Transformatie van werkgebouw naar woongebouw
20 mei 2020
Na een architectenselectie heeft BUROBEB de opdracht van het COA verkregen voor het ontwerp van het nieuwe AZC te Maastricht, nabij de Noorderbrug langs de Maas. Het AZC gaat 700 bewoners huisvesten. De opdracht bestaat uit de transformatie en renovatie van een gemeentelijk monument, het voormalige PLEM gebouw en uit nieuwbouw van 38 woningen. De nieuwe opvanglocatie aan de François de Veijestraat, zal in juni 2020 in gebruik worden genomen.
Het COA (Centraal Orgaan Asielzoekers) kocht vijf jaar geleden het voormalige kantoor van de PLEM, de Provinciale Limburgse Elektriciteits-Maatschappij, van de gemeente Maastricht. Het gebouw zal tot 2037 als vaste opvanglocatie voor asielzoekers in de Limburgse hoofdstad fungeren. Het PLEM-gebouw, een markant gebouw uit de jaren zestig, dat tot gemeentelijk monument is verklaard, stond al enige jaren leeg en was zwaar verwaarloosd. Het is nu gerenoveerd en verduurzaamd. De bewoners van het AZC worden deels gehuisvest in het voormalige PLEM gebouw en deels in de nieuwbouw.
In het PLEM gebouw komen 43 wooneenheden (appartementen) en daarnaast gemeenschappelijke ruimten zoals was- en droogruimten, kantoren, leslokalen en een recreatieruimte. In het werkplaatsgebouw komen de activiteitenruimten.
Het PLEM-Gebouw is in 1964 ontworpen door architect Swinkels voor de Provinciale Limburgse Elektriciteit maatschappij. Ontworpen volgens de principes van het Nieuwe Bouwen is het in 1967 opgeleverd. Het is een gebouw van vijf verdiepingen, een souterain en een dakopbouw. Het gebouw heeft een verbijzondering gekregen door de bovenste verdieping aan de zuidzijde op te tillen: het licht hellende dak van de feest zaal. Het gebouw is Noord/zuid georiënteerd, vlak naast de Maas en gesitueerd in een groene zone. Het gebouw bestaat uit een gestorte betonconstructie met een vrijstaande kolommenstructuur en glazen gevels. De betonnen vloeren steken buiten de glazen gevelwanden uit als glazenwasserbalkons en fungeren als passieve zonwering. Vanwege deze doorgaande balkons krijgt het gebouw een sterk horizontaal karakter. Alleen ter plaatse van de trappenhuizen en het laboratorium zijn de gevelwanden voorzien van verticale betonnen lamellen. Dwars op en verbonden aan het hoofdgebouw taat een een-laags werkplaatsgebouw met zaagtanddaken.
Uitgangspunt voor het ontwerp was om het oorspronkelijke karakter van het gebouw zo min mogelijk aan te tasten en de huidige verrommeling in en aan de gevel te vermijden na restauratie. Het gehele gebouw is in de oorspronkelijke lichtgrijze kleur teruggebracht. De nieuwe verdiepingshoge en kantoorbrede glazen gevelpuien, aangebracht in de betonnen gevel structuur refereren aan de oorspronkelijke puien met een compositie van stijlen, dorpels en te openen ramen. Ondanks dat er nu om de 1.80 meter of 3.60 meter een binnenwand aansluit op het buitengevelkozijn. Ten behoeve van de aansluiting van een binnenwand op de gevelpui is een speciaal verdiepingshoog antracietkleurig stalen wand-aansluitprofiel ontworpen met de vereiste geluidwerende en brandwerende kwaliteit. In het gevelbeeld zijn daardoor de wandaansluitingen op de tussenstijlen niet waarneembaar. Tevens zijn koven , screens en gordijnen in de kleur antraciet gekozen om zo min mogelijk het gevelbeeld te verstoren.
Het gebouw bestaat uit zeven lagen, van het souterrain tot aan de vijfde verdieping. Het souterain wordt 'uitgegraven' zodat deze verdieping geschikt wordt voor bewoning. Op de begane grond komen kantoren, doktersruimten, leslokalen, balieruimten en de personeelskantine. In het souterrain en de eerste vier verdiepingen worden wooneenheden gemaakt voor acht bewoners met woonkeuken, slaapkamers en sanitair. Op de vierde verdieping wordt de bestaande feestzaal getransformeerd tot recreatieruimte. De vijfde verdieping is gereserveerd voor kantoor -en vergaderruimte voor het COA. Voor de renovatie en transformatie is het PLEM-kantoor vrijwel helemaal gestript en van asbest-onderdelen ontdaan. Helaas waren de bestaande aluminiumkozijnen voorzien van asbest houdende kit en konden zodoende niet behouden blijven. Omdat het gebouw een modern momument is, zijn alle nieuwe invullingen in pricipe weer demontabel. In verband met eventuele toekomstige indelingswijzigingen zijn de verdiepingen opnieuw ingedeeld met metalstud binnenwanden. De buitengevel is van geïsoleerd gevelstucwerk -en voorzien van nieuwe stalen kozijnen met zonwerend glas. Verder zijn er zo veel mogelijk bestaande afwerkingen en details in het gebouw bewaard of opnieuw aangebracht, zoals de metselwerk kopgevels, natuursteenvloeren en -trappenhuizen, houten wanden in de recreatieruimte, houten binnen en -buitenplafonds en de travertin wanden bij de lifthallen. De nieuw ontworpen gangzones zijn gebruikt voor de horizontale en verticale installatiekanalen. Door hiervoor deze zone ten volle te benutten zijn de bestaande gestorte betonvloeren met de houten-planken-bekisting-structuur in de appartementen aan de onderkant als hoge plafonds waarneembaar.
Het ontwerp voor het interieur heeft affiniteit met de principes van het Nieuwe Bouwen en is tevens gebaseerd op de nieuwe functie van het gebouw en haar nieuwe bewoners. De plattegronden van de verdiepingen in het langgerekte gebouw met de appartementen en de vele kamers refereren aan het Nederlandse cultuurlandschap. Weilanden, sloten en kleurige bollenvelden wisselen elkaar af in een strakke orthogonale structuur. Deze inspiratie is driedimensionaal verwerkt in een kleurenschema voor de vloeren en binnenwanden van het AZC. Van deze kleurencompositie is er overdag in het gevelbeeld nog niets van te zien, maar als 's avonds de lichten in de kamers aan gaan, zullen de verschillende wooneenheden zich presenteren met elk een eigen kleur.
Op de voormalige parkeerplaats van het PLEM gebouw zijn vijf woonblokken met 38 grondgebonden woningen toegevoegd, rond een hof met de bestaande bomen en een nieuwe speelplaats voor kleine kinderen. Elke woning is geschikt voor acht bewoners. Deze nieuwbouw is drielaags met op de begane grond de woonkeuken en op de verdiepingen slaapkamers en sanitair. De 'Hofwoningen AZC Maastricht' worden op een eigen projectpagina van Architectenweb gedocumenteerd.