Ja, denk met me mee rond de
materialisering van mijn project

Boek belicht geschiedenis Russische avant-gardisten

6 mei 2019, 13:34

De Russische avant-gardisten hadden een grote invloed op de kunst en architectuur aan het begin van de twintigste eeuw. Er bestond een levendige interactie tussen architecten en kunstenaars uit de vroege Sovjet-Unie en West-Europa, waarvan de sporen mede terug te zien zijn in de moderne architectuur.

Een voorbeeld is de Van Nelle-fabriek (1925-'31) in Rotterdam. De transportbanden, die in doorzichtige kokers tussen het fabrieksgebouw en het pakhuis aan het kanaal heen en weer gaan, worden gezien als een zuiver constructivistische invloed. Andere bekende Nederlandse gebouwen uit dezelfde periode met constructivistische kenmerken zijn Sanatorium Zonnestraal in Hilversum en de Openluchtschool in Amsterdam.

Mart Stam, die enkele jaren heeft meegewerkt aan de Van Nelle-fabriek, onderhield nauwe banden met de Russische kunstenaar El Lissitzky en vertrok in 1930 zelfs naar de Sovjet-Unie om er bij te dragen aan de opbouw van de nieuwe staat. Zijn contact met de Russische avant-garde was ontstaan in Duitsland, waar Stam (later) nog lesgaf aan een instelling waar eveneens een intensieve relatie met de avant-gardisten bestond, het Bauhaus.

Toevallige coalitie
Sjeng Scheijen heeft een geschiedenis geschreven over de Russische avant-gardisten en hun rol in de revolutie onder Lenin en de tragische jaren erna. In een bijna toevallige coalitie met de bolsjewieken kregen radicale kunstenaars als Kazemir Malevitsj, Wassily Kandinsky en Vladimir Tatlin hoge posten toebedeeld in het zojuist gevormde Volkscommissariaat van Verlichting. De verbeelding was aan de macht; de hemelbestormers wilden de straten en de pleinen, het onderwijs en uiteindelijk de mens zelf opnieuw vormgeven.

Ondanks hun grote inspanningen, die onder meer legendarische ontwerpen als het Monument voor de Derde Internationale van Tatlin en El Lissitzky’s Wolkenbügel (beide niet gerealiseerd) opleverde, viel hun verbond met de nieuwe politieke machthebbers al gauw uit elkaar. Ook onderling liepen de verhoudingen scheef, getuige bijvoorbeeld de groeiende rivaliteit tussen de constructivist Tatlin en de suprematist Malevitsj .

Terwijl de reputatie van de kunstenaars en architecten in Europa groeide, werden zij met name in de jaren onder Stalin onderdrukt en gemarginaliseerd in de nieuwe Sovjetstaat. Sommige kozen ervoor te emigreren, andere zonken langzaam weg in het moeras van de terreurstaat, werden gemarteld en/of stierven een tragische dood.

Dagboekfragmenten
In het boek De Avant-gardisten wordt gebruik gemaakt van een grote hoeveelheid dagboekfragmenten, brieven, memoires en belangrijke nieuwe archiefvondsten, meldt uitgever Prometheus. Een speciaal hoofdstuk is gewijd aan het Monument voor de Derde Internationale, ofwel ‘Tatlins toren’.

De slavist Scheijen (1972) is gespecialiseerd in Russische kunst van de vroege twintigste eeuw. Zijn biografie van impresario Sergej Djagilev werd wereldwijd geprezen en belandde op de eindejaarslijsten van beste boeken van The New York Times, The New Yorker en The Sunday Times.

Trefwoorden

vladimir tatlin constructivisme avant-garde mart stam boek rusland bauhaus

1	Nominaties Publiek gebouw van het Jaar 2022 bekend maandag, 03 oktober
2	Plan Nieuwe Oogst wint prijsvraag biobased bouwen Oirschot donderdag, 06 oktober
3	Het nieuwe minimalisme dinsdag, 04 oktober
4	Heerhugowaard krijgt omvangrijk houten woningbouwproject dinsdag, 04 oktober
5	Kraaijvanger brengt 'Hollands licht' in vernieuwd provinciehuis Zuid-Holland woensdag, 05 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

Film 'Bauhaus Spirit' te zien tijdens TIAFF LIGHT

Bauhaus Museum Dessau officieel geopend

Waagstukken, een boek over architecten en (fatale) ambities

Deyan Sudjic leest over Stalins staatsarchitect in Het Nieuwe Instituut

Achtergrond: de levendige relatie tussen Nederland en het Bauhaus

Nederlandse architectuur in Russische Hermitage

Van Abbemuseum toont werk El Lissitzky

Andere nieuwsberichten

Video's: genomineerde projecten Rietveldprijs 2022

4 uur geleden

Eind augustus werden de vijf genomineerde projecten voor de Rietveldprijs 2022 bekendgemaakt. Vanaf vandaag kan het publiek stemmen op zijn favoriet.

Winnaars Heuvelinkprijs 2022 bekendgemaakt

Vandaag, 13:49

Appartementencomplex Turfstraat van LEVS architecten werd onderscheiden met de juryprijs, het zelfbouwproject met bijna dezelfde naam Turfstraat 27 ontworpen door JCRARCHITECTEN kreeg de publieksprijs.

Cirkelbrug Almere beleeft officiële opening

Vandaag, 10:38

Het door wUrck ontworpen bouwwerk over de Waterlandseweg vormt een nieuw onderdeel van het fietspadennetwerk van de stad en slecht voor fietsers en voetgangers de barrière van de Hoge Vaart tussen Oosterwold en de andere kant van de weg.

Plan Nieuwe Oogst wint prijsvraag biobased bouwen Oirschot

Gisteren, 16:32

Een team met De Urbanisten, ORGA architect en Copijn heeft de prijsvraag voor biobased bouwen in Oirschot gewonnen. Het plan De Nieuwe Oogst werd door de jury gekozen als beste van drie genomineerde inzendingen.