Grootste Cuypers-overzicht ooit in het NAi

18 juli 2007, 13:45

Pierre Cuypers (1827 - 1921) is geroemd en verguisd. Hij verrijkte het Nederlandse landschap met tientallen kerken, ontwierp het Centraal Station en het Rijksmuseum in Amsterdam en hij restaureerde een aanzienlijk aantal gebouwen, waaronder Kasteel de Haar, nabij Utrecht. Zijn architectuur en standpunten zijn nog altijd omstreden omdat hij positie koos in het debat over de betekenis van architectuur in relatie tot religie en gemeenschapszin. Een debat dat nog steeds actueel is.

De inventarisatie van het meest omvangrijke archief in bezit van het Nederlands Architectuurinstituut is afgerond. En vanaf 22 september presenteert het instituut het grootste overzicht ooit van het werk van deze omstreden en bevlogen architect zowel in Rotterdam als in Maastricht.

De architect Pierre Cuypers had een missie: hij geloofde in een samenlevingsideaal, in een architectuur die de maatschappij kon veranderen, in het Gesamtkunstwerk en in de neogotiek als enige gerechtvaardigde architectuurstijl. Bij het nastreven van zijn ideaal greep hij terug op de middeleeuwen: een maatschappij met duidelijke rangen en standen, met de katholieke kerk als middelpunt en de gilden met hun ambachtelijke kwaliteiten. In de tentoonstelling in het NAi in Rotterdam en in Maastricht komt Cuypers' passie voor architectuur tot leven. In beide tentoonstellingen wordt een dwarsdoorsnede uit het leven van Cuypers gepresenteerd waardoor zijn denken, ontwerpen en handelen in de dynamiek van de tweede helft van de negentiende eeuw wordt geplaatst. In Rotterdam beslaat die dwarsdoorsnede het jaar 1877 en in Maastricht het jaar 1897.

In 1877 bereikt Cuypers de leeftijd van vijftig jaar en werkt hij aan de twee meest bediscussieerde publieke gebouwen van de negentiende eeuw: het Centraal Station Amsterdam en het Rijksmuseum. Hij bouwt en restaureert kerken, heeft een absurd reisschema, leidt meerdere kunstwerkplaatsen en is net benoemd tot Rijksbouwmeester.

In deze periode ligt hij zwaar onder vuur, maar dit staat een indrukwekkende productie waarbij Cuypers als totaalregisseur optreedt niet in de weg. De tentoonstelling laat met tientallen schetsen, tekeningen, boeken en foto's de belevingswereld en energie van Cuypers zien. Daarnaast wordt er een spectaculaire verzameling van altaren, bidstoelen, beelden en ander kerkinterieur in de tentoonstelling bij elkaar gebracht. In 1897 wordt Cuypers zeventig jaar. Hij houdt zich dan voornamelijk bezig met de restauratie van Kasteel de Haar. De jongere generatie architecten plaatst hem in deze periode als wegbereider van de moderne architectuur op een voetstuk; een groter contrast met 1877 is er niet. In de tentoonstelling in het NAi Maastricht staat de ontwerpgeschiedenis van Kasteel de Haar centraal.

Bij De Haar ging het Cuypers om het creëren van een ideale toestand: een verbeterde werkelijkheid. Het werd een geheel nieuw Gesamtkunstwerk en met een duizelingwekkend aantal tekeningen ook zijn best gedocumenteerde project. Kasteel de Haar is representatief voor zijn opvattingen over restaureren waarin nieuwbouw een geoorloofd middel was. Tekeningen, foto's, gebruiksvoorwerpen en een groot aantal interieurstukken uit het Kasteel zijn hiervan het bewijs.

Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt een publicatie waarin de complete oeuvrelijst van Cuypers' werk voor het eerst wordt gepresenteerd. Het boek wordt uitgegeven door NAi Uitgevers. Voor meer informatie kijk op www.naipublishers.nl.

De tentoonstelling in het NAi Rotterdam en Maastricht is te bezoeken van 22 september tot en met 6 januari 2008.
Bron: bron + beelden: Nederlands Architectuurinstituut

1	Nobel I eerste opgeleverde gebouw binnen herontwikkeling terrein UZ Gent donderdag, 13 februari
2	Dynamisch wolkenplafond leidt reizigers naar hun Eurostar-trein donderdag, 13 februari
3	Hanami donderdag, 13 februari
4	Nieuwe Instituut organiseert tentoonstelling over Ma Yansong en MAD Architects donderdag, 13 februari
5	Durf klein te denken dinsdag, 18 februari

Gerelateerde nieuwsberichten

NAi verwerft archief Carel Weeber

26 mei 2009

‘Beeld negentiende-eeuwse architecten onjuist’

27 oktober 2009

Vaste tentoonstelling Cuypers opent deuren

19 maart 2009

Video: Pierre Cuypers in De IJzeren Eeuw

29 mei 2015

Toon alles

Andere nieuwsberichten

TIAFF over macht en tegenkracht in architectuur en stedenbouw

Vandaag, 15:52

De tiende editie van het Tilburgs Architectuur Film Festival (TIAFF) speelt zich af op 14 en 15 maart in filmtheater Cinecitta. Het filmfestival heeft dit jaar als thema ‘Who’s got the power?’.

Savills: ‘Herstel vastgoedmarkt ingezet, kantoren opvallende aanjager’

Vandaag, 13:58

Vastgoeddienstverlener Savills verwacht dat 2025, na de afgelopen periode van relatieve kalmte, een drukker vastgoedjaar gaat worden.

Brancheorganisaties pleiten voor verplichting van circulair slopen

Vandaag, 11:38

Betonakkoord, Bouwakkoord Staal, Betonhuis, VERAS en Cirkelstad hebben een notitie gestuurd naar de ministeries van I&W en VRO, waarin ze pleiten voor een verplichting van circulair slopen.

Rapp+Rapp leidt landschap door ensemble van woongebouwen in Niel (BE)

Vandaag, 11:02

Voor een open plek in de lintbebouwing langs de invalsweg van Niel, België, heeft Rapp+Rapp architecten in samenwerking met Hama architecten een ensemble van zeven woongebouwen ontworpen.

NAM mag olie blijven winnen uit olieveld onder Rotterdam

Vandaag, 14:23

Volgens de Raad van State mocht het kabinet in 2022 toestemming geven voor het winningsplan waarin de NAM vroeg om verlenging van de oliewinning.

Topman woningbelegger ASR hoopvol over koers minister Keijzer

Vandaag, 09:39

Jos Baeten is hoopvol dat minister Mona Keijzer het investeren in huurwoningen weer aantrekkelijker maakt.

Intentieovereenkomst houten wooncomplex voor ouderen in Amsterdam

Gisteren, 10:42

Habion en Gewoonhout gaan veertig levensloopbestendige appartementen realiseren in Amsterdam-Oost.

Australië verbiedt buitenlanders huizen te kopen door woningnood

17 februari, 11:00

Vanaf 1 april kunnen buitenlandse investeerders geen bestaande woningen kopen tot 31 maart 2027, verklaarde minister van Huisvesting Clare O’Neil zondag.

Heijmans bouwt datacenter op onbekende locatie

17 februari, 10:06

Bouwconcern Heijmans gaat een nieuw datacenter bouwen in Noord-Holland. Waar het datacenter precies komt te staan, maakt de onderneming op verzoek van de klant niet bekend.