Energieneutrale boerderij uit 1903 ‘Guldenhuis’
4 oktober 2022
Een hightech smart home verpakt in een cultuurhistorische schilWie de boerderij van Peter en Susanne Stemerdink in Winterswijk Woold binnenstapt, gaat even terug in de tijd. Authentieke veldovenstenen sieren de gevel, op de vloer prijken traditionele potscheuren, en in de keuken zijn originele, handgeschaafde gebintbalken te vinden. Niet voor niets heeft dit zogenoemde ‘Guldenhuis’ in 2020 de Monumentenprijs gewonnen. Maar de nostalgische schijn bedriegt in deze boerderij, die van origine uit circa 1903 stamt. Want van binnen tot buiten, en boven tot onderen is de woning voorzien van de allernieuwste hightech en daarmee van alle gemakken.
Drie jaar lang aan het werk
“Eigenlijk wilde ik boer worden,” vertelt de 51-jarige account executive, “maar daarvoor bleek ik niet in de wieg gelegd. Dan maar een boerderij, en dan het liefst in het karakteristieke coulissenlandschap van Winterswijk. In 2016 werd die droom werkelijkheid en kochten we een oude boerderij in het buurtschap Woold. Nou ja, een boerderij, het was eigenlijk meer een bouwval”, zegt hij lachend. Daardoor lieten Peter en zijn vrouw zich echter niet tegenhouden en vol goede moed gingen ze aan de slag. Een verbouwing waar ze uiteindelijk drie jaar lang elk weekend mee bezig zijn geweest.
Energieneutraal bouwen
Bij de verbouwing had het stel drie uitgangspunten. Allereerst het herstel van de Winterwijkse cultuurhistorie door behoud en herstel van de karakteristieke en lokale kenmerken van de boerderij. Als tweede stond het verhogen van de landschappelijke waarde op het verlanglijstje. En tot slot wilden ze een energieneutrale woning creëren op basis van de uitgangspunten van een ‘passiefhuis’, waarbij luchtdicht bouwen belangrijk is, net als goede isolatie en aandacht voor ventilatie.
Peter: “Om dit te realiseren is de woning voorzien van een luchtdichte schil en dubbel glas, en worden warmte en koelte uit de grond gehaald middels een aardwarmtepomp. De warmte uit de ‘vieze’ lucht wordt vervolgens weer gebruikt om nieuwe lucht voor te verwarmen. Bovendien hebben we in de kamer een prachtige cv-houtkachel staan, die niet alleen directe warmte en sfeer brengt, maar ook zo’n 900 liter water verwarmt, dat op een later tijdstip en/of in een andere ruimte weer gebruikt kan worden. Met dat alles besparen we niet alleen flink op energie, maar profiteren we vooral ook van een gezond binnenklimaat en een aangename, constante temperatuur.”
Van alle gemakken voorzien
De duurzaamheid en cultuurhistorische en landschappelijke waarde zijn echter niet het enige wat de boerderij zo bijzonder maakt. Zo bevat de woning tal van slimme technologieën, onzichtbaar weggewerkt achter de muren, onder de vloer en in de plafonds. Martin Ling van Hestia Domotica werd aan boord gehaald om de installatie te realiseren: “De hele woning en zelfs de bijgebouwen draaien op ABB i-bus® KNX. In dit innovatieve systeem communiceren alle slimme apparaten en systemen met elkaar via een enkele buskabel, en werken ze optimaal comfortabel, veilig en energiezuinig samen. Daarbij doet de technische installatie op de achtergrond wat deze moet doen en zorgt hij op de voorgrond voor een echt ‘wow’-effect.”
Eindeloze mogelijkheden
Hoe zich dat in de praktijk vertaalt? “Gewoon geweldig”, zegt Peter trots. “Slimme bewegingsmelders zorgen ervoor dat in iedere ruimte die we binnenstappen automatisch het licht aangaat, en binnenkort wordt daar ook het draadloze Sonos-soundsystem aan gekoppeld. Zowel op de slaapkamer als bij de voordeur zit een alles-aan/uit-knop en we hebben elektrische sloten die automatisch in het slot vallen als je de deur achter je dicht doet. Met mijn mobiel kan ik de deur automatisch en zelfs op afstand weer openen. En onze werkster heeft bijvoorbeeld – alleen op haar vaste dag en binnen een bepaald tijdslot – toegang tot de woning met een persoonlijke pincode.”
“De sloten zijn overigens ook gekoppeld aan andere zaken”, voegt Martin toe. “Schakel je bijvoorbeeld het alarmsysteem in, dan gaan automatisch alle deuren op slot. Terwijl bij een rookalarm de verlichting aanspringt om de vluchtwegen te verduidelijken. De mogelijkheden stoppen eigenlijk pas op het moment dat je fantasie ophoudt.”
Visualiseren, automatiseren en integreren
Om inzicht te hebben in het systeem en de prestaties, is de KNX-installatie via een eibPort-gateway intelligent gekoppeld met de IP-wereld en wordt het geheel gevisualiseerd via CubeVision. Zo hebben bewoners via hun telefoon, iPad, touchscreen, panelen aan de wand of computer een duidelijk en compleet overzicht van hoe de woning werkt.
Door middel van grafieken zijn de temperatuur en schommelingen inzichtelijk, en kunnen deze eenvoudig bijgestuurd worden. Het energieverbruik wordt in kaart gebracht, en in elke ruimte kunnen alle functies en scènes individueel ingesteld en bediend worden, zelfs op afstand. Dat maakt de aansturing van intelligente techniek eenvoudiger dan ooit, maar ook veiliger. Want dankzij uitgebreide cybersecurity, zitten er geen gaten in de verdediging en is het gebouwbesturingssysteem alleen toegankelijk voor de bewoners.
De koning te rijk
Op de vraag wat Peter anderen graag wil meegeven is hij duidelijk: “Ja, je huis verduurzamen kost veel tijd, geld en energie, zeker als je het zo rigoureus aanpakt als wij dat gedaan hebben, maar aan de andere kant krijg je er ontzettend veel comfort voor terug. Bovendien zorg de domotica voor een veilig gevoel en verdienen investeringen zich op termijn meer dan terug, zeker door een verlaging van het energieverbruik. Wij voelen ons in onze boerderij in ieder geval de koning te rijk en al het werk was het dan ook meer dan waard!”
Fotografie: Susanne Beimann-Stemerdink