Heijplaat rijksbeschermd stadsgezicht

25 mei 2018, 9:00

De minister van OCW, Ingrid van Engelshoven, heeft op 23 mei 2018 een groot deel van Heijplaat aangewezen als het negende door het Rijk beschermde stadsgezicht van Rotterdam.

Heijplaat is een woonwijk, die werd opgetrokken voor de arbeiders van de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (RDM). Samen met de voormalige scheepswerf van de RDM en het gemeentelijke Quarantainestation Heijplaat vormt de wijk belangwekkend cultuurhistorisch erfgoed.

Afgezonderd gebied
Aan het begin van de twintigste eeuw begon de RDM in dit gebied met bouw en onderhoud van schepen. Relatief ver buiten Rotterdam gelegen was Heijplaat lastig bereikbaar voor de werknemers. Daarom is vanaf 1914 in opdracht van de RDM een woonwijk gebouwd. Overigens is Heijplaat nog steeds alleen bereikbaar via de Waalhavenweg of over het water.

In 1934 werd in een geïsoleerde hoek van Heijplaat de quarantaine-inrichting voor zeelieden met besmettelijke ziekten geopend. De gebouwen zijn in een zakelijk expressionistische stijl ontworpen door architect J.G. Snuif onder supervisie van A. van der Steur. De vormgeving geeft uitdrukking aan de destijds gewenste functionele werking van het terrein. Het complex is, inclusief de aanleg van het rechthoekige terrein, al aangemerkt als rijksmonument.

Scheepswerf
De gebouwen van de scheepswerf hebben, zo meldt de gemeente Rotterdam, door de invloed van de RDM-huisarchitecten een geheel eigen signatuur. Het ontwerp stamt voornamelijk van hoofdzakelijk de architectenbureaus H.A.J. Baanders en S. de Clercq.

De gebouwen hebben een even representatieve als zakelijk expressionistische stijl, met aandacht voor detaillering. Het complex weerspiegelt de vooraanstaande positie van de RDM in de internationale scheeps- en machinebouwindustrie tussen 1902 en 1980.

Tuindorp
De architecten van de werf waren ook verantwoordelijk voor het ontwerp van het naastgelegen dorp. In samenwerking met tuinarchitect D.F. Tersteeg is de wijk kleinschalig opgezet volgens de Engelse tuindorptraditie.

De wijk heeft een speelse opzet en pittoreske uitstraling door verspringende rooilijnen, verspreide kleine pleinen en plantsoenen, maar ook door een gevarieerde architectonische detaillering en afwisseling in afwerkingsmaterialen. De wijk kent een aantal bijzondere gebouwen, zoals de kerkgebouwen, het poortgebouw, de muziekkoepel en feestgebouw Courzand.

Zeldzaamheidswaarde
Het haventerrein, ‘fabrieksdorp’ en quarantainegebied vertellen samen een belangrijk verhaal binnen de maritieme en industriële geschiedenis van Rotterdam; de nog vrij gave combinatie van de drie is bovendien uniek in Nederland. “Het aangewezen stadsgezicht heeft een hoge zeldzaamheidswaarde”, aldus de gemeente Rotterdam.

De aanwijzing als door het Rijk beschermd stadsgezicht betekent dat het historische karakter en de historische structuur behouden blijft. Bij ontwikkelingen is die karakteristiek het uitgangspunt. In het bestemmingsplan zijn ook de kenmerken van het beschermd gezicht opgenomen, aldus Rotterdam.

Trefwoorden

scheepswerf rotterdam tuindorp fabrieksdorp beschermd stadsgezicht heijplaat

1	Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein woensdag, 24 december
2	2025 in veertien interviews met architecten over hun sport woensdag, 24 december
3	Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026! woensdag, 24 december
4	2025 in acht podcasts door Michiel van Raaij maandag, 29 december
5	2025 in tien columns door Joost Ector maandag, 29 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Boek: Toolbox Dorpse Architectuur

14 oktober 2021

Renovatie Philipsdorp in Eindhoven afgerond

9 juli 2018

Rotterdam ontwikkelt Nieuwe Dorp Heijplaat

15 juli 2015

Maskeradewoning opgeleverd op Heijplaat

15 juni 2015

Veel belangstelling voor RDM Campus

9 augustus 2011

RDM Campus winnaar Job Dura-prijs 2010

16 november 2010

Bouw gymzaal in Heijplaat Rotterdam gestart

3 juni 2021

Gymzaal Heijplaat refereert aan nabijgelegen RDM-werf

9 maart 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

24 december, 9:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

23 december, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

24 december, 1:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

23 december, 5:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.