Ja, denk met me mee rond de
materialisering van mijn project

Boek belicht geschiedenis Russische avant-gardisten

6 mei 2019, 13:34

De Russische avant-gardisten hadden een grote invloed op de kunst en architectuur aan het begin van de twintigste eeuw. Er bestond een levendige interactie tussen architecten en kunstenaars uit de vroege Sovjet-Unie en West-Europa, waarvan de sporen mede terug te zien zijn in de moderne architectuur.

Een voorbeeld is de Van Nelle-fabriek (1925-'31) in Rotterdam. De transportbanden, die in doorzichtige kokers tussen het fabrieksgebouw en het pakhuis aan het kanaal heen en weer gaan, worden gezien als een zuiver constructivistische invloed. Andere bekende Nederlandse gebouwen uit dezelfde periode met constructivistische kenmerken zijn Sanatorium Zonnestraal in Hilversum en de Openluchtschool in Amsterdam.

Mart Stam, die enkele jaren heeft meegewerkt aan de Van Nelle-fabriek, onderhield nauwe banden met de Russische kunstenaar El Lissitzky en vertrok in 1930 zelfs naar de Sovjet-Unie om er bij te dragen aan de opbouw van de nieuwe staat. Zijn contact met de Russische avant-garde was ontstaan in Duitsland, waar Stam (later) nog lesgaf aan een instelling waar eveneens een intensieve relatie met de avant-gardisten bestond, het Bauhaus.

Toevallige coalitie
Sjeng Scheijen heeft een geschiedenis geschreven over de Russische avant-gardisten en hun rol in de revolutie onder Lenin en de tragische jaren erna. In een bijna toevallige coalitie met de bolsjewieken kregen radicale kunstenaars als Kazemir Malevitsj, Wassily Kandinsky en Vladimir Tatlin hoge posten toebedeeld in het zojuist gevormde Volkscommissariaat van Verlichting. De verbeelding was aan de macht; de hemelbestormers wilden de straten en de pleinen, het onderwijs en uiteindelijk de mens zelf opnieuw vormgeven.

Ondanks hun grote inspanningen, die onder meer legendarische ontwerpen als het Monument voor de Derde Internationale van Tatlin en El Lissitzky’s Wolkenbügel (beide niet gerealiseerd) opleverde, viel hun verbond met de nieuwe politieke machthebbers al gauw uit elkaar. Ook onderling liepen de verhoudingen scheef, getuige bijvoorbeeld de groeiende rivaliteit tussen de constructivist Tatlin en de suprematist Malevitsj .

Terwijl de reputatie van de kunstenaars en architecten in Europa groeide, werden zij met name in de jaren onder Stalin onderdrukt en gemarginaliseerd in de nieuwe Sovjetstaat. Sommige kozen ervoor te emigreren, andere zonken langzaam weg in het moeras van de terreurstaat, werden gemarteld en/of stierven een tragische dood.

Dagboekfragmenten
In het boek De Avant-gardisten wordt gebruik gemaakt van een grote hoeveelheid dagboekfragmenten, brieven, memoires en belangrijke nieuwe archiefvondsten, meldt uitgever Prometheus. Een speciaal hoofdstuk is gewijd aan het Monument voor de Derde Internationale, ofwel ‘Tatlins toren’.

De slavist Scheijen (1972) is gespecialiseerd in Russische kunst van de vroege twintigste eeuw. Zijn biografie van impresario Sergej Djagilev werd wereldwijd geprezen en belandde op de eindejaarslijsten van beste boeken van The New York Times, The New Yorker en The Sunday Times.

Trefwoorden

vladimir tatlin constructivisme avant-garde mart stam boek rusland bauhaus

1	Nominaties Interieur van het Jaar 2022 bekend maandag, 26 september
2	Rotterdam wil nieuwe brug over de Maas van Oost naar Zuid woensdag, 28 september
3	KAAN Architecten geselecteerd voor ontwerp gerechtsgebouw in Nancy woensdag, 28 september
4	Tien principes om werken en wonen succesvol te mengen woensdag, 28 september
5	Bekijk de beste architectuurfilms tijdens Architectenweb Best Of AFFR! woensdag, 28 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Film 'Bauhaus Spirit' te zien tijdens TIAFF LIGHT

Bauhaus Museum Dessau officieel geopend

Waagstukken, een boek over architecten en (fatale) ambities

Achtergrond: de levendige relatie tussen Nederland en het Bauhaus

Nederlandse architectuur in Russische Hermitage

Van Abbemuseum toont werk El Lissitzky

Andere nieuwsberichten

MVRDV presenteert geopende Radio Hotel & Tower in New York

Gisteren, 16:34

In New York is het door MVRDV ontworpen Radio Hotel & Tower officieel geopend. Daarmee is het eerste project van het bureau in de Verenigde Staten voltooid.

Aanbesteding totale opgave dijkversterking en -verlegging Arcen gestart

Gisteren, 15:28

In totaal gaat het project om ruim vijf kilometer aan dijken in Arcen Noord en Zuid. De aanbesteding gepubliceerd op TenderNed; bedrijven kunnen zich aanmelden.

Opvallend onderkomen voor dienst Logistiek en Milieu TU Delft

Gisteren, 13:36

Het U-vormige gebouw gaat functioneren als opslag- en distributieplek voor gassen en vloeistoffen voor de verschillende laboratoria van de technische universiteit. Het ontwerp is van cepezed en cepezedinterieur.

Hans van der Heijden aangesteld als parttime hoogleraar Architectuurontwerp aan de Universiteit Antwerpen

Gisteren, 09:54

Als hoogleraar zal hij onder andere het onderzoek naar de architectonische interventies in de bestaande stad dat hij begon met zijn boek Architectuur in de kapotte stad (2008) verder uitwerken.

Diverse organisaties eisen actie voor gezondere schoolgebouwen

Gisteren, 11:25

Ze roepen het kabinet op van goede, gezonde en duurzame schoolgebouwen een prioriteit te maken en er jaarlijks ‘minstens’ 730 miljoen euro voor uit te trekken.

Jongeren willen groenere steden, meer treinen en minder vee

Gisteren, 10:17

De Jonge Klimaatbeweging heeft samen met zeventig andere jongerenorganisaties een toekomstvisie opgesteld.

PBL: extra klimaatactie steden, regio's en bedrijven valt tegen

28 september, 4:10

Concreet brengen deze partijen de uitstoot van broeikasgassen met slechts 1,5 tot 2,5 procent extra omlaag in 2030.

LEVS ontwikkelt ontwerpmethodiek om CO2-uitstoot projecten te verminderen

28 september, 10:52

Het bureau maakt de impact van ontwerpkeuzes meetbaar in het BIM-model, zodat al vroeg in het ontwerpproces kan worden gestuurd op een zo gering mogelijke voetafdruk.