THEMA: TRANSFORMATIE EN RENOVATIE

JHK: ‘Transformatie is de helft goedkoper’

22 maart 2013, 6:00

De
succesvolle transformatie van een oud bedrijfsgebouw tot onderwijscentrum smaakt
bij JHK Architecten naar meer. Een interview met Chris de
Jonge, architect-directeur van JHK Architecten.

Tekst Michiel
van Raaij

“In de media is veel aandacht voor de 5% van de gebouwen
die een monumentale status hebben, middenin de stad staan, en bij herbestemming
een maatschappelijke functie gaan vervullen”, zegt architect Chris de Jonge.
“Dat die transformaties lukken geloof ik wel. De grootste opgave ligt wat mij
betreft bij de andere 95% van de bedrijfsgebouwen die aan de rand van de stad
staan.”

Dat de aandacht zich momenteel vooral op die monumenten
en leegstaande kantoren richt snapt De Jonge trouwens wel. Die monumenten zijn
zeer zichtbaar in de stad. Een de
kantoren, “dat zijn onze pensioenen.” Met beide moet dan ook wat gebeuren. Voor
de overige gebouwen ziet hij echter ook volop kansen.

“Het zijn vaak gebouwen met een losse constructie, een
losse gevel en een flinke overmaat. In technische zin zijn deze gebouwen dus relatief
eenvoudig om te toveren tot iets nieuws”, zegt De Jonge. “Van alle partijen
vraagt het echter wel lef. De opdrachtgever, de eigenaar, maar ook de gemeente,
moet er wel voor gaan.”

DHTA

Het ontwerp dat JHK voor de Dutch HealthTec Academy
(DHTA) maakte illustreert de potentie van de genoemde 95% van de
bedrijfsgebouwen aan de rand van de stad. De betrokken onderwijsinstellingen
waren op zoek naar een huisvesting voor deze nieuwe academie en hadden daarmee
onder meer interesse in een leegstaand bedrijfspand op bedrijventerrein
Overvecht. In samenwerking met de eigenaren van het gebouw ontwikkelde JHK
Architecten een concept om de onderwijsinstellingen van de haalbaarheid van de
transformatie te overtuigen.

“Het gebouw voor de DHTA was uiteindelijk de helft
goedkoper dan een helemaal nieuw gebouw”, zegt De Jonge. “En dan heb ik het nog
niet eens over de besparingen die voort zijn gekomen uit de snelheid van het
proces.” En daarbij: “De bus rijdt er al.” Alle infrastructuur, die bij een
uitleglocatie nog opgebouwd moet worden, is er in de bestaande stad al.

Bij het gebouw voor de DHTA durfde de opdrachtgever en de
gebruiker zijn nek uit te steken en ondersteunde de gemeente Utrecht de
noodzakelijke wijziging in het bestemmingsplan. “Dat zijn wel voorwaarden om
zoiets te kunnen doen”, zegt De Jonge.

Om het gebouw zo snel mogelijk te kunnen realiseren heeft
JHK twee aparte vergunningen aangevraagd. Eerst een vergunning voor de
‘renovatie’ van het gebouw, daarna de vergunning voor de functieverandering van
het gebouw. “Terwijl de aanvraag voor die tweede vergunning nog liep, was de
aannemer al bezig.”

Via het bij DHTA opgebouwde netwerk raakte JHK betrokken
bij de transformatie van de werkspoorfabriek in Utrecht. En via dat project is
het bureau nu weer gevraagd om de transformatie van een ander gebouw te
onderzoeken. “Van het een komt het ander.”

Connecting
Cartesius

Of de transformatie van de werkspoorfabriek van de grond
komt is op dit moment nog niet duidelijk. Het project is een initiatief van een
aantal Utrechtse ondernemers waaronder JHK zelf, heeft de naam Connecting
Cartesius gekregen en betreft de transformatie van een 175 meter lange hal op het voormalig Werkspoorbedrijventerrein.
De oude hal wordt in de plannen getransformeerd tot een bedrijfsverzamelgebouw.

Voor de transformatie van dit gebouw werkt JHK in een
consortium samen met BAM Utilieitsbouw, Pickkers Consult (Bas Pickkers) en
Maatschap voor Communicatie (Harry Louwenaar). Iedere partij in het consortium
brengt specifieke kennis en expertise in.

BAM Utiliteitsbouw brengt specialistische kennis in met
betrekking tot technische haalbaarheid
en financial engineering. “Als architect
weten wij precies wat een gebouw kost, maar de feitelijke financiering is ons
vak niet”, vindt De Jonge. Pickkers Consult coördineert de zakelijke kant van
het proces. De Maatschap voor Communicatie verzorgt onder meer de relaties met
de politiek. De Jonge: “Als architect kun je niet alles alleen oplossen. Je
moet je versterken.”

Voor Connecting Cartesius is bijna alles rond. Bijna,
want de gemeente Utrecht, ook eigenaar van de hal, houdt zich nog op de vlakte
over of het de noodzakelijke verandering in het bestemmingsplan wel toestaat.
Een poging om het oude gebouw zonder die toezegging aan te besteden is volgens
De Jonge voorlopig niet geslaagd. “De gemeente legt alle risico’s bij de markt.
In deze tijd kan dat gewoon niet. Deze transformatie komt alleen van de grond
wanneer de gemeente deze expliciet steunt.”

Ondertussen heeft het project volgens De Jonge er al voor
gezorgd dat er bij de dienst stadsontwikkeling gestudeerd wordt op de
transformatie van het totale Werkspoorkwartier.

Window of
opportunity

De Jonge is erg te spreken over de nauwe samenwerking met
andere partijen bij Connecting Cartesius. “Ik kan ook zelf de financiering
organiseren en gebruikers zoeken, maar ik ben blij dat anderen dat willen doen.
Dan kan ik me op het ontwerp richten.”

“Als architect hebben wij een grote ruimtelijke
intelligentie. Ook zijn wij een uitstekende netwerker. Wij zijn in staat de
belangen en kennis van alle partijen in een ontwerp bij elkaar te brengen.”

Ieder transformatieproject heeft volgens De Jonge een
‘window of opportunity’: een moment dat het lukt. Maar om dat momentum te
kunnen pakken is volgens hem meer kennis nodig dan de architect alleen kan
inbrengen. Hij verwacht daarbij veel van de ‘oude economie’. “Het gaat langzaam,
maar op een bepaald moment zullen al deze partijen draaien en hun oude manier
van planvorming laten varen.”
Om nu een project van de grond te krijgen is meer
ondernemerschap nodig dan voorheen. Er moet meer risico genomen worden. Maar
anders gebeurt er echt helemaal niets meer. “Het bewustzijn dat de wereld
definitief veranderd is zal groeien.”

Trefwoorden

bedrijventerrein bedrijfsgebouw jhk architecten michiel van raaij transformatie dhta connecting cartesius

Gerelateerde nieuwsberichten

Bouw Bèta Campus Universiteit Leiden van start

1 maart 2013, 2:17

Filmhuis in Timmerfabriek Maastricht

9 mei 2012, 11:22

Bedrijfsgebouw Accelerator Leiden opgeleverd

25 november 2011, 1:52

JHK ontvangt eerste VMGE-award

5 juli 2011, 10:37

Bedrijfspand omgetoverd tot schoolgebouw

16 december 2010, 10:26

Schoolgebouw met doorlopende leerlijn

18 november 2010, 3:21

Bouw hoofdkantoor Dura Vermeer van start

9 maart 2010, 12:25

KCAP en JHK ontwerpen P+R Hooggelegen

17 december 2009, 2:53

Andere nieuwsberichten

Driessen+van Deijne ontwerpt wandtextiel voor universiteitsgebouw

4 uur geleden

Voor diverse ruimtes in het Janskerkhofcomplex, een gebouw van Universiteit Utrecht, heeft Driessen+van Deijne wandbespanningen en akoestische wandpanelen ontworpen.

Centrum voor aardbevingsbestendig bouwen geopend

Vandaag, 16:32

De stalen constructie van het gebouw in Groningen is hergebruikt van een gesloopte tennishal.

Plan Rebuild by Design wordt werkelijkheid

Vandaag, 14:57

New York laat ruim 5,5 kilometer kust van zuidoostelijk Manhattan beschermen door een team met Nederlandse inbreng.

Een zee van ruimte achter een historische gevel

Vandaag, 12:02

Niets aan de eind-negentiende-eeuwse voorgevel van het Haagse herenhuis verraadt dat Bláha Architecture + Design daarachter een heldere, moderne woning heeft gerealiseerd.

Parkeergarage Eindhoven ingestort na bouwfout

Gisteren, 10:10

De instorting van de parkeergarage in aanbouw bij Eindhoven Airport eind mei is veroorzaakt door een technische fout.

Amsterdam zoekt oplossingen voor stedelijke logistiek

22 september, 10:40

De gemeente Amsterdam is op zoek naar innovatieve oplossingen voor de stedelijke logistiek in de binnenstad.

Steeds minder bos in Nederland

22 september, 9:00

Het totale oppervlakte aan bos in Nederland is sinds 2013 jaarlijks met 1350 hectare afgenomen.

VN-klimaatcentrum naar Rotterdam en Groningen

21 september, 2:50

Een nieuw centrum voor klimaatvraagstukken van de Verenigde Naties wordt in twee Nederlandse steden gevestigd: Rotterdam en Groningen.

Ai Weiwei topper op Amsterdam Light Festival

21 september, 9:41

De komende editie van Amsterdam Light Festival kan bogen op deelname van de wereldberoemde Chinese kunstenaar Ai Weiwei.

Steden Brabant creëren woonruimte stadsvogels

20 september, 1:29

Breda, Den Bosch, Eindhoven, Helmond en Tilburg nemen maatregelen om te zorgen dat stadsvogels en vleermuizen de komende jaren meer nest- en verblijfplaatsen krijgen in gebouwen.

Ga naar het nieuws-archief