Gebouw als lesmateriaal voor natuur en milieu

26 januari 2016, 15:32

In Amsterdam is afgelopen jaar het Natuur en Milieu Educatiecentrum (NME) in gebruik genomen. In het door Bureau SLA ontworpen gebouw krijgen basisschoolleerlingen uit de hoofdstad aanvullend les op het onderwijsprogramma over natuur en milieu. Het energieneutrale gebouw dient zelf ook als lesmateriaal.

Dat komt doordat alle duurzame maatregelen zicht- en ervaarbaar zijn gemaakt. Zo is de bijzondere vorm van het dak te danken aan de oriëntatie op de zon en verwarmen de grote betonnen platen met glas ervoor frisse lucht voordat deze de lokalen instroomt.

Het gebouw staat op een voorgeschreven rechthoekige kavel van ongeveer 9 bij 18 meter, midden op de schooltuinen. De locatie was precies goed, meldt Bureau SLA: bij de entree van het terrein en optimaal georiënteerd op de tuinen. Het enige probleem was dat de lange gevel net niet op het zuiden lag.

Karakteristieke vorm
Door de nok van het dak precies oost-west te leggen kwam het dakvlak recht op het zuiden. Dit was ideaal voor de zonnepanelen en het gebouw dankt er zijn karakteristieke vorm aan. Bijkomend voordeel is dat het dak tot bijna op de grond komt, zodat ook kleinere kinderen de zonnepanelen goed kunnen zien.

De entree van het natuurcentrum zit in het midden van de lange gevel. Het gebouw is vrijwel puntsymmetrisch, in volume, indeling en gevels. Op de begane grond bevinden zich de klaslokalen en op de eerste verdieping twee identieke ruimten die als kantoor en kantine dienen. Bezoekers zien door de glazen entree heen de achter het gebouw liggende schooltuinen.

De langsgevels bestaan van boven tot onder uit raamkozijnen van een meter breed. Te openen ramen zijn aangebracht achter wit gelakte houten panelen, zodat het patroon van de lange verticale raampartijen niet wordt onderbroken.

Trombewanden
Aan de zuidkant zitten acht donkere betonnen platen tegen de gevel. Voor het beton is een grote plaat glas gemonteerd en bovenin is een lang en smal houten klapraam te zien. Dit zijn de zogenoemde Trombewanden, naar de Franse ingenieur Felix Trombe (1906 – 1985), die deze passieve zonne-opwarmers in de jaren ‘60 perfectioneerde.

De donkere betonnen plaat warmt door zonlicht op en accumuleert – door zijn massa – de warmte. In de ruimte tussen de glazen plaat en het warme beton wordt door middel van natuurlijke trek frisse ventilatielucht geleid, zodat ook die opwarmt.

Het klapraam zorgt ervoor dat de frisse, voorverwarmde ventilatielucht in het klaslokaal komt. In de warme maanden van het jaar staat het klapraam dicht en kunnen andere delen van de gevel open.

Bureau SLA noemt het jammer dat de Trombewand nooit vaste voet aan de grond heeft gekregen bij het ontwerpen van duurzame gebouwen. Het NME ‘laat zien dat de Trombewand niet alleen heel goed werkt, maar dat het ook een architectonisch interessante stijlfiguur kan zijn’.

Om het oppervlak van de betonnen wanden te vergroten is een patroon van verdiepte halve bollen aangebracht. Het patroon laat zich met enige moeite lezen als een bloemlezing van gedichten uit de Nederlandse natuurpoëzie; de bolletjes vormen een patroon in braille.

Houten latten
Het dak en de kopgevels zijn bekleed met houten latten. De bekleding is niet de waterkering, maar bedoeld om de bitumen dakbedekking aan het zicht te ontrekken. Ook de zonnepanelen worden zo vanzelfsprekend onderdeel van het dakvlak, in plaats van dat ze er op liggen (wat doorgaans als lelijk wordt ervaren).

Bureau SLA heeft de puur decoratieve functie van de houten latten aangegrepen om een blokmotief van telkens drie planken te creëren, waarvan de maatvoering is afgestemd op de zonnepanelen. Op de kopgevels zijn 21 designvogelhuisjes aangebracht: 20 voor gierzwaluwen en 1 voor een vleermuis.

Trefwoorden

onderwijsgebouw amsterdam bureau sla

1	Woningbouwproject The Hudsons naast het Dakpark opgeleverd woensdag, 22 maart
2	Nominaties Gouden A.A.P. 2023 bekend zaterdag, 18 maart
3	Studio AAAN realiseert 'terpwoning' in polderlandschap nabij Rotterdam woensdag, 22 maart
4	SO-IL geeft cultureel ensemble de ruimte in oude glasfabriek maandag, 20 maart
5	Door MVRDV ontworpen NIO House in Rotterdam geopend donderdag, 23 maart

Gerelateerde nieuwsberichten

Rotterdams kunstenaarsverblijf met casco van kalkhennepbeton

Noorderparkpaviljoen van gerecycled plastic

Wapenloods Fort Asperen verbouwd en uitgebreid

Internationaal Strafhof: megasculptuur in Haagse duinen

Noorderparkbar opent officieel zijn luiken

Paviljoen van Marktplaats-materiaal onthuld

Renovatie voor onderwijsgebouw Marineterrein

Plannen voor 'erfgoedpark' waterhistorie

Ideeënontwerp voor snoge in Amstelveen

Plan voor nog meer Noorderparkpaviljoens

Bureau SLA ontwerpt Hotel Paradiso

Gerelateerde podcasts

Gesprek met Peter van Assche over circulair bouwen

Andere nieuwsberichten

Boskalis en De Vries & van de Wiel realiseren contouren Buiteneiland

Gisteren, 16:41

Het eiland, dat gaat functioneren als natuur- en recreatiegebied, vormt het sluitstuk van de Amsterdamse wijk IJburg.

Door MVRDV ontworpen NIO House in Rotterdam geopend

Gisteren, 15:34

In Rotterdam is donderdag een multifunctionele showroom voor het elektrische automerk NIO geopend. De eerste Nederlandse vestiging van het Chinese automerk aan de Meent is ontworpen door MVRDV.

Expositie over dertigjarig Droog Design in het Nieuwe Instituut

Gisteren, 13:39

Dit jaar viert Droog Design zijn dertigjarig jubileum. Het Nieuwe Instituut zet deze mijlpaal luister bij met een tentoonstelling in diens onderkomen in Rotterdam en een expositie vooraf in Milaan.

Willem Hein Schenk stopt als stadsarchitect Haarlem

Gisteren, 10:27

Als reden geeft Schenk dat de stad zich momenteel sterk richt op de uitvoering van plannen, hetgeen niet geheel aansluit bij de ambitie en opdracht die de stadsarchitect voor zichzelf zag toen hij aantrad.

Kabinet wil sneller en meer klimaatbestendig laten bouwen

48 minuten geleden

Overheden, vastgoedeigenaren en de bouwsector moeten bij nieuwbouw van huizen en gebouwen zo veel mogelijk rekening houden met klimaatverandering in de toekomst.

Flatiron Building geveild voor bedrag van 190 miljoen dollar

Gisteren, 14:20

Het historische gebouw in New York staat sinds leeg vanwege onenigheid over renovaties onder de verschillende voormalige mede-eigenaars.

Winkel met hotelproducten ontworpen als een hotel

Gisteren, 11:08

Deze maand heeft leverancier van onder meer hotelbedden en -linnen Douxe een ‘flagship store’ geopend op Oostenburg in Amsterdam.

Amsterdam wil darkstores op bedrijventerreinen

Gisteren, 09:36

Wethouder Reinier van Dantzig geeft aan dat deze aanpak voor een fijnere woonomgeving moet zorgen.

Bijeenkomst over hoogwaardige modulaire woningbouw in Rosmalen

22 maart, 3:23

Tot de sprekers behoren Marlies Zuidam (FAAM architects), Floor Arons (Arons en Gelauff Architecten) en Bjarne Mastenbroek (SeARCH).

‘Een op acht kantoren hoeft niet te voldoen aan duurzaamheidsregel’

22 maart, 10:13

Ongeveer 12 procent van alle kantoren in Nederland is een monument dat niet hoeft te voldoen aan de duurzaamheidsregels, meldt vastgoedadviseur Savills.

Ga naar het nieuws-archief