Villa X: geraffineerde eenvoud
13 juni 2018
Voor een echtpaar in Noord-Brabant ontwierp Barcode Architects een bijzonder strakke villa. Een eenvoudig maar geraffineerd volume, dat als een massief object in het groen staat. De grondvorm is een rechthoek, waarvan de lange zijden in het midden naar binnen geknikt zijn. Het middendeel van de woning is heel open en licht met vliesgevels, de koppen hebben juist zware en meer gesloten gevels van gepolijst beton. Een huis met contrasten.
In een straat waar villa’s en bungalows schuil gaan achter heggen, valt deze nieuwe woning op door haar openheid. De iets hogere ligging ten opzichte van de straat verleent de eenlaagse villa een zekere statigheid. De strakke geometrische vormen van het gebouw contrasteren mooi met de grillige vormen van de planten en bomen rondom. De voortuin bestaat uit bestrating van lichtgrijze klinkers en een gazon rond een grote beukenboom. Voor de linkerhoek van de woning staat een rododendron, waarlangs de bestrating in golvende lijn doorloopt naar een besloten achtertuin.
Het grondvlak en het dak van de woning zijn orthogonaal, terwijl de voor- en achtergevel naar binnen gevouwen zijn. Door het vouwen van de gevels ontstaat aan de voorzijde een luifel bij de entree, en aan de achterzijde een overdekt buitenterras.
Enorme prefab betonpanelen
De koppen van de woning, de daklijst en de terrasvloer zijn uitgevoerd in antraciet beton. Beide zijgevels bestaan uit een 12 ton wegende prefab betonwand van 11 x 3 meter, uit één stuk gegoten. Om de hoeken zijn smallere 2,6 meter hoge betonplaten geplaatst. De zelfdragende betonnen panelen rusten direct op de fundering. Architect Tim Brans van Barcode Architects vertelt over de panelen: “De combinatie van de donkere kleur, de thermische en fysische eigenschappen van beton en de enorme afmetingen van de panelen stelden ons voor een grote uitdaging. De panelen waren te groot om met een machine te polijsten. Ze zijn vier maal met de hand gepolijst om ze het gewenste reflecterende oppervlakte te geven. Daarbij zijn dit soort donkere en massieve elementen onderhevig aan aanzienlijke expansie bij opwarming. Door verbindingen te gebruiken die zowel in horizontale als in verticale richting kunnen bewegen, hebben we het mogelijk gemaakt om de enorm zware gevelplaten in de hoeken in een uiterst fijne open naad van 10 mm te laten samenkomen.”
Deze scherpe aansluiting versterkt het architectonische concept van een massief object in het groen. De finesse van het beton is ook zichtbaar in het uitstulpende raam van de gastenkamer in de zijgevel.
Helder interieur
De donkere uitstraling van het beton aan de buitenzijde contrasteert met het lichte interieur met een witte gietvloer, plafond en wanden. Een grote transparante leefruimte met vliesgevels aan voor- en achterkant, is in zones gedeeld door twee vrijstaande objecten. Een witte T-vormige wand schermt entreegebied en keuken af.
Een tweede element schermt de deuren naar de slaap- en studeerkamer af en is tevens een meubel waarin o.a. de warmtepomp, CV en WTW installaties zijn ondergebracht. Dit schijfvormige element heeft afgeronde hoeken en is afgewerkt met donker gebeitst bamboe fineer. Aan een zijde is een haard en tv geïntegreerd in het meubel en aan de andere kant een boekenkast. Het element steekt door het platte dak en heeft buiten dezelfde omtrek als binnen. De afwerking lijkt buiten hetzelfde als binnen, er is echter geen bamboe maar 4 mm Dibond met een opdruk van bamboe toegepast. De installaties en afvoeren zijn zo op elegante wijze aan het oog onttrokken.
Glasgevels
Transparantie en verfijnde detaillering spelen ook een belangrijke rol in het ontwerp van de glasgevels. “Door de vliesgevels uit te voeren als een semi-structureel systeem met enkel zwarte kitvoegen tussen het glas, konden we het beton, het glas en de aluminium voordeur in één vlak leggen.”, licht Brans zijn keuze voor Reynaers profielen toe. “De boven- en onderregel hebben we weggewerkt in plafond en vloer.”
De glasgevels zijn vakkundig gemonteerd en geplaatst door Haro Aluminium. In de verdiepingshoge aluminium puien is low-iron triple glas gezet. Aan de achterzijde zijn twee grote schuifpuien naar de tuin en aan de voorzijde is een blank geanodiseerd paneel opgenomen als hoofdentree. Aardig detail bij de hoofdentree: de strikvorm van de plattegrond komt op meer plekken terug in de woning, zoals in de deurmatten en deurknoppen.
Parallel uitzetramen
De centrale leefruimte is ingeklemd tussen twee meer introverte volumes met ruimtes, die meer privacy vragen. Bij de gastenkamer, waar de betonnen gevel naar buiten stulpt, is een parallel uitzetraam met motorische bediening toegepast. Als het raam is uitgezet, ligt het glas precies op een vlak met de uitstulping. De kamer kan zo bijna onzichtbaar van buiten geventileerd worden. De uitstulping levert binnen een brede vensterbank op, waar je echt op kunt zitten.
In de andere zijgevel zijn de vensters gevat in een band. “Om het robuuste karakter van de zijgevel te versterken, wilden we één horizontale uitsnede in het beton maken in plaats van losse vensters. Door ook hier te kiezen voor een semi-structureel vliesgevelsysteem van Reynaers hebben we transparante, translucente en opake glasdelen samengevoegd als een bandraam.” Ook hier is een parallel uitzetraam toegepast. “Groot voordeel van een parallel raam voor de gebruikers is dat de schaarverbindingen ook in geopende stand grote bescherming tegen inbraak bieden”, verzekert de architect. Zo biedt deze heldere transparante woning de bewoners ook veiligheid en geborgenheid.