche Rijn

16 november 2020

Hergebruik gecombineerd met esthetiek in gebouw Biopartner 5

8 juli 2021

Gebouw tijdelijke rechtbank krijgt tweede leven in Enschede

2 juli 2021

Strandpost uit hergebruikt materiaal wint Zeeuwse Architectuurprijs 2021

29 juni 2021

Bouwmaterialen Domtoren krijgen nieuw leven elders in de stad

20 mei 2021

Circulaire opzet voor Hof van Cartesius

11 januari 2017

Mecanoo ontwerpt stedelijke ‘blue zone’ in Utrecht

12 juli 2018

Boek belicht recente ontwikkelingen en toekomst houtbouw

6 oktober 2021

Partner awg architecten verzorgt Rietveldlezing

26 oktober 2021

Inschrijving Rietveldprijs 2022 van start gegaan

28 februari 2022

Rietveldlezing Christine de Ruijter verplaatst naar 12 mei

11 april 2022

LEVS verdicht wederopbouwbuurt met woningbouwproject Dickensplaats

4 oktober 2022

Video's: genomineerde projecten Rietveldprijs 2022

7 oktober 2022

Bouw 79 woningen deelgebied Nicoya in Utrechtse wijk Cartesius van start

10 februari 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Video: het MIX-paviljoen in zijn groene omgeving

Gisteren, 15:24

Het omliggende landschap maakte integraal deel uit van het ontwerp, dat MIX architectuur voor zijn kantoor maakte. Na een paar jaar begint dat landschap te groeien en bloeien; Stijn Poelstra legde het paviljoen met landschap vast in een video.

De Hemelse Tuin van Studio Valkenier is een veelzijdige stadslandbouwboerderij

Gisteren, 13:41

In Amsterdam-Oost heeft Studio Valkenier een voormalige kinderboerderij getransformeerd tot een educatieve, duurzame en inclusieve stadslandbouwboerderij voor iedereen : De Hemelse Tuin.

Gevel Sombra-paviljoen door MVRDV beweegt mee met de zon

Gisteren, 10:51

Op de tentoonstelling Time Space Existence in Venetië opent zaterdag het Sombra-paviljoen. De gevel van het door MVRDV ontworpen paviljoen beweegt mee met de zon; de panelen openen of sluiten zich afhankelijk van de stand van het hemellichaam.

Het Nederlands paviljoen in Venetië als inclusieve sportbar

Gisteren, 10:16

Hoe kan architectuur sociale normen uitdagen en ruimten creëren voor nieuwe vormen van samenleven? Dat is de vraag die het Nieuwe Instituut stelt met ‘Sidelined: A Space to Rethink Togetherness’, de inzending voor de Architectuurbiënnale in Venetië.

Woningcorporaties dreigen met juridische stappen om kabinet aan afspraken te houden

Gisteren, 16:20

Het bevriezen van de huren van sociale huurwoningen heeft grote gevolgen juist voor woningzoekenden en huurders, stelt vereniging voor woningcorporaties Aedes.

Kamernet: studentenkamer is ruim zes procent duurder dan vorig jaar

Gisteren, 12:27

Amsterdam is de duurste studentenstad om in te wonen.

Herstel ‘onveilige’ vloer waterschapskantoor kost ruim tien miljoen

Gisteren, 11:24

Het Waterschap Rijn en IJssel heeft besloten alle vloeren van het hoofdkantoor in Doetinchem te renoveren, omdat ze onveilig zouden zijn.

Nationale Parken: kabinet laat ons vallen met schrappen financiering

7 mei, 4:18

De Nationale Parken vinden dat het kabinet “alle grenzen van redelijkheid en fatsoen overschrijdt” door de financiële bijdrage vrijwel volledig in te trekken.

Aedes: zo’n 140 corporaties schrappen investeringen

6 mei, 4:59

Meer dan de helft van de woningcorporaties moet een deel van de investeringen schrappen als gevolg van de huurbevriezing die het kabinet heeft aangekondigd. Dat verwacht corporatiekoepel Aedes.