Zeeland en Zuid-Holland presenteren inventarisatie geschenkwoningen

12 mei 2021, 17:12

Na de Watersnoodramp van 1953 schoot een aantal landen Nederland te hulp met prefab woningen; een ruim deel van deze ‘geschenkwoningen’ staat er 68 jaar later nog steeds. De provincies Zeeland en Zuid-Holland hebben de woningen in kaart gebracht, in de hoop dat dit bijdraagt aan het behoud van deze bijzondere woningen.

Nederland ontving na de Watersnoodramp hulp uit de hele wereld, in de vorm van bijvoorbeeld voedsel, dekens, zandzakken, kleding en speelgoed. Een bijzondere gift kwam uit Noorwegen, Finland, Zweden, Denemarken, Oostenrijk en Frankijk: deze landen schonken prefab woningen om dakloos geraakte gezinnen een nieuw huis te geven.

Houten prefab met ongekend comfort
Naast woningen schonken landen ook wijkgebouwen, scholen en kruisgebouwen. Verder ontvang Nederland, om de bouw mogelijk te maken, extra bouwmateriaal. In totaal schonken de zes landen 860 houten prefab woningen. De woningen werden verdeeld over de provincies Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant aan de hand van het aantal verwoeste woningen.

Hoewel de eerste reacties op de houten huizen niet bijzonder enthousiast waren, raakten de bewoners van de geschenkwoningen snel overtuigd van de kwaliteit van hun nieuwe huis. De woningen, zeker die uit Scandinavië, bleken voor het Nederlandse klimaat veelal goed geïsoleerd. Daarnaast boden de woningen, uitgerust met aparte kamers, een ruime woonkeuken en een douche meer comfort dan veel bewoners daarvoor hadden gekend.

Dat de geschenkwoningen, ook wel watersnoodwoningen genoemd, bij nader inzien goed functioneerden, mag blijken dat er nog veel bestaan. Van de 661 woningen die Zeeland en Zuid-Holland en Zeeland kregen toebedeeld, staan er nog 540 overeind. Anderzijds schijnen veel van de nog bestaande woningen ingrijpend en onherkenbaar verbouwd, of dreigt sloop.

Inventarisatie en bescherming
Zeeland en Zuid-Holland hebben gezamenlijk de stichting Dorp, Stad en Land opdracht gegeven een inventarisatie te maken van de houten geschenkwoningen. De provincies vinden het belangrijk dat de woningen behouden blijven als tastbare herinnering aan een ingrijpende gebeurtenis in de geschiedenis en de hulp die landen vervolgens gaven.

Toch hebben de geschenkwoningen op dit moment geen beschermde status en de provincies hebben geen concrete plannen om de woningen te gaan beschermen. “Het is aan gemeenten en andere belanghebbenden om zorgvuldig om te gaan met dit erfgoed”, meldt provincie Zeeland.

“Zo kunnen zij de inventarisatiegegevens gebruiken bij eventuele bescherming van deze karakteristieke woningen als beeldbepalend pand, gemeentelijk monument of beschermd dorpsgezicht.”

De resultaten van de inventarisatie zijn te lezen en bekijken in de digitale publicatie ‘Geschenkwoningen Watersnoodramp 1953 in kaart en beeld’. Alle nog bestaande geschenkwoningen in Zeeland en Zuid-Holland zijn ook online te zien in de Kaart Cultuurhistorie Zeeland (kaartlaag ‘Watersnoodramp’) en de Cultuurhistorische Atlas Zuid-Holland (kaart 3a; e. Geschenkwoningen).

Trefwoorden

prefab woning woningbouw zeeland watersnoodsramp zuid-holland watersnoodwoningen geschenkwoningen stichting dorp, stad en land

1	Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor vrijdag, 19 december
2	Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen maandag, 22 december
3	Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein woensdag, 24 december
4	2025 in negen renovatie-ontwerpen voor het Binnenhof dinsdag, 23 december
5	Negenhonderd woningen op historisch zorglandgoed in Vught vrijdag, 19 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Vrees in Zuid-Holland dat De Jonge regie op woningbouw overneemt

10 april 2024

Watersnoodwoning in Openluchtmuseum opent

28 maart 2014

Watersnoodmuseum uitgebreid en verbouwd

22 april 2009

Politieke partijen verwachten na stikstofcrisis problemen met water

10 juni 2021

Provincies: maak geschenkwoningen Watersnoodramp rijksmonument

2 februari 2023

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Kraaijvanger Architects aan de slag met renovatie Station Zuidplein

24 december, 9:00

Kraaijvanger Architects gaat van Rotterdams wederopbouwstation een toekomstbestendig, hoogwaardig stedelijk knooppunt maken.

Concrete ontwerpt woongebouw in Philadelphia met gevelkunst door tattoo-artist Henk Schiffmacher

23 december, 12:00

Concrete heeft in een Philadelphia (VS) met Fishtown Urby een volgende bijdrage aan het Amerikaanse woonconcept Urby opgeleverd.

Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt twee curatoren aan om thematische lijnen te ontwikkelen

22 december, 11:20

De Rotterdamse Academie van Bouwkunst stelt Margit van Schaik aan als curator Architectuur en Jutta Hinterleitner als curator Stedenbouw.

Den Haag ziet ruimte voor meer woningen in gebied Laakhavens-Hollands Spoor

19 december, 3:15

De gemeente Den Haag ziet ruimte voor 11.000 nieuwe woningen in het gebied aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor. Dat zijn er 2.400 meer dan de gemeente bij het begin van de planvorming dacht.

Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond en succesvol 2026!

24 december, 1:00

Op maandag 5 januari is de redactie van Architectenweb terug met het dagelijkse architectuurnieuws.

Provincie Zuid-Holland: stroom van zee via Hoek van Holland naar Rotterdamse haven

23 december, 5:00

"Zo kunnen de Rotterdamse haven en regio uitgroeien tot de stekkerdoos van Nederland", stelt gedeputeerde Arne Weverling.

DNR geactualiseerd naar hedendaagse praktijk

19 december, 4:03

DNR2025 is compacter en beter op de hedendaagse praktijk afgestemd dan haar voorganger, met onder meer aandacht voor AI, privacy en kwaliteitsborging.