Monumentaal woonhuis aan de Oude Delft
Gisteren, 00:00
Dit fraaie gemeentelijk monumentale woonhuis aan de Oude Delft kent een rijke geschiedenis. Veel daarvan is nog altijd aanwezig, soms duidelijk zichtbaar, soms subtiel verscholen. Voor de nieuwe eigenaren maakten wij een ontwerp waarin het monumentale karakter, eigentijdse toevoegingen, techniek en verduurzaming samenkomen. Het resultaat is een woning waarin oud en nieuw in een zorgvuldige balans met elkaar verbonden zijn.
HISTORIE & MONUMENT
Het pand heeft een rijke geschiedenis met verschillende zichtbare bouwfases. Op de figuratieve kaart uit 1703 is de oorspronkelijke structuur van voorhuis, patio en achterhuis herkenbaar. De patio en het achterhuis zijn in de huidige situatie verdwenen. In 1902 vond een ingrijpende verbouwing plaats waarbij een tweede woonadres werd toegevoegd. Tijdens deze verbouwing zijn onder meer de volledige voorgevel en de kapconstructie gewijzigd en zijn er diverse interne aanpassingen gedaan. Vanaf de jaren zeventig tot vandaag zijn aanvullende ingrepen uitgevoerd op de begane grond en zijn de aanbouwen op het achtererf gerealiseerd.
Het pand is van algemeen belang voor de gemeente Delft vanwege zijn cultuurhistorische waarde. Architectuurhistorisch is het een voorbeeld van de sobere traditionalistische architectuur rond 1900, met invloeden van de Jugendstil. Daarnaast speelt het een betekenisvolle rol in de lokale topografische ontwikkeling.
ANALYSE
Bij een opgave als deze is het essentieel het bestaande gebouw grondig te leren kennen, bouwkundig én architectonisch. Na een uitgebreide technische opname hebben we het pand middels een 3D-scan (pointcloud) volledig in kaart gebracht. Aanvullend is een bouwhistorische verkenning opgesteld waarin de verschillende tijdslagen zijn beschreven en gewaardeerd. Deze inzichten vormen de basis van het ontwerpproces.
ONTWERP
Het huidige pand bestaat uit twee voordeuren, een woning op de begane grond met tuin en een bovenwoning op de eerste en tweede verdieping. De opdrachtgever wenste het pand terug te brengen naar één woning, zoals vóór 1903 het geval was. Daarnaast kozen we ervoor de toevoegingen uit de jaren tachtig, zowel de aanbouwen als de kapverdieping, te verwijderen om de achterzijde meer lucht en ruimtelijkheid te geven.
Binnen het ontwerp onderscheiden we drie zones:
1. De zone van het voorhuis
De monumentale bebouwing vormt hier het uitgangspunt. Aan de achterzijde realiseren we een nieuwe kap die een verbindend element vormt met de nieuwe aanbouw. Hiermee ontstaat een helder onderscheid tussen het oorspronkelijke monument en de eigentijdse aanbouw.
2. De zone van de voormalige patio
Hier ontwerpen we een pandhoge aanbouw waarin het karakter en de ruimtelijkheid van de oude patio opnieuw voelbaar worden. Deze zone is een ruimtelijk verbindend element tussen de woonruimtes van de begane grond en eerste verdieping.
3. De zone van het voormalige achterhuis en de tuin
De bebouwing van na 1980 wordt verwijderd zodat er een kwalitatief hoogwaardige buitenruimte ontstaat.
De drie verdiepingen hoge aanbouw vormt een ruimtelijk en verbindend element aan de achterzijde, precies op de plek van de voormalige patio. De hoogte versterkt de aanwezigheid van de historische achtergevel. Door hier bewust een eigentijdse toevoeging te maken, in zowel materiaal als vorm, blijven de historische structuur en de verschillende bouwfases helder afleesbaar.
Binnen het monument hebben we diverse aanpassingen gedaan. Op de begane grond is de oorspronkelijke structuur hersteld door de trap naar het souterrain, een toevoeging uit de jaren zeventig, te verwijderen. De dubbele entreezone is teruggebracht met een vestibule, conform de situatie van vóór 1902. Voor een toekomstbestendige woonfunctie is binnen de monumentale structuur een personenlift geïntegreerd.
Op de eerste verdieping is de woonverdieping gerealiseerd. Binnen de aanwezige ornamentenplafonds ontwierpen we een moderne ensuite-kast die de verschillende ruimtes definieert én verbindt. Het dakterras op het platte dak aan de voorzijde, evenals de toegang daartoe, is verbeterd.
RESTAURATIE
In het pand bevonden zich diverse historische elementen die beschadigd waren of aan het zicht waren onttrokken. Deze zijn zorgvuldig gerestaureerd en weer zichtbaar gemaakt. Zo zijn de monumentale plafonds in het werk hersteld. Het jugendstilplafond op de begane grond, dat verstopt zat achter een verlaagd plafond, is volledig gerestaureerd en geretoucheerd. Op zowel de begane grond als de eerste verdieping zijn de schouwen met de karakteristieke schildpadtegeltjes gerestaureerd.
DUURZAAMHEID
Een renovatie op deze schaal biedt een uitgelezen kans om het monument op een duurzame manier te verbeteren. Dat was een belangrijke wens van de opdrachtgevers. De volledige gebouwschil, met uitzondering van het souterrain, is nageïsoleerd. In de historische voorgevel is vacuümbeglazing toegepast in de bestaande ramen, gecombineerd met verbeterde kierdichting. De woning is gasloos gemaakt en voorzien van een lucht-waterwarmtepomp met boiler. Er is vloerverwarming met topkoeling aangebracht en dankzij slim gebruik van de bestaande structuur kon een WTW-balansventilatiesysteem worden geïntegreerd zonder monumentale onderdelen aan te tasten. Aan de achtergevel van de nieuwe aanbouw is buitenzonwering geplaatst om zomerse opwarming efficiënt te beperken.